Φτάσαμε στον προορισμό. Χώρος ελεύθερος για στήσιμο σκηνής 6 τετραγωνικά σε μια κοινόχρηστη «καβάτζα» των 70 τ.μ. Για τις επόμενες 2 εβδομάδες παρέα με 6 οικογένειες. Παιδιά από 7 έως 13 ετών. Κάθε χρόνο, στο κάμπινγκ προβάλλεται από μόνη της η αξία της αλληλεπίδρασης παιδιών μικτών ηλικιών και, συνειρμικά, νοσταλγούμε τις εποχές του παιχνιδιού στις αλάνες, στις πλατείες, στις γειτονιές, όπου σημασία είχε μόνο το παιχνίδι, όχι η ηλικία.
Από τη φύση τους, τα μικρά παιδιά γοητεύονται να παίζουν με τα μεγαλύτερα και τα μεγάλα βρίσκουν τρόπο να προσαρμόσουν τις οδηγίες και τους κανόνες στα μέτρα των μικρότερων, όχι για να τα εκπαιδεύσουν, αλλά για να παίξουν το παιχνίδι. Και συμβαίνει! Μέσα από το παιχνίδι τους, όλα τα παιδιά μαθαίνουν κάτι. Μαθαίνουν να συνεργάζονται και να αλλάζουν το επικοινωνιακό τους ύφος ανάλογα με τον δέκτη του μηνύματος. Βιωματικά, όχι μέσα από τους κανόνες που ορίζονται από τη διδακτέα ύλη της νεοελληνικής γλώσσας της Α’ γυμνασίου. Μοιράζονται πράγματα, ανταλλάσσουν νέες γνώσεις και εμπειρίες.
Η συμμετοχή σε ομάδες μικτών ηλικιών βοηθά τα παιδιά να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση, μπαίνοντας στο ρόλο του «έμπειρου», κι ένα αίσθημα ευθύνης για τα άλλα που είναι μικρότερά τους. Επίσης, διαπιστώνουν ότι υπάρχει ποικιλομορφία απόψεων που απορρέει από τη διαφορετική ηλικιακή σκοπιά και έτσι μαθαίνουν να σέβονται την άλλη άποψη.
Μικτές ηλικίες=Σεβασμός στη διαφορετικότητα
Σε ένα προηγούμενο άρθρο για το Sudbury Valley School, ένα πραγματικά πετυχημένο μοντέλο δημοκρατικού σχολείου, είδαμε ότι οι ανήλικοι όχι μόνο δεν μπαίνουν σε τάξεις ηλικιακά καθορισμένες, αλλά και σχετίζονται με τους ενηλίκους ουσιαστικά, με αλληλοσεβασμό και αλληλοεκτίμηση. Στο άρθρο αυτό καταγράψαμε τα οφέλη των αποφοίτων ενός δημοκρατικού σχολείου. Κάποια από αυτά, που προσωπικά θεωρώ ότι είναι και τα πιο σημαντικά εφόδια ζωής, είναι ότι αποκτούν δεξιότητες που δημιουργούν συνθήκες για μια ευτυχισμένη ζωή, προσωπική και επαγγελματική. Οι απόφοιτοι του SVS μαθαίνουν να είναι υπεύθυνοι για τη ζωή τους και να συνομιλούν επί ίσοις όροις με τον οποιονδήποτε έχουν απέναντί τους, ανεξάρτητα από ηλικία ή ιδιότητα. Και αν τελικά το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να μάθουν τα παιδιά για να έχουν ευτυχισμένες και δημιουργικές ζωές είναι το πώς να τα πηγαίνουν καλά με τους άλλους ανθρώπους, αυτό το έχουν κάνει καλά στο SVS και σε αντίστοιχα δημοκρατικά σχολεία.
