Είμαστε με τη Σοφία, είμαστε με τη Ζέτα, είμαστε με όλους τους κακοποιημένους ανθρώπους. Γιατί κανείς δεν έχει το δικαίωμα να κακοποιεί. Ποιος φταίει που υπάρχουν κακοποιητές; Ποιος φταίει που υπάρχουν άνθρωποι που κακοποιούνται; Και ξαφνικά αυτό το ερώτημα γίνεται το επόμενο χάσταγκ και η ευκαιρία ο καθένας να αποποιηθεί τις ευθύνες του.
Ήδη έχει ξεκινήσει ένας πόλεμος στα social media ανάμεσα στους άντρες και τις γυναίκες. Φταίνε οι άντρες, γιατί μεγαλώνουν ως Α αρσενικά που πρέπει να είναι κυρίαρχοι και φταίνε οι γυναίκες, γιατί είναι προκλητικές και θέλουν να επιβεβαιώνονται μέσα από το σεξ. Εμετικά και απαράδεκτα και τα δύο.
Καταρχάς, δεν κακοποιούνται μόνο οι γυναίκες. Κακοποιούνται και οι άντρες. Αλλά, βγες σε μια κοινωνία να το πεις, εσύ ο αρσενικός και ο κόσμος θα γελάσει μαζί σου. Διάβασα ένα άρθρο τις προάλλες για μια καθηγήτρια γυμνασίου που αποπλανούσε μαθητές στο παρκάκι δίπλα στο σχολείο και είχε μαζί τους σεξουαλική επαφή. Εννοείται ότι εκεί δεν υπήρχε #metoo, εννοείται πως δεν θεωρήθηκε βιασμός (γιατί για να μπορέσει ο άντρας να έχει σεξουαλική επαφή, πρέπει να έχει στύση και αυτό γίνεται μόνο με τη συγκατάθεσή του –αλήθεια, αυτό ήταν στα σχόλια του άρθρου) και φυσικά αναφέρανε πόσο τυχερά ήταν αυτά τα αγόρια, που μια μεγαλύτερη τους μύησε στα μυστικά του σεξ. Σε αντίθεση περίπτωση, σε αντιστροφή των φύλων, θα ήταν βιασμός ανηλίκων. Άντε τώρα να πείσεις ένα αγόρι να βγει να μιλήσει δημόσια για αυτό που του συνέβη και να παραδεχτεί πόσο μεγάλο τραύμα έχει επιφέρει στην ψυχή του και στο σώμα του. Φαντάσου, δε, να του έχει συμβεί κάτι αντίστοιχο από ομόφυλο βιαστή. Δεν θα μιλήσει ποτέ.
Δεν μεγαλώνουμε βιαστές και κακοποιητές. Μεγαλώνουμε θύματα. Αν ήταν θέμα γονεϊκής προσέγγισης, τότε όλες και όλοι θα είχαμε βιαστεί, γιατί η πλειονότητα των αγοριών μεγαλώνει, στη χώρα μας τουλάχιστον, λίγο πιο συντηρητικά. Αυτό που θέλω να πω, είναι πως για να φτάσει κάποιος να βιάσει, ή να κακοποιήσει, χρειάζεται κάτι παραπάνω από μια ανατροφή παραδοσιακή. Για να φτάσει κάποιος σε αυτό το σημείο, πρέπει να έχει βαθιά τραύματα, να έχει ψυχικές νόσους και να είναι πραγματικά διαταραγμένος. Πρέπει να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά μας να μην κακοποιούν, αλλά και να μην κακοποιούνται. Να μη φοβούνται να μιλήσουν. Είναι εγκληματικό να τα στέλνουμε απροστάτευτα σε μια κοινωνία, γιατί φτιάξαμε ένα χάσταγκ #protect yor daughter educate your son.
Οι κακοποιητικοί άνθρωποι είναι άνθρωποι και των δύο φύλων. Είδα ένα ντοκιμαντέρ, το Athlete A, για την Αμερικανική Γυμναστική Ομοσπονδία, και τη σεξουαλική κακοποίηση που υπέστησαν οι αθλήτριες από τον, για 29 χρόνια, φυσιοθεραπευτή της ομάδας. Αυτός ο τύπος, για 29 ολόκληρα χρόνια επαναλαμβάνω, κακοποιούσε σεξουαλικά αθλήτριες 13 χρονών, με τη συγκάλυψη της προπονήτριας της εθνικής ομάδας και άλλων παραγόντων, η οποία παράλληλα τις κακοποιούσε σωματικά και ψυχολογικά. Αυτός μπήκε φυλακή. Αυτή απλώς σταμάτησε να προπονεί.
