Συγχαρητήρια, είστε έγκυος! Η φράση αυτή, που σίγουρα σας γεμίζει χαρά, ακολουθείται από πολλές απορίες και αγωνίες. Μια από αυτές αφορά στην αλλαγή του σώματος της μέλλουσας μητέρας, που σταδιακά θα… φουσκώσει. Αλλά πόσο; Η υπερβολική κατανάλωση τροφής κατά την εγκυμοσύνη μόνο προβλήματα μπορεί να προκαλέσει τόσο στη μητέρα, όσο και στο έμβρυο. Η έγκυος δεν πρέπει να πιστεύει ότι μιας και κουβαλάει άλλο ένα (έστω μικρό) πλασματάκι μέσα της μπορεί να τρώει για δύο. Σίγουρα, οι θερμιδικές ανάγκες της αυξάνονται, μέχρι 300 περίπου επιπλέον θερμίδες/ημέρα, και το βάρος της παίρνει την ανιούσα, αλλά μέχρι ενός σημείου.
Παρόλο που κάθε γυναίκα είναι μοναδική, κάθε κύηση είναι ιδιαίτερη και δεν υπάρχει ένα στερεότυπο μοντέλο, γενικά θεωρείται ότι τα κιλά που… δικαιούται να πάρει η μέλλουσα μαμά μέσα στο εννιάμηνο πρέπει να κυμαίνονται από 12 μέχρι και 14. Αυτά τα επιπλέον κιλά προέρχονται από το βάρος του μωρού, αλλά και από τον πλακούντα, το αμνιακό υγρό, την ενίσχυση της μήτρας, το επιπλέον λίπος που αποθηκεύει η έγκυος, ώστε να εξασφαλιστεί ο θηλασμός, από την αύξηση του όγκου του αίματος και των υγρών στους ιστούς, την κατακράτηση υγρών και φυσικά από την αύξηση του στήθους της εγκυμονούσας.
Κάθε επιπλέον αυτών των κιλών αύξηση του βάρους οφείλεται σε υπερβολική απόθεση λίπους εξαιτίας υπέρμετρης κατανάλωσης τροφής και πρέπει να αποφεύγεται. Η έγκυος πρέπει να ακολουθεί μια ισορροπημένη διατροφή που να τις παρέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά για την υγιή ανάπτυξη του εμβρύου και να αποφεύγει τις υπερβολές.

Τι να φάω;

Η πρώτη απάντηση στην παραπάνω ερώτηση είναι (σχεδόν) τα πάντα, αλλά με μέτρο. Μια ισορροπημένη διατροφή εξασφαλίζει την άριστη ανάπτυξη του μωρού, ενώ μια ανεπαρκής δίαιτα μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην ανάπτυξη των οστών και των δοντιών καθώς και στο βάρος του εμβρύου. Να θυμάστε ότι αυτό που είναι καθοριστικό είναι η ποιότητα και όχι η ποσότητα της τροφής που λαμβάνετε και ότι το μωρό σας τρώει ό,τι και εσείς. Μια έγκυος, λοιπόν, πρέπει καθημερινά να λαμβάνει ποικιλία φαγητών από τις παρακάτω διατροφικές ομάδες:

• Γαλακτοκομικά, που είναι πλούσια σε ασβέστιο (γάλα, γιαούρτι, τυριά)
• Φρούτα και λαχανικά, που είναι η βασικότερη πηγή βιταμινών. Προσοχή: Τα ωμά λαχανικά και τα φρούτα που τρώγονται με τη φλούδα πρέπει να είναι πολύ καλά πλυμένα.
• Κρέας, πουλερικά, ψάρια, αυγά (όλα πολύ καλά μαγειρεμένα), ξηρούς καρπούς και όσπρια, που παρέχουν πρωτεΐνες και σίδηρο.
• Ψωμί, ζυμαρικά και δημητριακά ολικής αλέσεως, που δίνουν πολλή ενέργεια.

