Εδώ και λίγες ημέρες έχει ξεκινήσει, εξ αιτίας της πανδημίας, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση στα σχολεία, πρώτα στα γυμνάσια και στα λύκεια. Από μεθαύριο ξεκινάει και στα δημοτικά σχολεία και στα νηπιαγωγεία. Ας δούμε, λοιπόν, ποια είναι τα χαρακτηριστικά τού σχολείου στο σπίτι.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν την εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση από τη διά ζώσης;

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι η διάδραση. Στη φυσική τάξη, οι μαθητές και ο εκπαιδευτικός αλληλοεπιδρούν συνεχώς. Οι σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ τους, οι ρόλοι αλλά και η επικοινωνία διαμορφώνουν ένα δυναμικό περιβάλλον μέσα στο οποίο οι μαθητές και ο εκπαιδευτικός δραστηριοποιούνται, ανταλλάσσουν σκέψεις, μαθαίνουν, δημιουργούν και εξελίσσονται. Μεταβαίνοντας από τη «φυσική τάξη» στην «ψηφιακή», χάνεται το οικείο μαθησιακό περιβάλλον, αλλάζουν οι «γνώριμοι» ρόλοι της ομάδας.
Μία τέτοια αλλαγή δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη τη διδακτική πράξη. Το σχολείο, η τάξη, η επικοινωνία με τους συμμαθητές και τον δάσκαλο αλλάζουν μορφή. Ο εκπαιδευτικός κατά τον σχεδιασμό του μαθήματος μπορεί να αξιοποιήσει τις δυνατότητες που του προσφέρει η τεχνολογία αλλά, ταυτόχρονα, πρέπει να συμβιβαστεί με τους περιορισμούς που αυτή επιβάλλει. Είναι γενικά παραδεκτό πως οι έφηβοι και οι φοιτητές ανταποκρίνονται καλύτερα στην εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση αφού είναι πολύ πιο εξοικειωμένοι με την τεχνολογία, τις εφαρμογές και τους κανόνες επικοινωνίας που απαιτούνται.
Από την άλλη πλευρά, όπως κάθε «νόμισμα» έχει δύο όψεις, έτσι και η εξ αποστάσεως εκπαίδευση μπαίνει στην καθημερινότητα των μαθητών και φέρνει μαζί τα δικά της «δώρα». Οι μαθητές μας, σίγουρα μπορούν να αποκτήσουν νέες δεξιότητες συμμετέχοντας σε αυτή τη νέα διαδικασία. Οι ενήλικοι, αρχικά, μπορούμε να αναδείξουμε την ικανότητά μας για προσαρμογή. Τη στιγμή που δεν υπάρχουν άλλες επιλογές, γονείς και εκπαιδευτικοί πρέπει να στηρίξουμε τους μαθητές να συμμετέχουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στην ψηφιακή τους τάξη και στο σχολείο στο σπίτι.

Πώς μπορεί ο γονέας να υποστηρίξει τον μαθητή;

Έχοντας ως αρχή το «να παίρνεις από κάθε περίσταση το καλύτερο που μπορείς», χρειάζεται να καθοδηγήσουμε τους μαθητές ώστε να μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά στη νέα αυτή πραγματικότητα.