Το θέμα όμως και πάλι δεν είναι αυτό. Ο δικός μου ο φόβος ως μαμάς είναι γιατί δεν μιλάνε οι άνθρωποι που κακοποιούνται και συνεχίζουν να κακοποιούνται και συνεχίζουν να μη μιλάνε. Θα στείλω την κόρη μου και τον γιο μου σε ένα άθλημα, θα κακοποιηθεί με τον οποιοδήποτε τρόπο και δεν θα μου το πει; Θα πάνε σε μια σχολή, σε μια δουλειά, σε ένα μπαρ, οπουδήποτε και πάλι θα το κρατήσουν μυστικό; Γιατί συμβαίνει αυτό; Δεν είμαι ψυχίατρος, δεν είμαι γιατρός, δεν είμαι επιστήμονας, απλώς προσπαθώ να καταλάβω τι να κάνω για να μπορέσουν να μου εμπιστευτούν τέτοιου είδους εμπειρίες.
Τα θύματα είτε φοβούνται είτε ντρέπονται. Υπάρχουν και περιπτώσεις, όπως οι μαρτυρίες των περισσοτέρων κοριτσιών της Αμερικανικής Γυμναστικής Ομοσπονδίας, που το θεώρησαν φυσιολογικό. Γιατί μαθαίνουν, πως για να πετύχουν κάτι, πρέπει, όχι απλώς να προσπαθήσουν παραπάνω, αλλά να ματώσουν και να πονέσουν. Μαθαίνουν πως η επιτυχία πρέπει να είναι μεγάλη και παγκόσμια, αλλιώς δεν είναι επιτυχία. Μαθαίνουν πως για να πετύχουν το όνειρό τους, πρέπει να θυσιάσουν την αξιοπρέπειά τους. Μαθαίνουν πως αν παραπονεθούν, θα μαζέψουν τα μπογαλάκια τους και θα πάνε σπίτι τους. Μαθαίνουν πως πίσω τους κάνουν ουρές οι άλλοι υποψήφιοι για να πάρουν τη θέση τους. Μαθαίνουν πως είναι τυχεροί που βρίσκονται εδώ που βρίσκονται και γι’αυτό να κρατάν το στόμα τους κλειστό. Έτσι έμαθε η Σοφία Μπεκατώρου, έτσι έμαθε η Ζέτα Δούκα, έτσι μαθαίνουν χιλιάδες μη διάσημοι άνθρωποι, που καθημερινά θεωρούν φυσιολογικές τέτοιες συμπεριφορές. Αυτοί μιλάνε μετά από χρόνια, γιατί μόνο τότε καταλαβαίνουν ότι τελικά δεν καταφέρανε τίποτα, δεν εκπλήρωσαν κανένα όνειρο, αλλά το μόνο που τους έμεινε, ίσως μαζί με κάτι μετάλλια σε ένα ντουλάπι και ένα άλμπουμ με συνεντεύξεις, είναι η εικόνα του κακοποιημένου και ντροπιασμένου εαυτού τους. Και τότε καταλαβαίνουν ότι μάλλον, εκείνο, δεν ήταν φυσιολογικό.
Και είμαστε κι εμείς οι νέοι και διαβασμένοι γονείς. Που για να πάρουμε την οποιαδήποτε απόφαση για το μεγάλωμα των παιδιών μας, συμβουλευόμαστε το ίντερνετ και όποιο τυχαίο άρθρο βρεθεί στο δρόμο μας. Τους μιλάμε μια δυο φορές για τον «κανόνα των εσωρούχων», τους διαβάζουμε κάνα δυο παραμυθάκια από ειδικούς για τη σεξουαλική παρενόχληση και κλείσαμε. Μετά, κατηγορούμε το σχολείο και την κοινωνία που δεν εκπαιδεύει τα παιδιά. Σαν να πάμε στη θάλασσα για μπάνιο το μεσημέρι, να τους έχουμε μιλήσει για το πόσο σημαντικό είναι να βάζουν αντηλιακό, να τους δείχνουμε το μπουκάλι με την κρέμα και να περιμένουμε να τη βάλουν μόνα τους. Και αν καούν, να κατηγορήσουμε την κλιματική αλλαγή που έκανε τόσο επικίνδυνο τον ήλιο. Χάσταγκ, σώστε τον πλανήτη, καίει τα παιδιά μας.
