Θυμάμαι που ήμουν γεμάτη ορούς, σωληνάκια και παροχετεύσεις στο σώμα μου, να παλεύω να καταλάβω αν είμαι ζωντανή ή νεκρή, να προσπαθώ να κατανοήσω τι έχει συμβεί. Θυμάμαι να έρχονται οι νοσοκόμες και να προσπαθούν να με καθησυχάσουν, καθώς πίεζαν την κοιλιά μου για να κάνει συσπάσεις η μήτρα. Θυμάμαι εκείνη τη μαία που με είχε επισκεφτεί στη Μονάδα Εντατικής Φροντίδας και μου είχε κρατήσει το χέρι, λέγοντας μου πως το πιο πιθανό είναι πως δεν θα καταφέρω να θηλάσω. Εγώ, εντωμεταξύ, δεν είχα δει ακόμα το μωρό που είχα γεννήσει, αν και είχαν περάσει ήδη τέσσερις ημέρες. Δεν καταλάβαινα τι ακριβώς μου έλεγε η μαία, το σώμα μου δεν είχε καν τη δύναμη να κατανοήσει, το μυαλό μου δεν του είχε δώσει καμία εντολή. Ήταν σαν να μην είχα γεννήσει.Η μικρή υγιέστατη. Την είχαν μεταφέρει στη Μονάδα, μαζί με τα πρόωρα, γιατί δεν υπήρχε κάπου αλλού να μπει, μια κι η μαμά της ήταν στην εντατική λόγω επιπλοκών κατά τη διάρκεια του τοκετού. Ο μπαμπάς της πήγαινε κάθε τρεις ώρες να την ταΐσει με γάλα του εμπορίου και μπιμπερό που του είχαν δώσει. Την αγκάλιαζε, της μιλούσε, τη χάιδευε, την τάιζε, την έβαζε για ύπνο και μετά ερχόταν σε μένα, να μου μιλήσει για εκείνη, να με χαϊδέψει, να μου χαμογελάσει και να μου δώσει δύναμη να σηκωθώ. Γιατί, μέσα σε όλα, έπρεπε και να σηκωθώ, να περπατήσω, να βεβαιωθούν οι γιατροί πως δεν έχω κάποια εσωτερική αιμορραγία. Τώρα που το σκέφτομαι, ο άντρας μου και μπαμπάς της κόρης μας λειτούργησε σαν ένα συμβολικό στήθος που ένωσε τη μητέρα και το βρέφος, μας συνέδεσε πριν καν συναντηθούμε με όλες μας τις αισθήσεις.

Τα καταφέραμε

Την πέμπτη μέρα τα κατάφερα. Με μετέφεραν στο δωμάτιο, θα έβλεπα την μικρή. Την έφεραν μέσα και όλοι έσπευσαν να μου βάλουν το μωρό στην αγκαλιά, με τον σωστό τρόπο. Η μαία πήγε να πιέσει το κεφάλι του βρέφους στο στήθος μου· οι γυναίκες της οικογένειας, κάπου εκεί κι εκείνες. Αισθανόμουν πως όλα ήταν λάθος, δεν είχα δύναμη να πω κάτι. Κοίταξα τον άντρα μου κι εκείνος ενστικτωδώς είπε: «Όλοι έξω, θα μείνουμε οι τρεις μας εδώ. Σας ευχαριστούμε για την αγάπη και την φροντίδα». Έπειτα με κοίταξε και μου είπε: «Μπορώ να την ταΐσω εγώ αν θες, έχω το μπιμπερό, θες όμως να την κρατήσεις για λίγο πριν; Θες να σου δώσω το μπιμπερό; Πάρε τον χρόνο σου, πάρτε τον χρόνο σας, γνωριστείτε».

Η μικρή σε κάθε απεικόνιση μέσα στην κοιλιά φαινόταν να βάζει τα δάχτυλα στο στόμα. Αυτή ήταν μεγάλη τύχη, γιατί ˗όπως γρήγορα αντιλήφθηκα˗ της ήταν εύκολο να με βοηθήσει να αισθανθώ ικανή να την θηλάσω. Τρίφτηκε για λίγο πάνω στο στήθος μου κι απλά μου έδειξε τι έπρεπε να κάνω. Καθώς εκείνη θήλαζε, εγώ την κοιτούσα. Κάθε στιγμή θηλασμού μέχρι να βρούμε τους ρυθμούς μας ήταν διαφορετική, στην αρχή υπέφερα, έπειτα απολάμβανα και μετά υπέφερα ξανά. Εντέλει τα καταφέραμε. Θήλασα για έναν χρόνο και η κάθε στιγμή ήταν για εμένα και για εκείνη μοναδική.

