Με αφορμή τη νέα της παράσταση “Το παλιό σπίτι”, βασισμένη στο ομώνυμο παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, συναντήσαμε την πολυτάλαντη Κυριακή Δοξαρά, ηθοποιό, κουκλοπαίχτρια, συγγραφέα και σκηνοθέτιδα, με την οποία είχαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση.

Αγαπητή Κυριακή, λίγα λόγια για εσάς και το Θέατρο Σκάλα.
Η προσωπική μου διαδρομή στον χώρο του θεάτρου, της κούκλας και των εικαστικών τεχνών μοιάζει εδώ και χρόνια δεμένη με το πνευματικό της παιδί, το Θέατρο Σκάλα που ιδρύσαμε το 2004 μαζί με τον Βασίλη Ροδίτη και μπολιάστηκε με πολλούς και εκλεκτούς συνεργάτες και τα ταλέντα τους όλα αυτά τα χρόνια.
Εγώ ξεκίνησα από μια κλασική θεατρική μόρφωση για να ανακαλύψω τελικά ότι δεν μου αρκούσε, μια και αναζητούσα ένα πολυσύνθετο ολοκληρωμένο κι αλληλοσυμπληρούμενο δημιούργημα που θα έχει πολλά χρώματα στον καμβά του. Έτσι εκπαιδεύτηκα (Royal Central School of Speech and Drama) και συνεργάστηκα με θιάσους, στην Ελλάδα και την Ευρώπη, που μου έμαθαν τα υλικά του σωματικού θεάτρου, του κουκλοθεάτρου, των εικαστικών τεχνών, της μουσικής παραγωγής και των στοιχείων φωτισμού, που όλα αυτά, στο πάντρεμα τους επάνω βοήθησαν στη σύνθεση της δικής μας προσωπικής σφραγίδας, αυτής του Θεάτρου Σκάλα.
Το Θέατρο Σκάλα, λοιπόν, πιστεύει πως όταν οι τέχνες συναντιούνται γίνονται μικρά θαύματα. Το θέατρο, το κουκλοθέατρο, η ζωγραφική, η γλυπτική, η μουσική όλα αποτελούν τα σπόρια  ενός κόκκινου ροδιού, του δικού μας ζουμερού ροδιού. Ελάτε να το γευτείτε…

Πώς είναι η επιστροφή στις αίθουσες μετά την πανδημία;
Αχ, η επιστροφή αυτή πήρε όλον της τον χρόνο και συχνά πυκνά και όλη μας την υπομονή. Όχι όμως και την επιμονή μας! Δημιουργώντας ένα καινούργιο έργο μέσα στη σκληρότητα της πανδημίας, μη γνωρίζοντας καν πότε και πώς αυτό θα παιχτεί, συχνά δειλιάσαμε και νιώσαμε πως εμείς και η τέχνη μας μπορεί να μην είμαστε αναγκαίοι πλέον είτε για να προβληματίσουμε είτε για να ψυχαγωγήσουμε είτε για να δώσουμε απλόχερα το υλικό των ονείρων μας στους θεατές μας για να το συνδέσουν και με τις δικές τους αναφορές.

Όμως συνεχίσατε…
Ο παλιάτσος, με όλο τον σεβασμό που τρέφω στον όρο, ξέρει να χαμογελάει, να κρατάει το χέρι και να πλάθει ιστορίες ακόμα και στα δύσκολα. Εκεί που η επικοινωνία και η ανθρωπιά πάνε να φτερουγίσουν μακριά, θα έρθει ο πεισματάρης καλλιτέχνης να κρατήσει την κάθε πονεμένη καρδιά τρυφερά για να συνεχίσει χτυπάει αισιόδοξα, κόντρα στο μαύρο που πάει να επιβληθεί. Συνεχίζουμε, λοιπόν, την επανάσταση του χρώματος και του χαμόγελου γιατί πιστεύουμε πως όσο κι αν η σκοτεινιά καμώνεται την ισχυρή, το καλό υπερισχύει στο τέλος. Κι αυτή ακριβώς την πεποίθηση μας επιβραβεύει το παιδικό και ενήλικο κοινό που κάθε Κυριακή έρχεται στο θέατρο να ανταμώσει την παράσταση μας, που με μεγάλη αγάπη σκαρώσαμε για να του την προσφέρουμε.

