Η συγγραφέας και εικονογράφος Κατερίνα Κρις μιλάει στο Τaλκ για την μοναδική ηρωίδα της Καθαρίστρια Χάος, με αφορμή τη βράβευση του ομώνυμου βιβλίου της, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη, με το Βραβείο Εικονογράφησης Παιδικού Βιβλίου στα Public Book Awards 2017. Και έχει πολλά ωραία να μας πει!

1. Κατερίνα, τόσο καιρό είχα πάνω στο γραφείο μου την Καθαρίστρια Χάος για να ετοιμάσω μια συνέντευξη και κάτι με καθυστερούσε. Τώρα κατάλαβα τι ήταν. Περίμενα να βραβευτεί, ώστε να είναι πιο grande η φάση. Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, από το βραβείο εικονογράφησης. Το περίμενες;

Να πω την αλήθεια, αυτό το βραβείο είναι σαν να το έχει κερδίσει άλλος. Αυτή η τυχερή, η Κατερίνα Κρις που ζωγραφίζει. Εγώ δεν συμφωνώ πολύ με το βραβείο. Πιστεύω πως έπρεπε να το πάρει η Κατερίνα Κρις που γράφει. Δηλαδή εγώ. Αλλά οι αδικίες συμβαίνουν πάντα σε τόσο μεγάλες διοργανώσεις.

2. Πάμε τώρα στο βιβλίο. Όταν το πρωτοδιάβασα, μαζί με τα παιδιά μου, έπαθα λίγο σοκ. Γιατί συνειδητοποίησα ότι μάλλον το μυαλό μου και το σπίτι μου χρειαζόταν μια Καθαρίστρια Χάος , αλλά για κάποιο λόγο δεν την καλούσα. Θα ήθελα, λοιπόν, αρχικά, να συστήσεις την ηρωίδα σου και στο κοινό μας. Και μετά να κάνεις και μια υπόθεση. Γιατί, άραγε, φοβόμαστε να τη φωνάξουμε; Τι πρόβλημα έχουμε με τα ανακατέματα και τα ξεκαθαρίσματα;

Μπρρρρ… Ας μην τη φωνάξουμε καλύτερα! Ποιος θέλει να κάνει καινούριες αρχές; Ποιος θέλει να ρίξει το κάστρο με τα τραπουλόχαρτα και να το ξαναφτιάξει από την αρχή; Μεταξύ μας τώρα, η Καθαρίστρια Χάος δεν μας είναι και τόσο άγνωστη ε; Είναι η ίδια η ζωή. Είναι οι εκπλήξεις της. Είναι οι ηλιοφάνειες και οι καταιγίδες της…Είναι οι ευχάριστες αλλά και δυσάρεστες στιγμές που έρχονται εκτός προγράμματος. Αν θες να τη δεις με πιο “βαριά” και ενήλικη ματιά, θα μπορούσε να είναι ακόμα κι ένα τραγικό γεγονός, μια απώλεια που φέρνει τα πάνω κάτω στη ζωή μας. Αλλά μπορείς πάντα να τη δεις με τη ματιά της αλλαγής που είναι για καλό, του “ξεκουνήματος” από μια κατάσταση που έχει μείνει στάσιμη, της αποδοχής της ίδιας της φύσης της ζωής… Είναι εδώ γύρω για να μας μάθει να λέμε πιο συχνά “ε, και τι έγινε; Πάμε γι’ άλλα!”. Αλλά καλά, μη φανταστείς ότι εγώ που την έγραψα, τα έχω καταφέρει, ε;

3. Πώς εμπνεύστηκες την ιστορία της Καθαρίστριας Χάος; Πού υπήρχε όλος αυτός ο ψυχαναγκασμός και πώς του έδωσες αυτή τη μεγάλη κλωτσιά… Όλη την αλήθεια παρακαλώ…

