Ειδική Ομάδα Κατά της Οθόνης. Το λέω και γεμίζει το στόμα μου. Το ξαναλέω και θέλω να την ιδρύσω. Το επαναλαμβάνω μια τελευταία φωναχτά, μπας και το ακούσουν κι άλλοι γονείς και με ακολουθήσουν στη σύστασή της. Είναι πλέον κοινώς αποδεκτό, ιδιαίτερα μετά την πανδημία, ότι οι οθόνες έχουν επικρατήσει στις ζωές μας. Και τα παιδιά σήμερα μεγαλώνουν με μια οθόνη στο χέρι.

Έπειτα από συζητήσεις και κοινωνικές ζυμώσεις, την τελευταία δεκαετία, έχουμε σχεδόν όλοι καταλάβει ότι δεν μπορούμε να τις απαγορεύσουμε στα παιδιά μας, ιδιαίτερα από κάποια ηλικία και μετά. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν ταυτίζεται με την ανεξέλεγκτη χρήση τους και την έλλειψη ορίων. Στόχος των σύγχρονων γονέων πρέπει να είναι το σταδιακό χτίσιμο μιας υγιούς σχέσεις παιδιού-οθόνης, χωρίς δαιμονοποιήσεις και χωρίς υπερβολές. Θα αναρωτηθείτε αν κάτι τέτοιο είναι εύκολο. Όχι, καθόλου, ιδιαίτερα από τη στιγμή που ούτε έχουμε ανάλογη παρελθοντική εμπειρία ούτε κάποια δομημένη καθοδήγηση (π.χ. από ιατρούς, εκπαιδευτικούς, ψυχολόγους –είναι άλλο οι συμβουλές και άλλο ένας συγκεκριμένος προγραμματισμός, ιδανικά σε κρατικό επίπεδο, που δύσκολα θα υπάρξει), ενώ οι τεχνολογικές εξελίξεις τρέχουν ραγδαία και δεν τις προλαβαίνουμε.

Διάβασα πρόσφατα ότι μια από τις ήπιες δεξιότητες που πρέπει να καλλιεργήσουμε στα παιδιά μας είναι το να μάθουν να ζουν ΚΑΙ στον αναλογικό κόσμο. Είναι τρομακτικό, ιδιαίτερα αν σκεφτούμε πως μια βασική δεξιότητα που έπρεπε να έχουμε εμείς ως παιδιά στην ηλικία τους ήταν… η εντελώς αντίθετη: Να έχουμε γνώσεις νέων τεχνολογιών και να προσπαθούμε να παρακολουθούμε τις εξελίξεις.

Το χάσμα των γενεών σήμερα δεν έχει να κάνει τόσο με τις αντιλήψεις, όσο με τον βαθμό και τον τρόπο χρήσης των νέων τεχνολογιών στην καθημερινότητά μας. Τα παιδιά μας κάνουν τα πάντα ψηφιακά: Μελετούν, παίζουν, ακούν μουσική, επικοινωνούν, φλερτάρουν, διασκεδάζουν, μαθαίνουν. Κι εμείς παρακολουθούμε απαθείς ή (στην καλύτερη περίπτωση) προβληματισμένοι ή τρομαγμένοι, χωρίς να έχουμε ουσιαστικές λύσεις στα χέρια μας.

Οι λύσεις, βέβαια, προϋποθέτουν προβλήματα. Καλά, λοιπόν, τόσο προβληματική είναι η ζωή μέσα σε ή/και μέσα από μια οθόνη; [Δεν το ρωτάω εγώ, μα τα έφηβα παιδιά μου, όταν θέτουμε το ζήτημα επί τάπητος για πολλοστή φορά.] Εδώ, λοιπόν, έπειτα από πολλή μελέτη και συνειδητοποίηση ότι όποιος παρεμποδίζεται να “εκμεταλλευτεί” τις Νέες Τεχνολογίες θα βγει χαμένος, απαντώ πως ο μόνος τρόπος ώστε τα παιδιά μας να χρησιμοποιούν τις οθόνες τόσο όσο να μην καταστούν βλαπτικές, είναι να τους παράσχουμε από νωρίς έναν όμορφο αναλογικό κόσμο, στον οποίον θα βρίσκουν επίσης πολλά και ενδιαφέροντα να κάνουν.Σε αυτό συμφωνεί και η Ινές, η πρωταγωνίστρια του βιβλίου της Lenia Major Ειδική Ομάδα κατά της Οθόνης, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κλειδάρισμος, σε εικονογράφηση του Florent Bécu και μετάφραση της Ηλιάνας Αγγελή. Η Ινές ανησυχεί. Ανησυχεί για τον μικρό της αδελφό, τον Εμίλ, που εδώ και έναν μήνα δεν έχει σηκώσει τα μάτια του να την κοιτάξει. Με τι ασχολείται; Και με τάμπλετ, και με κινητό, και με υπολογιστή και με τηλεόραση. Με ακουστικά στα αυτιά του, ο Εμίλ πράγματι ΔΕΝ ΧΑΜΠΑΡΙΑΖΕΙ τίποτα παρά τις προσπάθειες που καταβάλλει η Ειδική Ομάδα κατά της Οθόνης (ΕΟΟ).

