Οκ, συνειδητά παρέλειψα το «μεταφορικά» ή έστω τα εισαγωγικά στο ταξιδεύουμε, ώστε το άρθρο να γίνει clickbait στο διαδίκτυο, κυριολεκτικά μέχρι το εξοχικό μας θα πάμε. Αλλά… Ως αναγνώστρια που «ταξιδεύω» καθημερινά όπου με βγάλει το βιβλίο μου, το εννοώ εν πολλοίς αυτό που έγραψα στον τίτλο. Γιατί, διαβάζοντας τα δυο πρώτα βιβλία της σειράς των Εκδόσεων Διόπτρα «Οι Κατάσκοποι της Γεωγραφίας», βρέθηκα από το Παγκράτι (πολύ κοντά στο μαγαζί πλεκτικής της Ρωσίδας κατασκόπου, που εντοπίσαμε, μα δεν συλλάβαμε) να περπατώ στους εντυπωσιακούς δρόμους του Μανχάταν στη Νέα Υόρκη και να χαζεύω τις ανθισμένες κερασιές στο Κιότο στην Ιαπωνία, κατασκοπεύοντας μεν, με καλό σκοπό δε. Οπότε προτείνω και σε εσάς και στα παιδιά από 8 ετών αυτά τα δυο ταξίδια μέσα από τις λέξεις και τις εικόνες, τώρα που έχουμε διακοπές και χρόνο. Προφανώς, αν είστε από τους τυχερούς που μπορούν πράγματι να βρεθούν στις δυο χώρες, πάρτε το πρώτο αεροπλάνο και πετάξτε. Μην ξεχάσετε, όμως, να έχετε διαβάσει πριν τα βιβλία Ένας σαμουράι, ένα σπαθί και το κεράσι της ζωής, της Τζένης Κουτσοδημητροπούλου και Μήνυμα στο Μανχάταν, της Μαρίας Ρουσάκη.Πώς δημιουργήθηκε η σειρά

Η Λύντη Γαλάτη, υπεύθυνη παιδικού βιβλίου στη Διόπτρα, εξηγεί: «Θέλαμε να σχεδιάσουμε μια σειρά από Έλληνες δημιουργούς που θα συνδύαζε τη γεωγραφία και την ιστορία με μυστήριο και περιπέτεια. “Οι Κατάσκοποι της Γεωγραφίας” θα έφερναν τους μικρούς αναγνώστες σε επαφή με διαφορετικές χώρες του κόσμου και, μέσα από ένα μυστήριο, θα ανακάλυπταν ψηφίδες ιστορίας και θα αντλούσαν πληροφορίες για άλλους πολιτισμούς. Έμπνευση για όλα αυτά μας έδωσαν οι πρώτοι θαλασσοπόροι, οι ναυτικοί χάρτες –εξ ου και το όνομα που επιλέξαμε για την εφαρμογή μας, “Πορτολάνος”– οι πυξίδες και όλα τα απαραίτητα όργανα για έναν ταξιδευτή».

Πώς όμως θα συνδύαζαν όλα αυτά σε μια παιδική σειρά και πώς θα απεικονίζονταν στο σήμερα; «Ήρθαμε σε επαφή με την Τζένη Κουτσοδημητροπούλου, προκειμένου να αναλάβει τη σειρά και να δημιουργήσει έναν πυρήνα συγγραφέων που θα υλοποιούσαν αυτή την ιδέα», συνεχίζει η Λύντη Γαλάτη. «Έπειτα από πολύωρες συζητήσεις, αλλά και πρωτότυπες ιδέες από όλους τους συγγραφείς, βρήκαμε τη σωστή ρότα γι’ αυτό το λογοτεχνικό ταξίδι. Οι συγγραφείς ήταν ελεύθεροι να αποφασίσουν για το πλαίσιο της ιστορίας, την τοποθεσία και τη χρονική περίοδο. Καταλυτική μορφή σε όλα τα βιβλία, η παράξενη φιγούρα του Πορτολάνου. Διαθέτει πολλά πρόσωπα και συμβάλλει στην επίλυση του μυστηρίου ενώ, παράλληλα, επικοινωνεί με τα παιδιά μέσα από την εφαρμογή που φέρει το όνομά του».Πρώτος προορισμός: Ιαπωνία