Ουφ, η μία ερώτηση πιο δύσκολη από την άλλη… Λοιπόν. Όλη η αλήθεια: πολλές φορές αναγνωρίζουμε ένα πρόβλημα σε κάποιον άλλον ακριβώς επειδή το έχουμε κι εμείς οι ίδιοι. Εγώ έβλεπα στη φίλη μου την Έρση μια τελειομανία ή μάλλον μια μανία να δημιουργήσει τις τέλειες συνθήκες πριν κάνει το οτιδήποτε, που την ταλαιπωρούσε και την απομάκρυνε τελικά από όλα αυτά που ήθελε να κάνει. Τη φανταζόμουν μικρό παιδί (το κάνω αυτό συνέχεια με τους ενήλικες, τους βλέπω μέσα στο μυαλό μου σαν παιδιά) να μη ζωγραφίζει γιατί δεν είναι όλα τα μολύβια της τέλεια ξυσμένα, να μη χορεύει γιατί δεν ξέρει τέλεια τα βήματα, να μη τρέχει γιατί δεν φοράει τα σωστά αθλητικά παπούτσια… Αποφάσισα λοιπόν να γράψω γι’ αυτήν και για όλα τα παιδιά σαν αυτήν, πιστεύοντας πως η ιστορία θα λειτουργούσε σαν ένας πολύ αποκαλυπτικός καθρέφτης. Έλα όμως που το χάος λειτουργεί όπως αυτό θέλει… Χωρίς να το ξέρω, αυτό το βιβλίο το έγραφα και για εμένα. Όταν κυκλοφόρησε, είδα τον εαυτό μου εκεί μέσα κι έτσι, ξαφνικά, όπως έρχεται η Καθαρίστρια Χάος, άρχισε να με “βασανίζει” η ίδια μου η ιστορία! Πέρασα από πολλά στάδια, έκλαψα κι αφέθηκα, είδα πόσα πράγματα δεν έκανα ή δεν χάρηκα επειδή πίστευα πως δεν έχω τον “τέλειο” εξοπλισμό ή τις “τέλειες” γνώσεις… Κυρίως όμως, επειδή φοβόμουν μην αποτύχω. Και τώρα είμαι εδώ. Σ’ αυτό ακριβώς το σημείο.

4. Μεταξύ μας, πόσο συχνά την καλείς στο δικό σου μυαλό η/και στο δικό σου σπίτι; Μήπως μας νουθετείς, αλλά στα κρυφά είσαι η τάξη προσωποποιημένη;

Εννοείται πως οι “κακές συνήθειες” δεν φεύγουν έτσι, μαγικά. Και ναι, εννοείται πως χρειάζομαι πολλές πολλές, τονωτικές επισκέψεις από την Καθαρίστρια Χάος για να μαλακώσουν οι αντιστάσεις μου και να απολαύσω περισσότερο τα πράγματα. Εδώ πρέπει να πω πως πολλές φορές η Καθαρίστρια Χάος εμφανίζεται στις βιβλιοπαρουσιάσεις μου μεταμφιεσμένη σε ένα υπέροχο τσούρμο παιδιών που θα μου θυμίσει πως τίποτα δεν μπορείς να ελέγξεις και τίποτα δεν μπορείς να προβλέψεις, οπότε, βάλε απλά τα γέλια!

5. Το βιβλίο σου θεωρείται παιδικό. Αλλά νομίζω ότι απευθύνεται εξίσου, μην σου πω και περισσότερο, σε ενήλικες. Αλήθεια, σε ποιον μιλούσες όταν το έγραφες; Ποιος είναι ο ιδανικός αναγνώστης της Καθαρίστριας Χάος;

Όπως έλεγα και πιο πάνω, για μένα δεν είναι διαφορετικό το κοινό. Τα παιδιά είναι σε πολλές περιπτώσεις περισσότερο ενήλικες από εμάς και οι ενήλικες δεν θα πάψουν ποτέ να είναι παιδιά. Η Καθαρίστρια Χάος έχει ένα κοινό. Και είναι τα παιδιά και οι γονείς. Αρκεί να τους φανταστούμε σαν ένα. Γιατί ΕΙΝΑΙ ένα. Κι αν οι γονείς χρειάζονται μια Καθαρίστρια Χάος, τότε και τα παιδιά τους είναι πολύ πιθανό να χρειάζεται να τη φιλοξενήσουν για λίγο καιρό στο “σπίτι” του μυαλού τους.