Μπροστά του γίνεται το έλα να δεις, το πρωινό του καταστρέφεται, μια ομάδα από ζώα μπουκάρει στο σχολικό του, άλλα παρελαύνουν παίζοντας δυνατά μουσική, όλα τα παιδιά κοιτούν με απορία. Ο Εμίλ; Σκυμμένος στην οθόνη του. “Δύσκολη περίπτωση” τον χαρακτηρίζει ο Μπος, ο υπεύθυνος της ΕΟΟ και δημιουργεί γύρω από το εθισμένο παιδάκι κόσμους ολοένα και πιο μαγικούς και πιο θελκτικούς και πιο εντυπωσιακούς και πιο φανταστικούς. Δεν σας περνάει από το μυαλό (ούτε, δυστυχώς και από το μυαλό του μικρού αγοριού) τι συμβαίνει γύρω του. Δεν καταλαβαίνετε και δεν καταλαβαίνει πόσα συναρπαστικά πράγματα χάνει, κολλημένος στο τάμπλετ του. Η Ειδική Ομάδα κατά της Οθόνης φαίνεται πως για πρώτη φορά απέτυχε. Ή μήπως όχι; Η ανατρεπτική απάντηση στις σελίδες του βιβλίου και όχι στην οθόνη σας…Το μόνο που θα αποκαλύψω είναι ότι το παραμύθι στο τέλος κλείνει το μάτι και σε εμάς, στους γονείς. Γιατί, κακά τα ψέματα, τα παιδιά μάς μιμούνται. Δεν μπορούμε να εξαπολύουμε μύδρους κατά των οθονών, κολλημένοι στον υπολογιστή ή στην τηλεόραση ή σκρολάροντας στο κινητό. Μπορούμε, όμως, να δώσουμε το καλό παράδειγμα, να προγραμματιστούμε και να περάσουμε δημιουργικό χρόνο με το παιδί μας, για παράδειγμα διαβάζοντας παρέα την Ειδική Ομάδα κατά της Οθόνης ή κάποιο άλλο βιβλίο ή πηγαίνοντας μια βόλτα ή παίζοντας μπάλα ή επισκεπτόμενοι ένα μουσείο ή κάνοντας μια βόλτα στο βουνό ή βλέποντας μια παράσταση. Ας δοκιμάσουμε να κάνουμε λίστες με όλα όσα χάνουμε, παραμένοντας διαρκώς καλωδιωμένοι. Ας βάλουμε, μικροί και μεγάλοι, προτεραιότητες. Ας τηρήσουμε το μέτρο. Η Ειδική Ομάδα κατά της Οθόνης είμαστε εμείς οι ίδιοι!Το βιβλίο προτείνεται για παιδιά από 3 έως 6 ετών. Τα 3 είναι, πράγματι, μια πολύ καλή ηλικία για να τους πρωτομιλήσουμε με διασκεδαστικό τρόπο για τη διαφορά μεταξύ χρήσης και κατάχρησης, για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα μιας οθόνης. Είναι μια ηλικία στην οποία δεν θα έπρεπε (αν και γνωρίζω πως για ελάχιστα παιδιά θα ισχύει αυτό) να μην έχουν έρθει καν σε επαφή με την οθόνη, πλην ίσως της θέασης μιας παιδικής σειράς ή κάποιων μουσικών ή εκπαιδευτικών προγραμμάτων –για την ουσιαστική προσφορά των οποίων στη συγκρότηση του παιδικού εγκεφάλου οι γνώμες ακόμα διίστανται. Όσο το παιδάκι μεγαλώνει, θα μπορεί να αντιληφθεί ακόμα καλύτερα την ουσία και το χιούμορ του κειμένου και της εικονογράφησης, ενώ ακόμα κι αν βρίσκεται στην πρώτη σχολική ηλικία, έχει πολλά να πάρει, μέσα από τη συζήτηση με τον φροντιστή του.