Κάθε χρόνο, με την επιστροφή μας από τις διακοπές, προμηθεύομαι ημερολόγια σχολικής χρονιάς τόσο για τα παιδιά μου [που ψάχνουν καταρχάς τις αργίες], όσο και για τον άντρα μου [που, εντάξει, κι αυτός ψάχνει καταρχάς τις αργίες]. Τα ημερολόγια αυτά μας είναι απαραίτητα για μια σωστή οργάνωση του χρόνου και των σχολικών και εξωσχολικών δραστηριοτήτων, που όσο πάνε και αυξάνονται και ειλικρινά δεν ξέρω τι θα έκανα αν δεν τα είχα. Με αφορμή τη φετινή σχολική χρονιά, παράξενη και προβληματική a priori, μίλησα με την εκπαιδευτικό κ. Βασιλική Νίκα για τη σημασία της σωστής οργάνωσης για τη σχολική επιτυχία.
Κ. Νίκα, ας ξεκινήσουμε, για μια φορά, όχι με τα παιδιά, αλλά με τους δασκάλους και τους καθηγητές. Πόσο μπορεί να τους βοηθήσει ένα καλά οργανωμένο πρόγραμμα εργασίας και πώς μπορούν να το επιτύχουν;
Ενώ η εκπαίδευση μοιάζει αρκετά οργανωμένος θεσμός (πρόγραμμα μαθημάτων, σταθερά διαλείμματα, ένα βιβλίο, σταθερή ύλη κ.λπ.), εντούτοις είναι εύκολο κάποιος να χαθεί μέσα στο πέλαγος των ετερόκλητων αρμοδιοτήτων που έχει ως εκπαιδευτικός. Είναι, λοιπόν, σημαντικό να κρατάει σημειώσεις, να καταγράφει ιδέες για τη διδασκαλία, να έχει συγκεντρωμένα κάπου όλα αυτά που του χρειάζονται και να το συμβουλεύεται καθημερινά. Προσωπικά, απέκτησα αυτή τη συνήθεια από τα πρώτα χρόνια της εκπαιδευτικής μου ζωής. Συνήθιζα να αγοράζω τετράδια με σκληρό εξώφυλλο και να φτιάχνω εκεί ένα «ημερολόγιο», στο οποίο χωρούσαν σχεδόν τα πάντα: ονόματα μαθητών, τηλέφωνα ανάγκης, διδακτικά υλικά, προγραμματισμός ύλης… Και πάντα μα πάντα, ήταν το σημείο αναφοράς καθημερινά στην τάξη.
Πάμε τώρα στα παιδιά. Πώς θεωρείτε ότι πρέπει να κινηθεί ο γονιός μαθητή μικρής τάξης του δημοτικού και πώς ο γονιός μαθητή μεγαλύτερης; Ή θεωρείτε πως σε όλο το δημοτικό πρέπει να υπάρχει μια «κοινή» πολιτική;
Η οργάνωση του χώρου και του χρόνου ενός παιδιού είναι σημαντική έτσι κι αλλιώς, αλλά αποκτά κομβική σημασία μόλις αρχίσει να φοιτά στο σχολείο. Η διαφορά ανάμεσα στα μικρά και στα μεγάλα παιδιά είναι ο βαθμός παρέμβασης των γονέων στην οργάνωσή τους. Για παράδειγμα, ένα πρωτάκι χρειάζεται βοήθεια για να οργανώσει τον χρόνο του ώστε να αξιοποιηθεί εποικοδομητικά η μέρα του. Ένα μεγαλύτερο παιδί ‒ιδιαίτερα αν έχει συνηθίσει να λειτουργεί εντός πλαισίου‒ μπορεί να καθορίσει μέρος του προγράμματός του σύμφωνα με τις προτιμήσεις του. Το σίγουρο είναι ότι στο πρόγραμμα ενός παιδιού πρέπει να υπάρχει ένα κομμάτι αυστηρά δομημένο, αλλά και ένα άλλο ευέλικτο, ώστε να ασκηθεί από νωρίς στη διαχείριση της ημέρας του.
Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ο γονιός συνεχίζει να παρεμβαίνει ή αφήνει στο παιδί τη δυνατότητα της αυτο-οργάνωσης, ανεξάρτητα από εάν αυτό τα καταφέρνει ή όχι;
Όπως είπαμε και παραπάνω, τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να έχουν μεγαλύτερη ελευθερία στην οργάνωση του χρόνου. Όχι όμως όλα τα παιδιά. Υπάρχουν παιδιά που ακόμη και στο Γυμνάσιο ή στο Λύκειο αδυνατούν να αξιοποιήσουν τον χρόνο τους. Θα έλεγα ότι εκεί η παρέμβαση του γονέα είναι θεμιτή αλλά θα πρέπει να γίνεται με άλλον τρόπο. Η κατανόηση των αναγκών των παιδιών, ο σεβασμός στις αλλαγές που συντελούνται με την εφηβεία, η σωστή διαπραγμάτευση είναι αυτονόητα.
Υπάρχουν, προφανώς, παιδιά και παιδιά. Άλλα μπορούν να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις του προγράμματός τους χωρίς ιδιαίτερο κόπο και άλλα δυσκολεύονται. Πότε πρέπει να ανησυχήσει ο γονιός;
Ο γονιός πρέπει να ανησυχήσει πρώτα με τον εαυτό του σε περίπτωση που έχει γεμίσει ασφυκτικά το πρόγραμμα του παιδιού του με όσα θα ήθελε ο ίδιος να είχε κάνει. Υπάρχουν γονείς που βλέπουν τα παιδιά τους το πρωί πριν από το σχολείο και το βράδυ πριν από τον ύπνο μόνο. Συνολικά μία ώρα την ημέρα δηλαδή· κι αυτό δεν οφείλεται μόνο στην εργασία του γονιού, αλλά και στο ασφυκτικό πρόγραμμα του παιδιού. Όλο και περισσότεροι μαθητές μάς περιγράφουν μία ζωή χωρίς… ανάσα. Άρα, θα έλεγα ότι αν το παιδί έχει ένα πρόγραμμα ανάλογο της ηλικίας του και των προτιμήσεών του, αλλά δεν μπορεί να αντεπεξέλθει, τότε θα πρέπει να δουν οι γονείς σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς μήπως υπάρχει κάτι που πρέπει να προσέξουν.
Συνεργάζεστε με τις Εκδόσεις Πατάκη, από τις οποίες κυκλοφορούν μια σειρά από σχολικά ημερολόγια τόσο για παιδιά, όσο και για εκπαιδευτικούς. Πείτε μας ποια είναι αυτά που προτείνετε φέτος, τι θα βρούμε στις σελίδες τους και πώς μπορούν να μας βοηθήσουν, ώστε να είμαστε όσο το δυνατόν πιο… προγραμματισμένοι!
Το Ημερολόγιο του δασκάλου και το Ημερολόγιο του μαθητή κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Πατάκη περισσότερο από μία δεκαετία. Αγαπήθηκαν από τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές και με χαρά ακούω συναδέλφους να περιμένουν κάθε χρόνο να γεμίσουν τις σελίδες τους. Το καθένα δημιουργήθηκε με τη ματιά του ανθρώπου που θα το χρησιμοποιήσει. Οι δάσκαλοι θα βρουν συμβουλές για κάθε μέρα, πλανογράμματα, σημαντικές ημέρες και γενικά οτιδήποτε μπορεί να τους βοηθήσει στην οργάνωση της σχολικής τους ζωής. Οι μαθητές, στο δικό τους ημερολόγιο, θα μπορούν να σημειώνουν καθημερινά τις σχολικές τους υποχρεώσεις, να αξιολογούν την προσπάθειά τους, αλλά θα βρουν και χρήσιμες συμβουλές με στόχο το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Καλή σχολική χρονιά!
Από τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορούν:
-Ο μικρός Νικόλας. ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2020-2020. Ο κόσμος των παιδιών όπως τον ονειρευόμαστε.
-Μαθητικό ημερολόγιο ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2020-2021. Τι έμαθε ο ταξιδευτής στην Κάλυμνο και στη βόρεια Ιταλία.
-Σχολικό ημερολόγιο για μαθητές και μαθήτριες Δημοτικού 2020-2021
-Ημερολόγιο για δασκάλους και δασκάλες 2020-2021
-ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ 2020-2021
