Έχω ένα θέμα. Από τότε που γέννησα πρόωρα μαθαίνω σχεδόν τα πάντα για τα πρόωρα μωρά. Μαθαίνω για την επιστήμη που εξελίσσεται και δίνει ζωή σε ηλικίες που κάποτε ούτε θα το φανταζόμασταν. Διαβάζω ιστορίες για μικρά θαύματα που γεννήθηκαν στις 24 εβδομάδες κύησης, ούτε καν 500 γρ. και κατάφεραν να επιβιώσουν. Γνωρίζω τέτοια παιδιά από κοντά. Γνωρίζω και παιδιά που αν και τα κατάφεραν να επιβιώσουν, δίνουν καθημερινά αγώνα για να περπατήσουν, να φάνε, να ακούσουν…

Είναι δύσκολο πράγμα η προωρότητα. Γιατί ποτέ δεν ξέρεις τι σε περιμένει στη γωνία. Και ακόμη δυσκολότερη η μεγάλη προωρότητα, η γέννηση δηλαδή πριν από τις 28 εβδομάδες κύησης. Πόσο μάλλον εκείνη που στέκεται αμήχανα στο όριο των 24 εβδομάδων, πριν από το οποίο επιτρέπεται να κάνεις άμβλωση, μετά το οποίο μπορείς να ζητήσεις ανάνηψη. Έχω γνωρίσει μητέρες που αναγκάστηκαν να πουν ψέματα για την ηλικία του νεογέννητου μωρού τους, προκειμένου να του δοθεί η ευκαιρία στην ανάνηψη. Για γιατρούς που έκαναν υπέρμετρες προσπάθειες να σώσουν μωρά 23 εβδομάδων, κόντρα στις προβλέψεις για τη μετέπειτα εξέλιξη της υγείας τους. Έχω διαβάσει και μια πρόσφατη έρευνα που λέει πως το ποσοστό επιβίωσης χωρίς σοβαρής μορφής αναπηρία για τα παιδιά των 22 εβδομάδων είναι μόλις 3%-4%. Τη στιγμή που για τα μωρά των 26 εβδομάδων το ποσοστό φτάνει το 76%. Και αναρωτιέμαι. Θέλουμε να ζήσει το παιδί των 22 εβδομάδων;

Πόσο εύκολο να πεις «όχι», όταν δεν είναι δικό σου παιδί και πόσο δύσκολο να σου απευθύνουν την ερώτηση αυτή οι γιατροί όταν μόλις έχεις γεννήσει. Διότι σε διεθνές επίπεδο για τα βρέφη που γεννιούνται μεταξύ της 23ης και της 24ης εβδομάδας της κυήσεως, η ανάνηψη βρίσκεται στη διακριτική ευχέρεια των γιατρών και των γονέων, ενώ για όσα γεννιούνται μεταξύ 24ης και 25ης εβδομάδας θα πρέπει να γίνεται εισαγωγή στην εντατική, εκτός και αν υπάρξει συμφωνία γιατρών και γονέων σχετικά με το ότι το παιδί δεν έχει ελπίδα επιβίωσης.

Και αναρωτιέμαι. Θέλουμε το παιδί να επιβιώσει ή να ζήσει καλά; Τουλάχιστον να έχει μια ευκαιρία στο να ζήσει καλά… Ποιος μπορεί να απαντήσει; Οι γιατροί οφείλουν να μιλήσουν με νούμερα, οι γονείς θέλουν να ακούσουν για θαύματα. Στέκονται εμβρόντητοι με πράσινες φόρμες και κόκκινα μάτια έξω από κάποια βαριά πόρτα και κοιτάνε τους ειδικούς στα χείλη, γιατί στα μάτια δεν μπορούν. Πολλές φορές θυμώνουν μαζί τους επειδή τους μιλάνε με νούμερα. Επειδή το δικό τους παιδί δεν είναι ένας ακόμη αριθμός, αλλά ένα ακόμη θαύμα θέλουν να πιστεύουν.

Βρισκόμαστε στο μεταίχμιο εκείνο που η επιστήμη κάνει όντως θαύματα. Δίνει ζωή σε μωρά που άλλοτε θα ήταν θνησιγενή. Δίνει καλή ζωή σε παιδιά που άλλοτε θα ήταν ανάπηρα. Δεν μπορεί όμως να εγγυηθεί ότι θα δώσει καλή ζωή στα εξαιρετικά πρόωρα μωρά (αναφέρομαι εδώ στα μωρά των 22-24 εβδομάδων). Όχι προς το παρόν. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να γνωρίζουμε, κάτι που πρέπει να λέγεται όσο σκληρό κι αν είναι. Τα ποσοστά θνησιμότητας λόγω πρόωρου τοκετού έχουν μειωθεί θεαματικά. Τα ποσοστά παιδικής αναπηρίας λόγω πρόωρου τοκετού όμως έχουν αυξηθεί.

Κι ύστερα είναι και η τύχη. Ένα παιδί είναι τυχερό αν γεννηθεί στις 24 εβδομάδες σε ένα μεγάλο αστικό κέντρο που διαθέτει τα νοσηλευτικά ιδρύματα για να του δώσουν την κατάλληλη περίθαλψη. Αν γεννηθεί όμως σε μια επαρχιακή πόλη; Ή μήπως τελικά όχι;

Κάθε φορά που διαβάζω την ιστορία ενός μωρού 23 εβδομάδων που τα «κατάφερε», στέκομαι κάπου μεταξύ χαράς και τρόμου. Αναρωτιέμαι τι ακριβώς έχει καταφέρει και εύχομαι τα… πάντα. Δεν τελειώνουν απλά, με ένα εξιτήριο, οι ιστορίες των εξαιρετικά πρόωρων μωρών. Όπως δεν είναι απλές και οι αποφάσεις που οδήγησαν στο εξιτήριο αυτό. Μερικές φορές μπορεί να θυμώσω με τον «εγωιστή» γονιό που επέλεξε το «ναι» σε μια ιστορία χωρίς happy end. Ύστερα φέρνω τον εαυτό μου στη θέση του. Μπορούσε να ξέρει στα σίγουρα; Μπορεί κανείς να ξέρει στα σίγουρα; Και πού σταματάει η ελπίδα;