Κάθε φορά που βγαίνω έξω με τα παιδιά μου και πάμε σε θέατρα, σινεμά, πάρκα, καφετέριες, χώρους εστίασης, παιδοτόπους, ή το καλοκαίρι, στη θάλασσα, βλέπω παντού το ίδιο θέαμα. Γονείς σκυμμένους πάνω από τις οθόνες των κινητών τους, που συχνά δεν δίνουν σημασία στο παιδί τους και σε αυτά που τους δείχνει/ λέει/ κάνει. Δεν βγάζω έξω τον εαυτό μου. Δεν είναι λίγες οι φορές που με έχω συλλάβει κολλημένη στο κινητό (και όχι για δουλειά, για χάζεμα), ενώ συνοδεύω τα παιδιά κάπου. Τουλάχιστον, όμως, το έχω εντοπίσει και προσπαθώ να το κάνω όλο και λιγότερο ή ακόμα καλύτερα να μην το κάνω καθόλου.

Από τη μια, λοιπόν, οι γονείς γκρινιάζουμε για το χρόνο που περνάνε τα παιδιά μας μπροστά σε μια οθόνη, το περίφημο screen time, που λένε και οι Αμερικάνοι. Δεν το παρακάνουν, όμως, μόνο τα παιδιά. Άλλωστε, από κάπου παίρνουν παράδειγμα. Μάλλον οι γονείς είναι πιο… ένοχοι και οι τελευταίες έρευνες καταδεικνύουν ότι το γεγονός αυτό δημιουργεί πολλά προβλήματα στα μικρά τους.

Η Αμερικανή παιδίατρος- αναπτυξιολόγος δρ Jenny Radesky, που ζει και εργάζεται στο Seattle, άρχισε να παρατηρεί  στο ιατρείο της πόσο συχνά οι γονείς αγνοούσαν τα παιδιά τους για να ασχοληθούν την ηλεκτρονική συσκευή τους. Η Radesky θυμάται χαρακτηριστικά μια μαμά που είχε στερεώσει το κινητό της στο καρότσι και χάζευε στο YouTube, ενώ το μωρό τής χαμογελούσε και τις έκανε γκριμάτσες, προσπαθώντας να της τραβήξει την προσοχή. Η γιατρός προβληματίστηκε τόσο από το θέαμα αυτό, ώστε αποφάσισε να μελετήσει αυτή τη νέα γονεϊκή συμπεριφορά.

Πήγε, λοιπόν, στη Βοστόνη, στο Boston Medical Center, και μαζί με άλλους δυο ερευνητές πέρασαν ένα καλοκαίρι παρατηρώντας 55 διαφορετικές ομάδες γονέων και παιδιών να τρώνε σε εστιατόρια φαστ φουντ. Οι περισσότεροι ενήλικες, με το που κάθονταν, έβγαζαν το κινητό και χάζευαν, έγραφαν ή έπαιζαν καθ’όλη τη διάρκεια του γεύματος, χωρίς να δίνουν καμιά σημασία στα παιδιά τους Φυσικά, η Radesky και οι συνεργάτες της δεν έκαναν επιστημονική έρευνα, αλλά ανθρωπολογική μελέτη μέσω παρατήρησης και εκτεταμένων σημειώσεων.

Με βάση τα όσα κατέγραψε, η Radesky υποστηρίζει- και συμφωνώ απόλυτα μαζί της- ότι έτσι πλήττεται η πρωταρχική μέθοδος μάθησης των παιδιών, αυτή δηλαδή που έρχεται μέσω της άμεσης διάδρασης τους με τον ενήλικα φροντιστή τους. Περνώντας χρόνο με τους γονείς τους (ή με όποιον άλλον τα φροντίζει), τα παιδιά μαθαίνουν καταρχάς να μιλούν, να συζητούν, να εκφράζουν και να αναγνωρίζουν συναισθήματα και να τα διαχειρίζονται. Ακόμα, παρακολουθώντας τους ενήλικες να συζητούν, διδάσκονται να διαβάζουν τις εκφράσεις του προσώπου. Αν, λοιπόν, οι φροντιστές είναι απασχολημένοι με τα κινητά τους, τα παιδιά χάνουν κάποια δεδομένα έως σήμερα αναπτυξιακά τους βήματα.