«Όταν είχαμε στα χέρια μας το τελικό σχεδιάγραμμα της σειράς, δεν άργησα να αποφασίσω σε ποια χώρα/πόλη ήθελα να εστιάσω την ιστορία μου», λέει η Τζένη Κουτσοδημητροπούλου. Η συγγραφέας μεγάλωσε στην Αυστραλία, όπου η ασιατική παρουσία ήταν έντονη, έτσι είχε αρκετούς φίλους και φίλες από την Ιαπωνία. Στην πρώτη λυκείου, και πλέον ζώντας στην Ελλάδα, άρχισε να αλληλογραφεί με ένα κορίτσι από την Οσάκα της Ιαπωνίας, μέσα από μια δράση για όσους ήθελαν να μαζέψουν γραμματόσημα από όλον τον κόσμο. Αυτή η αλληλογραφία κράτησε περίπου για μια δεκαετία. «Σε αυτά τα χρόνια έλαβα πολλά γράμματα σε ρυζόχαρτο, φωτογραφίες, σελιδοδείκτες, καρτ ποστάλ, οριγκάμι, αποξηραμένα λουλούδια, αποκόμματα από εφημερίδες και περιοδικά και φυσικά πολλά γραμματόσημα. Έμαθα πολλά για την καθημερινότητα, τις συνήθειες και την ιαπωνική κουλτούρα, την οποία και σέβομαι βαθιά. Η λατρεία που έχουν για τους προγόνους τους, τα ήθη και έθιμα και η ιστορία τους πάντα με μάγευε. Οι Ιάπωνες κατάφεραν να δημιουργήσουν έναν μοναδικό πολιτισμό μέσα από τις επιρροές που δέχθηκαν. Έναν συνδυασμό παραδοσιακής και σύγχρονης κουλτούρας, που εκφράζεται στην καθημερινότητα και ειδικότερα στην τέχνη, όπως στην αρχιτεκτονική, στη γλυπτική, στη ζωγραφική, στο θέατρο, στη μεταξοϋφαντουργία, στη μουσική, στον χορό, στις πολεμικές τέχνες, στην καλλιγραφία, στη λογοτεχνία κ.ά.» σημειώνει η Τζένη.

Η συλλογή πληροφοριών και το υλικό που χρησιμοποίησε ήταν κατά κύριο λόγο μέσα από βιβλία, ιστοσελίδες, εφημερίδες, ντοκιμαντέρ κ.ά. σε συνδυασμό και με την προσωπική της εμπειρία. «Σημαντική επιρροή, ειδικά συναισθηματική, ήταν και η σχέση με τη φίλη μου από την Οσάκα. Παρόλο που έχουν περάσει πάνω από 25 χρόνια από το τελευταίο γράμμα, πριν ξεκινήσω τη γραφή άνοιξα το σεντούκι με τον θησαυρό που μου χάρισε. Ό,τι (ξανα)ανακάλυψα συμπλήρωσε την έρευνά μου με συναισθήματα, αρώματα και αναμνήσεις. Αξία ανεκτίμητη. Εννοείται πως την ηρωίδα την ονόμασα Μίκα, από το όνομά της», χαμογελάει.

Στην ερώτηση τι θα ήθελε ο αναγνώστης να αποκομίσει από αυτό το βιβλίο, η Τζένη Κουτσοδημητροπούλου θα του έλεγε πρωτίστως να απολαύσει το ταξίδι της ανάγνωσης. Στη συνέχεια, ει δυνατόν, να αποκτήσει μια στοιχειώδη έστω επαφή με την ιστορία και τον πολιτισμό της Ιαπωνίας, που εκείνη τουλάχιστον την έχει μαγέψει. Του προτείνουμε να ξεκινήσει από το Ένας σαμουράι, ένα σπαθί και το κεράσι της ζωής.