Φέτος παρουσιάζετε “Το Παλιό Σπίτι”. Ομολογώ ότι πρώτη φορά άκουσα μέσω της παράστασης σας για αυτό το παραμύθι του Άντερσεν. Ποια είναι με λίγα λόγια η υπόθεση; Πώς το ανακάλυψες και αποφάσισες να το διασκευάσεις;
Το Παλιό Σπίτι είναι ένα από τα πιο ιδιαίτερα και φιλοσοφημένα παραμύθια του μεγάλου Δανού παραμυθά. Το Παλιό σπίτι προβάλλει μέσα από τις σύγχρονες τσιμεντένιες πολυκατοικίες και φωνάζει σε μικρούς και μεγάλους: “Ε, κοιτάξτε με, είμαι εδώ, είμαι ακόμα ζωντανό και κουβαλάω την ιστορία μου. Κοπιάστε να την ακούσετε…” Το Παλιό σπίτι μυρίζει παντού παππούδες και γιαγιάδες φορτωμένους και φορτωμένες καραμέλες,  παραμύθια και χάδια. Το Παλιό σπίτι με τα πλατιά του σκαλοπάτια φέρνει στα μάτια μας ξύλινα στρατιωτάκια και γεμίζει τα αυτιά μας με μελωδίες μιας άλλης εποχής. Το Παλιό Σπίτι ήρθε και μου ζήτησε να του χτυπήσω την πόρτα. Αυτό με διάλεξε κι όχι εγώ. “Έλα”, μου είπε, “οι άνθρωποι έχουν πονέσει. Έλα, πάμε να τους γλυκάνουμε με τα αληθινά συστατικά της ζωής που δεν ξεφτίζουν και δεν παλιώνουν όσα χρόνια και αν περάσουν… Έλα, κι άσε με να γίνω ο τροβαδούρος της αγάπης, της φιλίας, της συντροφικότητας, της πίστης στον άνθρωπο και τις ιστορίες του, αλλά και σε ό,τι αυτός δημιουργεί με τρυφερότητα και ζεστασιά”.

Ποια ήταν τα υλικά σας για να φτιάξετε την παράσταση; Σε ποιες ηλικίες απευθύνεστε; Τι θα δει ο θεατής, ο μικρός και ο μεγάλος;
Τα υλικά της τέχνης μας είναι απλά: φαντασία, φαντασία και λίγη φαντασία ακόμη. Μα… αν θελήσουμε να τα αναλύσουμε λιγάκι περισσότερο για αυτή την παράσταση θα λέγαμε ότι στη συνταγή μας θα βρείτε: Παραμυθάδες, ηθοποιούς, ομιλούσες κούκλες με μηχανισμούς, ξυλόγλυπτες επιτραπέζιες κούκλες και μαριονέτες, αντικείμενα και σκηνικά που ζωντανεύουν μαγικά σε μια παράσταση εμπνευσμένη εικαστικά από τη ζωγραφική του Picasso, που αναπνέει μέσα στα πλούσια ηχοχρώματα της κλασικής μουσικής. Το έργο μας είναι και για μικρούς και για μεγάλους θεατές, στη λογική των κλασικών παραμυθιών που φτιάχτηκαν για να τα αφηγούνται και να τα ακούν όλες οι ηλικίες, ανοίγοντας ένα φωτεινό παράθυρο κατανόησης του κόσμου που μπορεί να είναι θαυμαστός, μα ταυτόχρονα και απειλητικός, ιδίως όταν είσαι παιδί και δεν ξέρεις πώς να τον εξηγήσεις.
Εκεί ερχόμαστε εμείς σαν σύγχρονοι παραμυθάδες, με συμμάχους δυνατούς τις κούκλες μας, να αναδείξουμε την πίστη στον Άνθρωπο, με Α κεφαλαίο, που μέσα από τις εμπειρίες και τα συναισθήματα  που θα βιώσει θα περπατήσει με πιο σταθερό βηματισμό στο φιδογυριστό μονοπάτι της ζωής. Οι μικροί μας θεατές, λοιπόν, θα αναγνωρίσουν, με σύμμαχο την καρδιά, εικόνες μηνύματα και καταστάσεις που πρωτοακουμπούν, ενώ οι μεγάλοι θα θυμηθούν όλα εκείνα που όταν ήτανε μικροί τους έκαναν να ονειρεύονται και  δυστυχώς λησμόνησαν  στο πέρασμα του χρόνου, μα αυτά υπάρχουν ακόμα και περιμένουν μέσα τους γεμάτα ελπίδα…