Φυσικά, η παιδίατρος παρατήρησε και κάτι ακόμα, που είναι μάλλον εύλογο. Τα παιδιά των αφοσιωμένων στην οθόνη γονέων, έκαναν πολλή φασαρία, σε μια προσπάθεια να τραβήξουν την προσοχή των γονέων τους. Θυμάται μάλιστα χαρακτηριστικά 3 αγόρια που τραγουδούσαν δυνατά και διαρκώς ένα τραγούδι και συμπεριφέρονταν εντελώς ανόητα. Όσο δε ο μπαμπάς τους εκνευριζόταν και σήκωνε το βλέμμα από το τηλέφωνο του, φωνάζοντάς τους να σταματήσουν, τόσο τα παιδιά τσίριζαν και συνέχιζαν τις ανοησίες.

Η ψυχολόγος Catherine Steiner-Adair έγραψε ένα βιβλίο για τη σύγχρονη γονεϊκότητα ονόματι The Big Disconnect: Protecting Childhood and Family Relationships in the Digital Age”, ελληνιστί “Η μεγάλη αποσύνδεση”. Η προστασία της παιδικής ηλικίας και των οικογενειακών σχέσεων στην ψηφιακή εποχή. Στην κλινική της στη Μασαχουσέτη, η Steiner-Adair βλέπει πολλούς γονείς, εφήβους και παιδιά και θεωρεί ότι η αντίδραση του μπαμπά που ανέφερε η Radesky ήταν αναμενόμενη. Όταν γράφεις μηνύματα ή όταν απαντάς σε email, το μυαλό σου είναι εκεί κι αν μάλιστα η ενασχόλησή σου είναι αυστηρά επαγγελματικής φύσεως και βιάζεσαι να ολοκληρώσεις τη δουλειά σου, τότε ο χρόνος πιέζει και γίνεσαι ιδιαίτερα εριστικός αν σε διακόψουν.

Στην έρευνα που έκανε για το βιβλίο της, η Steiner-Adair πήρε συνέντευξη από 1,000 παιδιά από 4 έως 18 ετών και τα ρώτησε πώς αντιλαμβάνονται τη χρήση φορητών ηλεκτρονικών συσκευών επικοινωνίας από τους γονείς τους. Μέσα από τα λεγόμενά τους, τα παιδιά αποδείχτηκαν θλιμμένα, θυμωμένα, μοναχικά. Υπήρχαν παιδιά που φαντασιώνονταν να ρίξουν το τηλέφωνο ή το τάμπλετ των γονιών τους στην τουαλέτα, να το σπάσουν, να το ψήσουν στο φούρνο… Η ερευνήτρια, λοιπόν, συμπέρανε ότι, αν και δεν ξέρουμε ακόμα τις μακροπρόθεσμες ψυχολογικές συνέπειες που θα έχει σε αυτή τη γενιά παιδιών η αποσύνδεση από τους γονείς τους εξαιτίας της κατάχρησης κινητών και τάμπλετ, οι γονείς πρέπει πλέον να σκέφτονται δυο και τρεις φορές πριν πιάσουν τη συσκευή τους όταν περνούν δημιουργικό χρόνο μαζί με τα παιδιά τους.

Τροφή για σκέψη, λοιπόν, αγαπητοί γονείς. Εν αναμονή ελληνικών ερευνών πάνω στο φαινόμενο, μήπως να ρωτάγαμε κι εμείς τα παιδιά μας τι πιστεύουν για τα κινητά και τα τάμπλετ μας;