6. Η Καθαρίστρια βραβεύτηκε για την εικονογράφηση. Θεωρείς τον εαυτό σου πιο πολύ εικονογράφο ή μάλλον συγγραφέα; Θες να μας μιλήσεις για τη διαδικασία δημιουργίας των βιβλίων σου; Πρώτα γράφεις ή σκιτσάρεις; Ή πάνε κάπως παράλληλα;

Τη φοβόμουν αυτήν την ερώτηση! Θα σου μιλήσω λίγο ψιθυριστά για να μην μας ακούσει η άλλη Κατερίνα. Τελείως μεταξύ μας, δεν το περίμενα αυτό το βραβείο. Ξέρεις, η άλλη Κατερίνα είναι αυτοδίδακτη, ζωγράφιζε από παιδί ώσπου κάπου λίγο πριν τα 18 της σταμάτησε, έτσι ξαφνικά. Και ξέρεις γιατί; Της είχαν κάνει μια επαγγελματική πρόταση, να φτιάχνει κόμικ στο Παρά Πέντε (όποιος το θυμάται είναι το ίδιο μεγάλος μ’ εμένα!) αλλά εκείνη τρόμαξε (μάλλον φοβήθηκε την απότομη ενηλικίωση, χιχι!) και τα παράτησε. Έτσι ξαφνικά. Ξανάπιασε τα μολύβια και τα χρώματά της πολλά πολλά χρόνια αργότερα. Και μετά πήρε το βραβείο εικονογράφησης στα Public. Το βρίσκεις λογικό; Είναι τόσο τρελό και απρόβλεπτο όσο και η Καθαρίστρια Χάος! Όσο για τη διαδικασία… Χμ, χμ, συνήθως όλες οι ιδέες ξεκινάνε στο χαρτί από εμένα, τη συγγραφέα. Πού και πού, η άλλη Κατερίνα, που ζωγραφίζει, μου προτείνει κάποιους χαρακτήρες, αλλά μέχρι τώρα τους έχω απορρίψει όλους. Αλλά ξέρεις, το κάνω με τακτ. Για να μην με καταλάβει. Της λέω ας πούμε, “πάρα πολύ ωραίο αυτό που έφτιαξες Κατερίνα, φύλαξέ το στο συρτάρι να μην το χάσουμε:”

7. Τι υπάρχει αυτή τη στιγμή μέσα στο χάος των συρταριών και του γραφείου σου και είναι έτοιμο ή σχεδόν έτοιμο να δημοσιευτεί; Τι θα βρει η Καθαρίστριά μας αν πάει να τα ανακατέψει όλα;

Ε, λοιπόν αυτό είναι το μόνιμο άγχος μου. Τη φοβάμαι την Καθαρίστρια Χάος μήπως έρθει και βγάλει κάποια ξεχασμένα προσχέδια από τα συρτάρι μου τη στιγμή που εγώ προετοιμάζω κάτι άλλο και μου χαλάσει τη σειρά! Η αλήθεια είναι πως μου έχει ξανασυμβεί. Να ετοιμάζω κάτι και πριν το ολοκληρώσω, να το διακόψω για να κάνω άλλα πράγματα. Αν σας πω πως αυτό συνέβη και με την Καθαρίστρια Χάος την οποία ετοίμαζα μέχρι που την άφησα για να κάνω κάτι άλλο και μ’ αυτά και μ’ αυτά, την έβγαλε 3 ολόκληρα χρόνια μέσα στο συρτάρι, θα με πιστέψετε;

8. Και τέλος, πες μας ό,τι θες! Κάτι μπερδεμένο, κάτι ανόητο, κάτι που απλά θες να πεις αλλά δεν είχες βρει ποτέ την ευκαιρία να το πεις! Ό,τι σου έρχεται στο μυαλό για να κλείσει αυτή η κουβέντα μέσα στο απόλυτο χάος…

Επιτέλους. Μια ερώτηση στα μέτρα μου! Ε, λοιπόν θα ήθελα να μπω σε μια τεράστια φούξια φούσκα και να πάρω κι άλλους μαζί μου και να ανέβουμε ψηλά, πάνω από τα σπιτάκια και τους δρόμους και να φτάσουμε σε ένα σχολείο όπου οι δάσκαλοι θα είναι παιδιά κι εμείς τα μεγάλα παιδιά και θα καθόμαστε στα θρανία και θα ξεμαθαίνουμε όλα όσα ξέρουμε για να τα ξανακάνουμε όλα αλλιώς κι απ’ την αρχή! Τι λες; Είσαι μέσα;

9. Το ρωτάς; Εννοείται! Σε ευχαριστώ πολύ!

Κι εγώ!