Δεύτερος προορισμός: ΗΠΑ

Για τη συγγραφή του βιβλίου Μήνυμα στο Μανχάταν, η Μαρία Ρουσάκη επέστρεψε στη γενέτειρά της, τη Νέα Υόρκη, για να ζήσει μια περιπέτεια μυστηρίου στην καρδιά του Μανχάταν μαζί με τους μικρούς πρωταγωνιστές της, τον Πίτερ και τη Σαμάνθα. «Η αφορμή του μυστηρίου ήταν το περίφημο Χειρόγραφο Βόινιτς, το μοναδικό βιβλίο στον κόσμο γραμμένο σε μια παράξενη γλώσσα την οποία δεν έχει καταφέρει κανείς να αποκρυπτογραφήσει», αποκαλύπτει η συγγραφέας. «Ο Ελληνοαμερικανός Πίτερ Πάτουικ θα μαγευτεί από το βιβλίο, καθώς ένα συμβολικό λουλούδι από το χειρόγραφο θα βρίσκεται συνεχώς ζωγραφισμένο μπροστά του. Η περιήγηση στο Μανχάταν θα ταξιδέψει τον Πίτερ και τη φίλη του στα πιο συναρπαστικά μέρη της πόλης, και στα δικά μου αγαπημένα… Όπως στον κεντρικό σταθμό τρένων Γκραντ Σέντραλ, στο Γκρίνουιτς Βίλατζ για λαχταριστά κάπκεϊκς, στη φανταστική Βιβλιοθήκη Μόργκαν, στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της πόλης, και σε πολλά άλλα γνωστά και άγνωστα σημεία. Οι ιδιαίτεροι ήχοι, οι εικόνες, οι γεύσεις και οι αισθήσεις που προκαλεί η αρχιτεκτονική της πόλης, όπως και οι ιστορίες των ανθρώπων της, θα φέρουν τον Πίτερ πιο κοντά στα δικά του συναισθήματα, στην αυτογνωσία και στους τρόπους για να βελτιωθεί», συνοψίζει. Ως Ελληνίδα της Νέας Υόρκης, η Μαρία Ρουσάκη ταυτίστηκε με τη μοναξιά του Πίτερ αλλά και με την ένταξή του στο ξεχωριστό ανθρώπινο μωσαϊκό της πόλης, που άλλοτε σε αποξενώνει κι άλλες φορές σε τυλίγει σαν χρωματιστή κουβέρτα. Εν τέλει έγραψε ένα βιβλίο κοντά σε εκείνη, αλλά συγχρόνως κοντά και στα σημερινά παιδιά, μια και οι ήρωες χρησιμοποιούν μια σύγχρονη εφαρμογή για να περιηγηθούν στην πόλη ανακαλύπτοντας αρκετά πολιτισμικά στοιχεία της κάθε περιοχής. «Έτσι, κάθε πρωταγωνιστής των βιβλίων “Κατάσκοποι της Γεωγραφίας” αποκτά γνώσεις και προνόμια, τα οποία φέρνουν τους χρήστες της εφαρμογής “Πορτολάνος” πιο κοντά στην ιστορία, στην τέχνη, στον πολιτισμό και στη γεωγραφία. Αλλά κυρίως πιο κοντά τον έναν στον άλλο, παρότι ζουν σε διαφορετικές πόλεις του κόσμου. Η αγάπη για τη γεωγραφία και το μυστήριο ενώνει τα παιδιά τα οποία τόσο λαχταρούν τη γόνιμη επικοινωνία», υπογραμμίζει.Εικονογραφώντας τους Κατασκόπους

Με μεγάλη της χαρά, η Λίλα Καλογερή εικονογράφησε τα δύο πρώτα βιβλία της σειράς. Ποιες προκλήσεις αντιμετώπισε και ποιους στόχους έθεσε μέσα από τη δουλειά της; «Κατ’ αρχάς ήθελα η εικονογράφηση να αντικατοπτρίσει τον πολιτισμό της κάθε χώρας με τρόπο φρέσκο και νεανικό, ώστε το βιβλίο να είναι εικαστικά ελκυστικό και ενδιαφέρον για τους αναγνώστες, οι οποίοι είναι από 8-9 ετών και πάνω», εξηγεί. «Αυτό έπρεπε να γίνει με τέτοιον τρόπο, ώστε να αναδείξει το μυστήριο στο οποίο βασίζεται η κάθε ιστορία. Γιατί δεν πρόκειται μόνο για δύο βιβλία που έχουν ως επίκεντρο τη γεωγραφία, αλλά και για μια σειρά μυστηρίου και περιπέτειας, στοιχεία τα οποία προσπάθησα να τονίσω με τις εικόνες μου».

