Πόσες φορές έχετε ακούσει το παιδάκι σας να λέει με παράπονο ότι δεν τα έχει καταφέρει σε κάτι; Π.χ. ότι δεν έχει βάλει καλάθι στο μπάσκετ ή γκολ στο ποδόσφαιρο, ότι δεν κάνει καλά γράμματα ή ότι δεν έχει γράψει άριστη ορθογραφία, ότι δεν μπορεί να κάνει σπαγκάτο ή κατακόρυφο, ότι δεν έχει δέσει τα κορδόνια του μόνο του, ότι δεν έχει διαβάσει ένα ολόκληρο βιβλίο, ότι δεν μπορεί να επιπλεύσει στο νερό και να κολυμπήσει και χίλια δυο άλλα! Αλλά κι εσείς, με τη σειρά σας, πόσες φορές δεν έχετε πιάσει τον εαυτό σας να σκέφτεται ότι δεν τα έχετε καταφέρει σε κάτι; Π.χ. ότι δεν έχετε αφιερώσει μια ώρα την ημέρα στο διάβασμα λογοτεχνίας, ότι δεν μαγειρεύετε καλά, ότι δεν ανελίσσεστε στη δουλειά σας, ότι δεν ξεκινάτε το σεμινάριο/μεταπτυχιακό που ονειρεύεστε, ότι δεν έχετε δει εδώ και καιρό μια φίλη που σας λείπει, ότι δεν έχετε βρει χρόνο/χρήματα να ταξιδέψετε στον αγαπημένο σας προορισμό, ότι δεν έχετε ξεκινήσει να αθλείστε και χίλια δυο άλλα! Μέσα από όλες αυτές τις -μικρές ή μεγάλες- ματαιώσεις, παιδιά, έφηβοι και ενήλικοι αισθάνονται ανεπαρκείς, απογοητεύονται, καθηλώνονται και δεν προχωρούν. Πολύ συχνά, λοιπόν, το «δεν τα καταφέρνω» έχει ως άμεσο επακόλουθο το «μέχρι εκεί φτάνω, τα παρατάω», με αποτέλεσμα και να νιώθουμε άσχημα, αλλά και να μην εξελίσσουμε τις δυνατότητές μας, το μυαλό μας και τον εαυτό μας εν γένει. Η Μαρίνα Γιώτη μόλις έγραψε και εικονογράφησε ένα παιδικό (;) βιβλίο, που ονομάζεται «Γέτι. Η δύναμη του ακόμη», κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα και έρχεται να αλλάξει την κοσμοθεωρία μας σχετικά με τα όσα είμαστε ικανοί να κάνουμε, χάρη στη χρήση μιας μόνο φαινομενικά ασήμαντης λεξούλας, του «ακόμη».

Στο παραμύθι πρωταγωνιστούν ένα Αγόρι και ένα Γέτι. Το Γέτι είναι ο φανταστικός φίλος του πιτσιρικά, που είναι γεμάτος ανασφάλειες. Το Γέτι ξέρει να λέει στον φίλο του μια λέξη μόνο. «Ακόμη». Μια λέξη, όμως, μαγική που αναπτύσσει το μυαλό, που αποδέχεται ή μάλλον επιβάλλει τα λάθη, που οδηγεί σε επιπλέον προσπάθεια, που μαθαίνει στο παιδί κάθε μέρα κάτι νέο. «Δεν έχω φίλους», σκέφτεται το Αγόρι. Το Γέτι προσθέτει τη λεξούλα του στο τέλος της φράσης κι αμέσως τα πάντα αλλάζουν. «Δεν ανταποκρίνομαι καλά στο σχολείο», «δεν μπορώ να τρέξω γρήγορα»… Φανταστείτε αυτές κι άλλες πολλές παιδικές ανασφάλειες, εκφρασμένες είτε με λόγια είτε με σκέψεις κι έπειτα με συμπεριφορές άρνησης.  Αμέσως μετά κολλήστε δίπλα τους το «ακόμη». Το κάθε μικρούλι, σαν το Αγόρι, ακούγοντας το «ακόμη», προσπαθεί και ξαναπροσπαθεί και προπονείται σε όλα όσα θέλει να πετύχει, αλλά δεν είναι «ακόμη» στο επίπεδο που θα επιθυμούσε. Μέχρι που κάποια μέρα, το «ακόμη» δεν χρειάζεται πλέον, γιατί το παιδί έχει πετύχει τον στόχο του. Τότε μάλιστα, μεταμορφώνεται εκείνο στο Γέτι των συνομηλίκων του, που χάνουν την ψυχραιμία και την αυτοπεποίθησή τους, και τους υπενθυμίζει εκείνο τη δύναμη του «ακόμη. Όσο για το Γέτι του Αγοριού του παραμυθιού; Αυτό έχει φύγει πια. Το παιδί δεν το χρειάζεται πλέον, όμως δεν το ξεχνά ποτέ ούτε αυτό, μα ούτε τη μαγική του λέξη, που του άλλαξε την κοσμοθεωρία και τη ζωή ολάκερη.