Κάθε στιγμή με το μωρό μας είναι μοναδική

Όμως ας μην γελιόμαστε. Η κάθε στιγμή θηλασμού είναι μοναδική, αλλά μοναδική είναι και ΚΑΘΕ ΑΛΛΗ  ΣΤΙΓΜΗ με το μωρό μας, αρκεί να είμαστε εκεί, να του μιλάμε με συναίσθημα, να συγχωνευόμαστε με αυτό για όσο χρειάζεται και να έχουμε την πολυτέλεια να απολαμβάνουμε την κάθε στιγμή μαζί του, ώστε να το βοηθήσουμε να δημιουργήσει έναν ασφαλή χώρο μέσα του και να καταφέρει να στερεώσει τα πρώτα του βήματα στον έξω κόσμο!

Η εμπειρία μου αυτή ήταν πολύτιμη. Τη μελέτησα σε βάθος, με έβαλε σε σκέψεις, ανέτρεξα στην επιστήμη μου, μίλησα με τον αναλυτή μου για όλα όσα βίωσα. Ανέτρεξα στις θεωρητικές απόψεις των πατεράδων και των μανάδων της Ψυχανάλυσης. Διάβασα με προσοχή τις  σημειώσεις που είχα κρατήσει πριν γίνω μαμά από συνεδρίες με νέες μαμάδες για τη σχέση με τα βρεφάκια τους, βούτηξα στις αφηγήσεις των μαμάδων, αφού έγινα μαμά. Θα σας πω με μεγάλη ειλικρίνεια πως πριν γεννήσω θεωρούσα πως όλα όσα είχαν γραφτεί για την μητρότητα από τους ειδικούς, κυρίως άντρες, μου φαίνονταν απίστευτα σοφά.Όμως, έπειτα από πέντε χρόνια μητρότητας, θεωρώ ότι η σοφία βρίσκεται στη μοναδικότητα της κάθε σχέσης και πιστεύω ότι ο θηλασμός ˗παρόλο που προσωπικά τον απόλαυσα και είναι σίγουρα σημαντικός, κυρίως στους πρώτους μήνες της ζωής του ανθρώπου˗ μπορεί να αποβεί καταστροφικός αν ένας από τους δύο δεν μπορεί να τον απολαύσει.

Θα είμαι κάθετη: Αρχικά, στο ζεύγος μητέρας-παιδιού πρέπει να επικρατεί μια σχέση συγχώνευσης, η οποία σιγά σιγά, στους έξι περίπου μήνες, δίνει τη θέση της στη συνύπαρξη, κατά την οποία η μητέρα ξεκινά να εμπιστεύεται το μωρό και στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, του δίνει πλέον και άλλη τροφή εκτός από γάλα και με άλλα μέσα, κουτάλι, μπιμπερό (αν μέχρι τότε μόνο θήλαζε). Αν η μητέρα καταφέρει να θηλάσει αυτό είναι πολύ καλό για τη σωματική και την ψυχοσυναισθηματική υγεία του ζεύγους. Πράγματι, είμαστε θηλαστικά και το γεγονός ότι μπορούμε να κάνουμε ό, τι θέλουμε με το σώμα μας δεν σημαίνει πως θα πρέπει να παρανοήσουμε πως το στήθος μας βρίσκεται εκεί από καταβολής κόσμου για να θηλάσουμε, όπως και η μήτρα μας βρίσκεται εκεί για να γεννήσουμε.

Νιώθω ενοχές

Πολλά, βέβαια, έχουν αλλάξει από τότε: Το πιο σημαντικό είναι πως οι γυναίκες δεν έχουν αποκλειστικά τον ρόλο της μάνας/θηλαστικού όταν γεννούν. Δεν θα μπω τώρα σε κοινωνικοπολιτικά θέματα. Θα μείνω στο συναίσθημα της γυναίκας που δεν θήλασε και στο δικαίωμα της γυναίκας να μη θηλάσει. Η καθεμιά έχει τους δικούς της λόγους: Ήθελε, προσπάθησε, αλλά το σώμα της δεν τα κατάφερε, δεν μπορούσε να θηλάσει για λόγους υγείας ή για λόγους πρακτικούς ή απλά αποφάσισε να μην προσφέρει μέσα από το στήθος της το γάλα που μέσω της γέννας παρήγαγε το ίδιο το βρέφος στο σώμα της. Το βασικό συναίσθημα που εκφράζουν οι νέες μαμάδες, είτε ανακατεμένο με θλίψη, είτε ανακατεμένο με θυμό, είναι η ενοχή. Καταλαβαίνω και συμπονώ. Η ενοχή είναι συνυφασμένη με την μητρότητα και ανάλογα με τα προσωπικά βιώματα, σε άλλες είναι μεγαλύτερη, ενώ σε άλλες μικρότερη.