Επίσης, η έγκυος πρέπει να πίνει άφθονο νερό, ώστε να αποβάλλει από τον οργανισμό της τις περιττές ποσότητες νατρίου και να προλαμβάνει λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος και κατακράτηση υγρών.

Τι να μη φάω;

• Όχι στις τροφές που περιέχουν κενές θερμίδες, δηλαδή τροφές που έχουν υψηλή μεν  θερμιδική, χαμηλή δε θρεπτική αξία (αναψυκτικά, σνακ, τυποποιημένοι χυμοί φρούτων, σάλτσες, ζαχαρωτά, αλλαντικά, junk food)
• Όχι στα πολλά γλυκά. Ιδιαίτερα εάν υπάρχει πρόβλημα διαβήτη κύησης τα γλυκά απαγορεύονται και η έγκυος ακολουθεί αυστηρή και συγκεκριμένη δίαιτα σε συνεννόηση με το γιατρό της.
• Όχι στα λιπαρά ψάρια (Ξιφίας, Σκουμπρί, Πλακολεπιδόψαρο, Λυκόψαρο, Γάδος) γιατί ο υδράργυρος που περιέχουν μπορεί να βλάψει το νευρικό σύστημα του εμβρύου.
• Όχι στα μαλακά τυριά και γενικότερα στις μη παστεριωμένες τροφές, καθώς περιέχουν το βακτήριο λιστέρια, που μπορεί να σκοτώσει το έμβρυο.
• Όχι στο αλκοόλ (επιτρέπεται ένα ποτήρι κρασί/ εβδομάδα μετά το τέλος του πρώτου τριμήνου), καθώς διαπερνά τον πλακούντα και έχει συνδεθεί με τον πρόωρο τοκετό και το χαμηλό βάρος στα νεογνά, αλλά και με την εμφάνιση εμβρυϊκού αλκοολικού συνδρόμου.
• Όχι στο αλάτι, γιατί προκαλεί επιπλέον κατακράτηση υγρών, ανεβάζει την αρτηριακή πίεση και μπορεί να οδηγήσει σε προεκλαμψία.

Σημείωση: Η κατανάλωση καφέ δεν απαγορεύεται, αλλά η ημερήσια δόση καφεΐνης δεν πρέπει να ξεπερνά τα 300 mg.

Το τρίπτυχο της εγκυμοσύνης

Πέραν της διατροφής, όλοι σχεδόν οι γιατροί προτείνουν στις εγκύους, για να καλύψουν τυχόν ανεπαρκή διατροφή, τα εξής τρία συμπληρώματα:

-Φυλλικό οξύ: Ένα συμπλήρωμα ιδιαίτερα σημαντικό που συνίσταται και πριν από την σύλληψη, ανήκει στο σύμπλεγμα των βιταμινών B και βρίσκεται σε διάφορα τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων των φασολιών, πράσινων λαχανικών και ενισχυμένων δημητριακών. Μειώνει τον κίνδυνο γεννητικών ανωμαλιών της σπονδυλικής στήλης και του εγκεφάλου, που ονομάζονται ανωμαλίες του νευρικού σωλήνα, όπως η δισχιδής ράχη.

-Σίδηρος: Η έλλειψη σιδήρου αποτελεί ιδιαίτερα συχνή αιτία εμφάνισης αναιμίας κατά την εγκυμοσύνη, καθώς οι ανάγκες του εμβρύου σε σίδηρο είναι αυξημένες, ενώ συχνά παρατηρείται και ανεπαρκής διατροφική πρόσληψη σιδήρου της εγκύου.

-Ασβέστιο: Είναι απαραίτητο θρεπτικό συστατικό για τον σχηματισμό των οστών και των δοντιών του εμβρύου αλλά και για την μητέρα, καθώς αν έχει έλλειψη τα οστά της γίνονται εύθραυστα και συνοδεύονται ακόμα και από απώλειες δοντιών. Οι ημερήσιες ανάγκες του οργανισμού σε ασβέστιο για τη φυσιολογική γυναίκα είναι 800 mgr και κατά την εγκυμοσύνη 1200 mgr.