Στην Αμερική τρέχει ένα πρόγραμμα που ονομάζεται Play Club από τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Let Grow, που εστιάζει, μεταξύ άλλων, στην ιδέα ότι τα παιδιά μαθαίνουν περισσότερα όταν παίζουν σε ομάδες μικτών ηλικιών παρά όταν παίζουν με άλλους που έχουν παρόμοια ηλικία. Τα οφέλη που καταγράφουν οι δάσκαλοι που υλοποιούν αυτό το πρόγραμμα είναι λίγο πολύ αυτά που αναφέραμε παραπάνω. Αυτό, όμως, που αξίζει να συμπληρωθεί είναι ότι τα παιδιά που σε ένα περιβάλλον συνομηλίκων βίωναν την απόρριψη γιατί ήταν διαφορετικά γίνονται πολύ πιο εύκολα αποδεκτά στο παιχνίδι μικτών ηλικιών. Αυτό συμβαίνει γιατί, πολύ απλά, σε μια ομάδα μικτών ηλικιών, η διαφορά βρίσκεται εκεί εκ των πραγμάτων και είναι φυσιολογική. Μερικοί είναι μεγάλοι, άλλοι είναι μικροί, κάποιοι είναι πολύ ικανοί με τρόπους που άλλοι δεν είναι. Μερικοί είναι δραστήριοι και πληθωρικοί, άλλοι ήρεμοι και πράοι. Αυτές οι προφανείς διαφορές ενισχύουν τον σεβασμό στη διαφορετικότητα με πολλούς τρόπους. Σε ένα περιβάλλον μικτών ηλικιών, οι διαφορές γίνονται μάλλον ενδιαφέρουσες παρά απειλητικές και εκεί είναι όπου γεννιούνται υγιείς ανθρώπινες σχέσεις στις οποίες κυριαρχούν ο αλληλοσεβασμός και η ενσυναίσθηση.
Το χάσμα των γενεών
Σκέφτομαι ότι ο άνθρωπος στην πορεία της ζωής του δεν επιλέγει τον κοινωνικό του περίγυρο με κριτήριο τη συνομηλικότητα. Ακόμα και ως εργαζόμενος, η συνύπαρξη με ανθρώπους διαφορετικών ηλικιών είναι δεδομένη. Και τελικά, αν εξαιρέσει κανείς το σχολικό πλαίσιο που ταξινομεί τα παιδιά ηλικιακά, σε καμία άλλη περίοδο της ζωής του ο άνθρωπος δεν μπαίνει σε κουτάκι με αναγραφόμενο το έτος γέννησης.
Έχει ενδιαφέρον να ρίξει κανείς μια ματιά στη διεθνή αρθρογραφία που αφορά τον τομέα της διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού για να καταλάβει ότι μια από τις πολύ σημαντικές προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν οι HR managers πλέον είναι η διαχείριση ομάδων που αποτελούνται από ανθρώπους διαφορετικών γενεών.
Και αυτό διότι οι εργαζόμενοι είναι διαποτισμένοι με ηλικιακά στερεότυπα και παραδοχές που εμποδίζουν τη μεταξύ τους αρμονική συνεργασία και επηρεάζουν ακόμα και την εργασιακή τους απόδοση και αφοσίωση στους επαγγελματικούς τους στόχους. Εκεί, λοιπόν, καλούνται οι επαγγελματίες στη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού να εκπαιδεύσουν –μέσω πολύωρων σεμιναρίων, επιμορφωτικών προγραμμάτων, ακόμα και ομαδικών εξορμήσεων στο πνεύμα του «να γνωριστούμε καλύτερα βρε παιδιά»– ανθρώπους που όχι δεν είχαν μάθει, αλλά αναγκάστηκαν να ξεμάθουν στα σχολεία που πήγαν τη συνύπαρξη με το διαφορετικό. Ειρωνεία…
Η Μαρία Γεράκη είναι εκπαιδευτικός και ραδιοφωνική παραγωγός για θέματα παιδείας.
Πηγές και αναφορές
https://hbr.org/2023/01/bridging-generational-divides-in-your-workplace
https://hbr.org/2021/08/how-to-manage-a-multi-generational-team
https://letgrow.org/program/play-club/
https://petergray.substack.com/p/12-age-mixed-play-iii-play-is-more