Μέσα στην άγνοιά μας και στην ανάγκη μας να είμαστε σούπερ μοντέρνοι και σούπερ διαφορετικοί από την παλιά γενιά, μεγαλώνουμε θύματα. Παιδιά που δεν έχουν αυτοπεποίθηση, παιδιά που δεν έχουν αντίληψη, παιδιά που δεν αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους ως οντότητες. Αυτό ξεκινάει από τα πολύ μικρά πράγματα. Τους πιάνουμε το χεράκι για να ζωγραφίσουν, δεν τα αφήνουμε να ντυθούν μόνα τους από φόβο μη βάλουν ανάποδα την μπλούζα, δεν τα αφήνουμε να τρέξουν, μην τυχόν και πέσουν και χτυπήσουν το γονατάκι τους, δεν τα αφήνουμε να περπατήσουν μόνα τους στο δρόμο, μην περάσει κανένας και τα κλέψει. Και φτάνουν αυτά τα παιδάκια 12 χρονών, μπαίνουν στο γυμνάσιο και δεν έχουν καμία δεξιότητα να προστατέψουν τον εαυτό τους απέναντι σε οποιονδήποτε βρεθεί στο δρόμο τους.
Από την άλλη, τους λέμε πόσο ελεύθεροι είναι να κάνουν ό,τι θέλουν. Δεν λέμε πλέον τη λέξη «όχι», δεν υπάρχει όριο στη δημιουργικότητά τους, μπορούν να βάψουν ελεύθερα όλους τους τοίχους, ή να καταστρέψουν το τραπέζι. Δεν τους επιβάλλουμε να σεβαστούν την ιδιωτικότητά μας, εννοείται ότι τη μαμά και το μπαμπά μπορούν να τους ενοχλούν στην τουαλέτα, ή να τους βλέπουν γυμνούς, ή να τους χτυπούν. Και αυτό το παιδάκι, θα φτάσει 12 χρονών και θα πιστεύει πως αυτή η συμπεριφορά είναι φυσιολογική. Και όταν κάποιος θα παραβιάσει τον προσωπικό του χώρο, θα σκεφτεί «έτσι έκανα κι εγώ, είναι εντάξει», όταν κάποιος του ασκήσει λεκτική ή ψυχολογική βία δεν θα πει τη λέξη «όχι», όταν πονέσει, θα σκεφτεί ότι και η μαμά πόναγε, αλλά είναι εντάξει, γιατί οι άνθρωποι πρέπει να είναι ελεύθεροι να εκφράζονται χωρίς όρια.
Τα παιδιά μας δεν εκπαιδεύονται από βιβλία και βιντεάκια στο YouTube. Τα παιδιά ακολουθούν και αναπαράγουν συμπεριφορές. Δεν φτάνει να τους μιλάμε, οφείλουμε να γινόμαστε παραδείγματα. Οφείλουμε να μιλάμε για αυτά που μας πληγώνουν, οφείλουμε να λέμε «όχι» στις συμπεριφορές που καταπατούν την προσωπικότητά μας, οφείλουμε να βάζουμε την αξιοπρέπειά μας ψηλά, πάνω από επιτυχίες και προσωπικές φιλοδοξίες. Οφείλουμε να μην είμαστε θύματα. Να καταγγέλλουμε οποιαδήποτε κακοποιητική συμπεριφορά ονομαστικά, είτε χρήζει νομικής αντιμετώπισης, είτε απλής κοινωνικής καταγγελίας. Ο κακοποιητής σταματά να κακοποιεί αν είναι στη φυλακή (στην περίπτωση των σεξουαλικών και σωματικών κακοποιήσεων) ή αν η κοινωνία του στερήσει τη δύναμη να έχει εξουσία. Γι’αυτό μίλησε η Σοφία, γι’αυτό μίλησε η Ζέτα και τόσοι άλλοι και άλλες, που ίσως να μην είναι αρκετά διάσημοι ώστε να κάνει εντύπωση η μαρτυρία τους.
Πάντα υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν βιαστές, δολοφόνοι, μανιακοί με την εξουσία, νάρκισσοι και όλων των ειδών οι διεστραμμένοι και άρρωστοι άνθρωποι. Γιατί έτσι είναι το ανθρώπινο είδος, ίσως και τα υπόλοιπα είδη. Είναι λάθος να αφήνουμε την ευθύνη σε αυτούς. Ναι, φυσικά αυτοί φταίνε, αλλά το ξέρουμε ότι είναι εκεί έξω. Αντί να αναλωνόμαστε σε φυλετικούς καβγάδες τύπου, φταίνε οι άντρες, φταίνε οι γυναίκες (πόσο στερεοτυπικό, ακόμα και από μη στερεοτυπικές ομάδες ανθρώπων), καλύτερα να έχουμε τα μάτια μας και -κυρίως- το στόμα μας ανοιχτά.