Θα σας πω ένα μυστικό: Όσο και αν θηλάσετε το μωρό σας, όσο και αν καθίσετε και αντέξετε τον πόνο του θήλαστρου, ώστε να πάρει τα σωστά συστατικά, ο «κόπος» σας θα πάει χαμένος, αν δεν κατανοήσετε πως το πιο σημαντικό είναι να συνδεθείτε μαζί του. Όταν μιλώ για σύνδεση, αναφέρομαι στη δυνατότητα να περνάμε ποιοτικό χρόνο με το μωρό μας, να είμαστε εκεί με την ψυχή και με το σώμα μας. Προτρέπω συχνά τις μαμάδες που δε θηλάζουν (και έχουν σταματήσει την προσπάθεια) να μιλήσουν στο μωρό τους: «Ναι, δε θα σου δώσω το στήθος μου, αλλά θα σε ταΐζω εγώ αποκλειστικά για όσο μπορώ κι αυτή θα είναι η ιερή στιγμή μας. Θα σε έχω μέσα στην αγκαλιά μου και θα γεμίζω την κοιλίτσα σου με γαλατάκι και εσύ θα ανακουφίζεσαι μέσα στην αγκαλιά μου, πάνω στο ζεστό μου σώμα».

Εσείς και το μωρό σας

Μαμάδες που γεννήσατε με φυσιολογικό τοκετό, μαμάδες που γεννήσατε με καισαρική, μαμάδες που υιοθετήσατε νεογέννητα, μαμάδες που δε θηλάσατε γιατί είχατε τους προσωπικούς σας λόγους, μαμάδες που θηλάσατε για λίγες μέρες και δεν αντέξατε τον πόνο ή την κούραση, μαμάδες που θηλάσατε, αλλά δώσατε και σε μπιμπερό το δικό σας γάλα ή του εμπορίου, δεν έχετε να δώσετε εξηγήσεις σε κανέναν. Είστε εσείς και το μωρό σας. Αν θέλετε και το αισθάνεστε, μιλήστε μόνο σε εκείνο. Πιστέψτε με, θα αισθανθεί τι του λέτε και θα ανακουφιστεί.Η μόνη μου συμβουλή και προτροπή είναι να το ταΐζετε κυρίως, αν όχι αποκλειστικά, εσείς για όσο περισσότερο χρονικό διάστημα μπορείτε, να συνδεθείτε μαζί του όσο το ταΐζετε, να του μιλάτε του γλυκά και ψιθυριστά, να το χαϊδεύετε, να του τραγουδάτε, να ακουμπήσετε το σώμα του στο σώμα σας, το δέρμα του στο δέρμα σας. Αν αισθάνεστε δυσφορία, αν αισθάνεστε αβοήθητη και αδύναμη, ζητήστε βοήθεια!

Και μην ξεχνάτε, όσο γάλα κι αν αναβλύζει από το στήθος μας, αν δεν έχουμε δύναμη να συνδεθούμε με το μωρό μας, το γάλα από μόνο του δεν αρκεί. Τα περισσότερα παιδιά κι έπειτα οι ενήλικες νοσούν ψυχοσυναισθηματικά όχι γιατί δεν ταΐστηκαν σωματικά από το στήθος, αλλά γιατί δεν ταΐστηκαν ψυχοσυναισθηματικά. Κι αυτό γιατί η μητέρα τους πάλευε να παραμείνει «ζωντανή» σε μια άνιση μάχη με τα «καθώς πρέπει» της κοινωνίας και με τους αυστηρούς κανόνες της by the book μητρότητας. Αυτούς που έχουν ως αποτέλεσμα να σπεύδουν όλοι πάνω στο ζεύγος μητέρα-βρέφος και να πιέζουν το κεφάλι του μωρού πάνω στο στήθος, δίχως να είναι σίγουροι αν εκείνο αναπνέει και κυρίως δίχως να είναι σίγουροι αν η μάνα έχει σφυγμό.