Επιστρέφουμε στα θρανία και στην εργασία ύστερα από ένα καλοκαίρι φορτωμένο, βαρύ και ασήκωτο για να το πεις καλο-καίρι. Πέραν από τα μπάνια και τα παγωτά, τις βουτιές και τα ηλιοβασιλέματα, είχαμε δυστυχώς και κάποιες εξελίξεις που θα μας συνοδεύουν και τον χειμώνα και θεωρώ ότι μας αφορούν όλους, με τους παιδίατρους όμως να έχουμε την υποχρέωση να σταθούμε στο ύψος της κοινωνικής μας ευθύνης.

Η απόφαση του δικαστηρίου να αποφυλακίσει τον δολοφόνο ενός εφήβου δημιουργεί αίσθημα αδικίας και ανασφάλειας στα σημερινά παιδιά. Όσο κι αν θες να σεβαστείς τους δικαστές και τη δικαιοσύνη, δεν μπορείς να μην απορείς όταν για άλλα εγκλήματα, εμφανώς πιο ασήμαντα, η ποινή είναι συχνά αδυσώπητη. Και επειδή οι έφηβοι και τα όνειρα τους, η κριτική σκέψη τους και γενικώς το δικαίωμα τους να ονειρεύονται, να διαμαρτύρονται, ακόμα και να κάνουν λάθη, είναι θέματα που η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (1989) προασπίζει, οφείλουμε και εμείς οι παιδίατροι να τονίσουμε την υποχρέωση της πολιτείας να σεβαστεί και να εφαρμόζει τη Σύμβαση. Στη Διεθνή Σύμβαση αναφέρεται ξεκάθαρα το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης των παιδιών, αλλά και η υποχρέωση των ενηλίκων να τα προστατεύουν από κάθε μορφή βίας. Δυστυχώς, η δολοφονία του 15χρονου Αλέξη πριν από έντεκα έτη είναι σφαίρα στην καρδιά μικρών και μεγάλων. Με τη δολοφονία του, πυροβολήθηκε η ελεύθερη έκφραση, ενοχοποιήθηκε η εφηβεία και βέβαια μόνο προστασία από τη βία δεν υπήρξε. Τουναντίον, ο δολοφόνος είχε το θράσος να ξεστομίσει πως «δε θα ζητήσει συγγνώμη από κανέναν δεκαπεντάχρονο».

Μια ακόμη απογοητευτική είδηση του φετινού καλοκαιριού, από τις πρώτες μάλιστα επιλογές της νέας κυβέρνησης, ήταν η κατάργηση του αριθμού ΑΜΚΑ στους πρόσφυγες και της δωρεάν παροχής υπηρεσιών υγείας σε κάθε μη Έλληνα που δεν έχει ασφάλεια. Σχετικά με Ευρωπαίους πολίτες, αλλά και γενικά μη Έλληνες, οι οποίοι στη χώρα τους έχουν ασφάλεια, αλλά δεν έχουν φροντίσει να ενημερώσουν την κάρτα υγείας τους, το Ε.Σ.Υ όντως δεν μπορεί να μην τους χρεώνει την όποια υπηρεσία. Όμως, οι πρόσφυγες είναι μια κατηγορία από μόνη της, ξεχωριστή και προβληματική. Είναι αυτό που λέει η λέξη: Προσ-φυγες! Άνθρωποι δηλαδή που άφησαν με τη ψυχή στο στόμα το σπίτι τους, γιατί κινδύνευε η ζωή τους και προφανώς το τελευταίο που θυμήθηκαν να πάρουν μαζί τους ήταν το βιβλιάριο ή το όποιο άλλο έγγραφο σχετικό με την ασφάλειά τους στο δικό τους σύστημα υγείας. Εδώ εμείς, ως τουρίστες, πάμε στα νησιά και ξεχνάμε να βάλουμε στη βαλίτσα το βιβλιάριο των παιδιών μας. Συχνά ούτε καν ΑΜΚΑ δε θυμόμαστε. Η απόφαση της κατάργησης του ΑΜΚΑ δυστυχώς έγινε αιτία «πανηγυριού» από δημόσια και πολιτικά πρόσωπα και αυτό δίνει μια νότα εμπάθειας που δε προσφέρει κάτι επί της ουσίας. Το πιο επικίνδυνο, όμως, είναι ότι πλέον οι πρόσφυγες δε θα έχουν δικαίωμα και εύκολη πρόσβαση σε φάρμακα και εμβόλια και αυτό είναι κάτι που θα στραφεί ενάντια στην ίδια την κοινωνία που τους το στέρησε, σε εποχές μάλιστα που γίνεται λόγος για αναζωπύρωση λοιμώξεων «ξεχασμένων». Είναι ένα μετρό για το οποίο θεωρώ ότι η Επιτροπή Εθνικού Εμβολιασμού και η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία θα έπρεπε να πάρουν θέση αντίθετη και να ζητήσουν την επανεξέτασή του.

