(σε συνεργασία με τα Εκπαιδευτήρια «Ο Πλάτων»)
Παιδικός σταθμός, προνήπιο και νήπιο πέρασαν (και περνούν) ανώδυνα. Με το ρεπερτόριο των προβληματισμών να εξαντλούνται στην ποσότητα του φαγητού που δεν καταναλώθηκε, στα βρεγμένα ρούχα και στην τσάντα που επέστρεφε γεμάτη ζωγραφιές και καλέσματα για πάρτι. Βασική υποχρέωση του λιλιπούτειου μαθητή; Παιχνίδι-παιχνίδι-παιχνίδι. Αυτά τα ωραία ανήκουν στην π.σ. (προ σχολείου) καθημερινότητα.
Για όσους και όσες ο περασμένος Σεπτέμβρης σηματοδότησε την είσοδο στο “μεγάλο σχολείο”, τα παρακάτω θα είναι γνωστά και αγαπημένα: αντιγραφή, ανάγνωση, ορθογραφία και αριθμητική σε μικρές ή μεγάλες δόσεις. Είστε γεμάτοι χαρά και ενθουσιασμό για τα “ακαδημαϊκά” του κατορθώματα… ή ανήσυχοι για τις μικρές και μεγάλες δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζει το παιδί σας.
Σε όποια περίπτωση και αν ανήκετε, έχετε μπροστά σας την εξής περίεργη πρόκληση: Να είστε “δίπλα” του χωρίς να είστε δίπλα του, να είστε εκεί για εκείνο, αλλά όχι απανταχού παρόντες. Γιατί η διαδικασία της μελέτης είναι μια μοναδική ευκαιρία για το παιδί σας να μάθει να οργανώνει το χρόνο και το χώρο του, να μάθει να βάζει προτεραιότητες, να αποκτήσει υπευθυνότητα και τελικά να γίνει αυτόνομο, ανεξάρτητο, ευτυχισμένο.
Πρώτο βήμα: απαλλαγείτε από το «σύνδρομο της καρέκλας»
Συμβαίνει και στις καλύτερες οικογένειες. Πώς εκδηλώνεται; Το παιδί πάει να διαβάσει τα μαθήματα κι εμείς καθόμαστε δίπλα του «για να μας τα πει», για να διορθώσουμε και τη λάθος τονισμένη λέξη, για να του βάλουμε να γράψει 8 φορές τη λέξη που δεν κατάφερε να γράψει σωστά και για να καταλήξουμε να κάνουμε τον δάσκαλο με λάθος τρόπο. Μέγα σφάλμα, από τα πιο συνηθισμένα λάθη τακτικής που κάνουν οι γονείς στην προσπάθειά τους να «στρώσουν» το μικρό παιδί στη μελέτη, μαζί με τον περίφημο πληθυντικό («τι θα διαβάσουμε σήμερα;»), ή τις απειλές και απαγορεύσεις που πέφτουν βροχή, αν το πρωτάκι δεν συμμορφωθεί προς τας υποδείξεις του γονιού, σε ρόλο κατ’ οίκον δασκάλου: «Αν δεν τελειώσεις τα μαθήματά σου, δεν θα παίξεις/δεν θα βγεις στην πλατεία, δεν, δεν, δεν…». Και τελικά… δεν. Το παιδί μας δεν μαθαίνει να αναλαμβάνει τις δικές του ευθύνες, δεν μαθαίνει να αγαπά αυτό που εκείνο καταφέρνει, δεν μαθαίνει να επιλέγει. Το διάβασμα μετατρέπεται σε φορτική διαδικασία για το παιδί που ποτέ δεν πρόκειται να δει θετικά.
Δεύτερο βήμα: με σύμμαχο την ώρα
Άλλη μια μεγάλη πρόκληση με αντικειμενικά εμπόδια καθώς τα πρωτάκια συνήθως δεν έχουν αποκτήσει την αίσθηση του χρόνου (αλλά και όταν την αποκτούν, δεν έχουν ιδιαίτερα καλή σχέση μαζί του). Προτροπές λοιπόν του στυλ «πρέπει να έχεις τελειώσει τα διαβάσματά σου σε μια ώρα» δεν οδηγούν πουθενά. Με αποτέλεσμα το παιδί να έχει την αίσθηση ότι διαβάζει με τις ώρες, απλά επειδή βρίσκεται σε περιβάλλον μελέτης, χωρίς να μελετά πραγματικά. Πώς θα βοηθήσουμε, λοιπόν, το παιδί να αντιληφθεί ότι θα πρέπει να τελειώσει μέσα σε συγκεκριμένο χρόνο τα μαθήματά του;
Τρίτο βήμα: παιχνίδι και πάλι, παιχνίδι για πάντα
Τα θρανία της πρώτης τάξης του δημοτικού δεν σηματοδοτούν την ενηλικίωση. Τα πρωτάκια είναι ακόμη -και θα είναι για πολύ καιρό- παιδιά. Και χρειάζονται το ελεύθερο παιχνίδι για να τους το θυμίζει. Μην φορτώνετε τον χρόνο τους με δεκάδες δραστηριότητες. Μια βόλτα στο πάρκο, παιχνίδι με φίλους στο σπίτι, ποδήλατο, τα ψώνια της επόμενης ημέρας, ακόμη και… άσκοπο χάζεμα, είναι κάτι που οι μικροί μαθητές χρειάζονται για να ισορροπήσουν με την άξαφνα δομημένη σχολική πραγματικότητα. Μην τους τα στερείτε, αντίθετα, βρείτε μέσα σε αυτά ευκαιρίες για “εναλλακτική” μελέτη. Αφήστε τα να γράψουν τη λίστα με τα ψώνια, να υπολογίσουν τα χρήματα, ακόμη και να απλώσουν την μπουγάδα (εξαιρετική άσκηση λεπτής κινητικότητας σας πληροφορώ…)
Tips για να μην γίνουν τα μαθήματα στο σπίτι καταναγκαστικά έργα
- Η μελέτη καλό είναι να γίνεται πάντα σε ένα συγκεκριμένο χώρο. Αν πρόκειται για γραφείο, φροντίστε να μην είναι γεμάτο με μικροαντικείμενα και παιχνίδια που θα του αποσπάσουν την προσοχή.
- Αποφύγετε τις τροχήλατες καρέκλες. Πιστέψτε με.
- Προτείνετε τρόπους που θα οργανώσει οπτικά τη διαδικασία της μελέτης. Το να τοποθετεί όλα τα βιβλία και τα τετράδια αριστερά και να μεταφέρει ό,τι τελειώνει δεξιά, βοηθάει.
- Ακολουθήστε ένα υγιεινό διαιτολόγιο, αποφύγετε τη ζάχαρη, η οποία αποδιοργανώνει και δημιουργεί υπερένταση.
- Να είστε αυστηροί με τις ώρες του ύπνου, οι οποίες πρέπει να είναι σίγουρα δέκα. Καλό θα ήταν να ξεκινάει η διαδικασία του ύπνου στις 9 το βράδυ το αργότερο. Έχει αποδειχθεί ότι η αυξητική ορμόνη εκκρίνεται στα πρώτα στάδια του ύπνου και στη συνέχεια ξεκουράζεται το σώμα.