Μια και στις 2 Απριλίου είναι τα γενέθλια του Άντερσεν και η Παγκόσμια ημέρα παιδικού βιβλίου, θα ήθελα να σε ρωτήσω για τη σχέση σου με τον αγαπημένο παραμυθά, για τη σχέση σου με τα παραμύθια και για τη σχέση θεάτρου και παραμυθιών μέσω διασκευών.
Ο Άντερσεν με τα παραμύθια του, μου προκαλούσε από παιδί το ίδιο βιωματικό συναίσθημα που μου προκαλεί η μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Μια τρυφερή, συγκινητική, γλυκόπικρη αίσθηση, σαν να δάγκωσες με παιδική περιέργεια την πρώτη μαργαρίτα της άνοιξης. Ο Άντερσεν συμβολίζει για εμένα ένα πέλαγος τρυφερότητας και ανθρωπιάς, που καθώς κολυμπάς μέσα του γελάς αλλά το αλάτι σου τσούζει και λίγο τα μάτια… Ευλογία μεγάλη να ακουμπάς με σεβασμό πάνω στο έργο του μεγάλου παγκόσμιου παραμυθά. Ίσως κι αυτόν τον σεβασμό και την αγάπη να διέκρινε και η πρεσβεία της Δανίας στην Ελλάδα, η οποία βλέποντας την παράσταση μας, αποφάσισε να τη στηρίξει και την ευχαριστούμε θερμά για αυτή την τιμή!
Για τη γενικότερη σχέση μου με τα παραμύθια τώρα: είναι παλιά και μακροβιότατη. Εξάλλου, πάντα πίστευα ότι η ποίηση και τα παραμύθια είναι τα πιο πυκνά και ουσιαστικά είδη γραφής. Με έναν στίχο και μια περιγραφή να είναι ίση με χίλιες εικόνες. Κι εγώ αν δεν δω με τη φαντασία μου τις εικόνες που θα με συνεπάρουν δεν μπορώ να δημιουργήσω μια παράσταση. Όταν μάλιστα βρω ΤΗΝ εικόνα που θέλω, γνωρίζω ότι μπορώ να αρχίσω να γράφω και να χτίζω όλο το έργο γύρω της. Είναι σαν να βρήκα την καρδιά της ιστορίας που θέλω να αφηγηθώ. Και φυσικά τον τρόπο της…

Ποια είναι τα σχέδια σας για την επόμενη σεζόν;
Την επόμενη σεζόν, ως Θέατρο Σκάλα, σίγουρα θα ταξιδέψουμε “Το Παλιό Σπίτι” του Άντερσεν εντός κι εκτός Αθηνών και ίσως και εκτός συνόρων, σε σχολεία, φεστιβάλ και φορείς πολιτισμού, ενώ εγώ προσωπικά θα ανανεώσω τον κύκλο συνεργασίας μου με κουκλοθεατρικές αφηγήσεις στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

To Παλιό Σπίτι
Κάθε Κυριακή μέχρι τις 17 Απριλίου στις 12:00
Για παιδιά από 3 έως 103 ετών!
https://www.viva.gr/tickets/theater/to-palio-spiti-tou-antersen/

Συντελεστές
Σενάριο/Σκηνοθεσία/Κούκλες/Φώτα/Μουσική Επιμέλεια: Κυριακή Δοξαρά
Σκηνογραφία: Βασίλης Ροδίτης
Θεατρικά Κουστούμια: Ευανθία Στεφανοπούλου
Ζωγραφική: Ορφέας Ροδίτης
Παίζουν: Ευανθία Στεφανοπούλου, Κυριακή Κυριακουλέα, Κυριακή Δοξαρά
Φωτογραφίες/Βίντεο: Ιωάννης Γκουτζουρής
Επικοινωνία: Γιώτα Δημητριάδη
Διάρκεια: 1 ώρα
Εισιτήρια: 8 ευρώ
https://www.viva.gr/tickets/theater/to-palio-spiti-tou-antersen/

Θέατρο Radar, Πλατεία Αγίου Ιωάννη και Πυθέου 93, Νέος Κόσμος, Αθήνα