Η Γη ξοδεύεται επικίνδυνα ραγδαία. Για άλλη μια χρονιά, ξοδέψαμε τα αποθέματά της από το πρώτο επτάμηνο… Ο Ιούλιος ήταν ο πιο καυτός μήνας όλων των εποχών. Μήπως κάποτε οι παιδιατρικές εταιρείες και μάλιστα οι μεγάλες, σαν την American Academy of Pediatrics, πρέπει να «μπουκάρουν» δυναμικά έναντι σε όλους αυτούς που δεν κάνουν τίποτα για να σταματήσουν την κλιματική αλλαγή; Το θέμα μας αφορά όλους, αλλά πρωτίστως τις επόμενες γενιές και μάλιστα όχι τις πολύ μακρινές! Η κλιματική αλλαγή φέρνει νέες ιώσεις, νέα φάρμακα αναγκαστικά, νέες σιτιστικές συνήθειες, νέα νοσήματα.

Τέλος, κάτι πιο πρακτικό και εντελώς επίκαιρο. Για άλλη μια χρονιά τα σχολεία ξεκινούν με ένα πρόγραμμα σπουδών απαξιωμένο από γονείς και παιδιά… Η επιφύλαξη συχνά υπάρχει ήδη από τον αγιασμό. Κι όμως πρώτο μέλημα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων ήταν περισσότερο το κομμάτι των θρησκευμάτων, παρά της παιδείας. «Το μάθημα των θρησκευτικών να γίνει και “πάλι ελκυστικό”», όπως είπε και η υπουργός… (Αν και αναρωτιέμαι σε ποια γενιά ακριβώς τα ράσα, οι ιερείς και η γραφή των ευαγγελίων και των ψαλμών στην καθαρεύουσα  προκαλούσαν έλξη). Περισσότερη έμφαση και κουβέντα γίνεται για το αν θα μπει και πάλι το κατηχητικό δυναμικά στις ζωές των μαθητών, παρά για το αν επιτέλους αυτοί θα μάθουν κάτι από σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, αφροδίσια νοσήματα, προφύλαξη, ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, διατροφή και πρώτες βοήθειες. Όταν στην Ευρώπη γίνονται μαθήματα ΚΑΡΠΑ (καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης) σε μαθητές δημοτικού, εμείς στην Ελλάδα ακόμα αναγκάζουμε τους φοιτητές ιατρικής να πληρώνουν ακριβά σεμινάρια για να αποκτήσουν αυτές τις βασικές γνώσεις… Δε γίνεται να διδάσκονται οι μαθητές περισσότερα για τον Χριστιανισμό και ταυτόχρονα να τρώνε junk food και να μη γνωρίζουν πως θα σώσουν έναν συμμαθητή τους από πνιγμό. Αντί να τους δίνουμε μαθήματα ζωής, τους δίνουμε μαθήματα για τη μετά θάνατον ζωή.

Και για το τέλος, ένα ακόμη μάθημα που θα μπορούσε να ενταχθεί στο Λύκειο: Μητρικός θηλασμός. Σκεφτείτε να έμπαιναν παιδίατροι, μαίες και σύμβουλοι γαλουχίας στις τάξεις και να δίδασκαν την αξία του θηλασμού στους εφήβους. Όχι μόνο στα κορίτσια, αλλά και στα αγόρια. Τα παιδιά θα καταλάβαιναν από πού ξεκινά η ζωή, την αξία της ποιοτικής διατροφής και πιθανώς να μάθαιναν οι άρρενες να σέβονται και τη γυναίκα ως οντότητα, ως τροφοφόρο και ζωοφόρο ον. Και τα κορίτσια-έφηβες ίσως και να σέβονταν έτσι περισσότερο το σώμα τους, να το εκτιμούσαν περισσότερο και να μην το άφηναν να εκτίθεται. Και μέσω της εκμάθησης της αξίας του θηλασμού να ωρίμαζαν και σεξουαλικά.

Για τη φετινή σχολική χρονιά δεν έχω να πω άλλα. Για την επόμενη, όμως, εύχομαι να υπάρχει ο πλανήτης Γη και εμείς όλοι, παιδίατροι και μη, να έχουμε δώσει το «παρών» ενάντια σε κάθε δυσμενή εξέλιξη και ενάντια σε κείνες τις επιλογές που αντί για φως εκπέμπουν σκοτάδι.

Ο Ιορδάνης Παπαδόπουλος MD, PhD, είναι Επιμελητής Β΄ Παιδιατρικής ΓΝ Σύρου, iordanispapado@hotmail.com, Facebook: μικρο σονοκομειο