• Μπορούμε να τους δώσουμε την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με πολλά εργαλεία και πλήθος ψηφιακού υλικού προκειμένου να επιλέξουν μόνοι τους το υλικό που θέλουν να χρησιμοποιήσουν για τη μελέτη τους. Για παράδειγμα, μπορούν να μελετήσουν το μάθημα της ιστορίας παρακολουθώντας βίντεο, διαβάζοντας κάποιο κείμενο ή κάνοντας μία εικονική επίσκεψη σε ένα σχετικό μουσείο. Είναι πολύ σημαντικό για τους μαθητές να μπορούν να οργανώνουν από μόνοι τους το υλικό και τις πηγές που χρειάζονται (independent learners). Ένα πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση αποτελεί το να μπορούν να επιλέγουν το υλικό που προτιμούν έχοντας έναν συγκεκριμένο αριθμό επιλογών.
• Μιλάμε με τα παιδιά για τη σχολική τους καθημερινότητα. Ας αξιοποιήσουμε κάθε αφορμή της καθημερινότητας προκειμένου να μας μιλήσουν για όσα έχουν μάθει. Για να αποφύγουμε στερεοτυπικές ερωτήσεις του τύπου «Τι έμαθες ή τι έκανες σήμερα σχολείο;», μπορούμε να μιλήσουμε εμείς για τη δική μας ημέρα.
• Κάνοντας μάθημα από το σπίτι τα παιδιά «χάνουν» το γνωστό ημερήσιο και εβδομαδιαίο πρόγραμμά τους. Βοηθάει πολύ να οργανώσουμε με τα παιδιά ένα χρονοδιάγραμμα μαθημάτων και μελέτης. Φροντίζουμε να συμπεριλάβουμε αρκετό χρόνο για ελεύθερο και δημιουργικό παιχνίδι, αυτοφροντίδα καθώς και χρόνο για χαλάρωση. Η συμμετοχή των παιδιών στην οργάνωση του προγράμματος βοηθά στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης καθώς αυξάνει το αίσθημα υπευθυνότητας και το βαθμό αυτονόμησής τους.
• Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση αποτελεί μία εξαιρετική ευκαιρία για να αναδείξουμε την τεχνολογία και τις εφαρμογές της ως πολύ σημαντικά μέσα για τη σύγχρονη εκπαίδευση. Μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να εστιάσουν στα οφέλη που προσφέρει αυτή η διαδικασία. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύουμε το θετικό του συναίσθημα για τον νέο τρόπο συμμετοχής στην τάξη.
• Περνώντας την ημέρα στο σπίτι χρειάζεται να συμπεριλάβουμε στην καθημερινή μας ρουτίνα χρόνο για επικοινωνία. Μπορούμε να αναπτύξουμε διάφορα θέματα της καθημερινότητάς μας. Δίνουμε χρόνο και χώρο στα παιδιά να μας μιλήσουν για ό,τι τα απασχολεί. Ακούγοντας προσεκτικά αυτά που έχουν να μας πουν, σίγουρα θα μάθουμε πολλά για τα παιδιά μας αλλά και για εμάς τους ίδιους.

Είναι γενικά παραδεκτό πως τους τελευταίους μήνες το σύνολο της κοινωνίας κλήθηκε να ανταποκριθεί σε μία νέα πραγματικότητα. Οι αλλαγές διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς να υπάρχει χρόνος προσαρμογής και εξοικείωσης με τα νέα δεδομένα.Είναι βέβαιο πως αυτή η κατάσταση, κάθε άλλο παρά εύκολη μπορεί να χαρακτηριστεί. Παρόλα αυτά, συμβαίνει και αποτελεί για όλους μας, μικρούς και μεγάλους, μία νέα πρωτόγνωρη πραγματικότητα. Οι μαθητές, όχι μόνο μπορούν να ανταποκριθούν σε αυτή την αλλαγή αλλά, μπορούν και να αποκομίσουν τα οφέλη που αυτή φέρνει μαζί της. Τα παιδιά σε κάθε περίοδο της ζωής τους που βρίθει από αλλαγές και μεταβάσεις, έχουν πάντα ανάγκη στο πλάι τους γονείς και δασκάλους. Αυτό πρέπει να κάνουμε και τώρα,  να σταθούμε στο πλάι τους και να τους να υποστηρίξουμε!

Η Μαρία Κοκκινιώτη είναι εκπαιδευτικός – ειδική παιδαγωγός. Θα τη βρείτε στο Mindset: Fulfill the Potential. Υποστήριξη Μαθητών και Γονέων, www.mindset.edu.gr