Μία από τις δυσκολίες που είχε σε αυτή τη φόρμα του εικονογραφημένου μυθιστορήματος ήταν ποιες εικόνες θα επέλεγε να σχεδιάσει. «Η επιλογή δεν ήταν εύκολη και από τη διαδικασία των προσχεδίων απέρριψα αρκετές, κρατώντας τελικά αυτές που θεώρησα ότι αφηγηματικά δίνουν τον καλύτερο δυνατό ρυθμό στην ιστορία. Σε γενικές γραμμές, η έρευνά μου για την κάθε χώρα ως προς το εικαστικό κομμάτι επικεντρώθηκε στην αρχιτεκτονική, στο ντύσιμο παιδιών και ενηλίκων, στην τοπική βλάστηση, αλλά και στα αξιοθέατα όπου διαδραματίζονται οι σκηνές του εκάστοτε βιβλίου», τονίζει για να συμπληρώσει ότι η έρευνα είναι ένα κομμάτι της δημιουργικής διαδικασίας, που απολαμβάνει πολύ και πάντα την παρασύρει να ψάχνει με τις ώρες λεπτομέρειες που σχετίζονται με το κείμενο που δουλεύει.

«Πολύ συχνά αυτή η έρευνα με οδηγεί σε νέες αληθινές και συναρπαστικές ιστορίες. Στο Ένας σαμουράι, ένα σπαθί και το κεράσι της ζωής έψαξα με λεπτομέρεια το Μουσείο των Μάνγκα, το Μουσείο των Σαμουράι, αλλά και επιμέρους στοιχεία για την εμφάνιση και τις συνήθειες των σαμουράι. Έμαθα για το περίφημο σπαθί Honjo Masamune, και φυσικά για το κάστρο Νίτζο στο οποίο βρίσκεται το πάτωμα που κελαηδάει! Στο Μήνυμα στο Μανχάταν, εκτός από την πόλη της Νέας Υόρκης, η Βιβλιοθήκη Μόργκαν είναι το κτίριο που κυριαρχεί. Αλλά και το ανεπανάληπτο Χειρόγραφο Βόινιτς δεν θα μπορούσε παρά να συναρπάσει οποιονδήποτε ασχολείται με την εικονογράφηση, και όχι μόνο. Επίσης, η εκκλησία του Αγίου Πατρικίου είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον σχεδιαστικά», μας εξηγεί. Αναφέρει, τέλος, ότι μεγάλο στοίχημα για εκείνη στο Ένας σαμουράι, ένα σπαθί και το κεράσι της ζωής ήταν να καταφέρει να γράψει σωστά τα ιαπωνικά στις πινακίδες και στα σήματα του δρόμου, στις σκηνές που τα παιδιά κυκλοφορούν στο Κιότο. «Ακόμα δεν μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι δεν έκανα κάποιο ορθογραφικό λάθος!» χαμογελά και κλείνει υποσχόμενη για τη συνέχεια: «Δουλεύοντας τα επόμενα βιβλία της σειράς, έχω να πω ότι με τη βοήθεια της εφαρμογής “Πορτολάνος” θα ταξιδέψουμε μαζί σε μακρινούς εξωτικούς προορισμούς για να λύσουμε νέα μυστήρια!»

Τι έχουμε, λοιπόν, να περιμένουμε, μικροί και μεγάλοι Κατάσκοποι της Γεωργαφίας; Τον Μάιο θα κυκλοφορήσουν Η επιστροφή του κόμη Δράκουλα και το μυστήριο με τις νυχτερίδες από τη Λίνα Μουσιώνη και Το μυστικό των Βίκινγκς από τη Μάγια Δεληβοριά, που θα μας ταξιδέψουν στα Καρπάθια Όρη και στη Νορβηγία αντίστοιχα. Τον Οκτώβριο, ο Κώστας Στοφόρος θα μας οδηγήσει ως την Ιταλία και η Άννα Κοντολέων ως τη Γαλλία.