Η Μαρίνα Γιώτη εμπνεύστηκε το Γέτι της από το αγγλικό Yet, που βέβαια σημαίνει «ακόμη», και βάσισε το κείμενό της πάνω στις μελέτες τις ψυχολόγου Carol Dweck, η οποία παρουσιάζει μια απλή αλλά πρωτοποριακή ιδέα: τη δύναμη της αλλαγής των πεποιθήσεών μας. Μεταμορφώνοντας τη θεωρία της Dweck σε εικονογραφημένο βιβλίο, η δημιουργός έρχεται να εξηγήσει σε ανθρώπους κάθε ηλικίας (γιατί το Γέτι είναι ένα βιβλίο διηλικιακό, αν και σε πρώτο επίπεδο απευθύνεται σε παιδιά) πως η επιτυχία στο σχολείο, στην εργασία, στον αθλητισμό, στις τέχνες, σχεδόν σε κάθε τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας, μπορεί να επηρεαστεί σημαντικά από τον τρόπο που σκεφτόμαστε για τα ταλέντα και τις ικανότητές μας. Εάν πιστεύουμε ότι οι ικανότητές μας είναι προκαθορισμένες (σταθερή νοοτροπία/fixed mindset) τότε οι πιθανότητες εξέλιξής μας είναι περιορισμένες. Αν, όμως, χρησιμοποιούμε τη δύναμη του «ακόμη» και πιστεύουμε ότι οι ικανότητές μας μπορούν να αναπτυχθούν αν τις καλλιεργήσουμε (νοοτροπία ανάπτυξης/growth mindset), τότε κατά πάσα πιθανότητα θα φτάσουμε όσο πιο ψηλά μπορούμε. Με άλλα λόγια, η Γιώτη γκρεμίζει τον μύθο πως μπορούμε να φτάσουμε μόνο μέχρις ενός σημείου, πως κάποια στιγμή είναι προτιμότερο να εγκαταλείπουμε, μας βγάζει από την comfort zone μας, απενοχοποιεί τα λάθη και την αποτυχία, που γίνονται τελικά τα βασικά οχήματα επιτυχίας μας, και εξηγεί μέσα από μια παραβολή πως η δουλειά, η προπόνηση, η άσκηση του μυαλού και του σώματός μας, κάθε μέρα λίγη ακόμη, θα μας βοηθήσουν να μάθουμε έναν σωρό καινούργια πράγματα και κατ’ επέκταση να ανθήσουμε! Με άλλα λόγια, η δημιουργός μάς καλεί να «(εκ)παιδεύσουμε» τους εαυτούς μας και τελικά να προοδεύσουμε σε κάθε τομέα που μας ενδιαφέρει, αρκεί να μείνουμε αφοσιωμένοι στον στόχο μας.

Όπως έγραψα και παραπάνω, το βιβλίο μπορεί να απευθύνεται καταρχάς σε παιδιά, αλλά φυσικά βάζει και τον ενήλικο, ιδιαίτερα τον κουρασμένο, μην πω εξουθενωμένο, ενήλικο της εποχής του κορονοϊού, σε μια νέα λογική –ας μου επιτραπεί η έκφραση– ξεβολέματος. Το Γέτι μάς παίρνει από το χέρι και μας υπενθυμίζει ότι το μυαλό μας μπορεί να μάθει τα πάντα. Μας παροτρύνει να γνωρίσουμε κάτι καινούργιο, να δοκιμάσουμε πράγματα που δεν έχουμε ξανακάνει… Αν αποτύχουμε στην αρχή, ας δοκιμάσουμε ξανά και ξανά, ας γυμναστούμε, δηλαδή, ώστε να διευρύνουμε τους ορίζοντές μας. Αλλάζοντας απλώς τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε το πρόβλημα. Προσθέτοντας απλώς μια μικρή λέξη στη σκέψη ότι δεν τα καταφέραμε: «ακόμη».

Φέτος, στις ιδιαίτερες γιορτές που έρχονται, είναι μια καλή ευκαιρία να χρησιμοποιήσουμε το γαλάζιο Γέτι της Μαρίνας και να συζητήσουμε με τα παιδιά μας για μια νέα χρονιά με στόχους, παρά τις εγγενείς δυσκολίες! Το Γέτι είναι ιδανικό και για δώρο Χριστουγέννων σε ανίψια, βαφτιστήρια, εγγόνια, παιδιά φίλων κ.λπ, αλλά και για τους γονείς αυτών, γιατί το μήνυμά του έρχεται να μας γεμίσει με αισιοδοξία.

Το βιβλίο της Μαρίνας Γιώτη Γέτι, η δύναμη του ακόμη κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα.