Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή αλλιώς σπαστική κολίτιδα, εξηγούν οι ιατροί Βασίλης Γιαννόπουλος και Άρης Πλαστήρας, αποτελεί μία συχνή λειτουργική πάθηση του πεπτικού συστήματος. Χαρακτηρίζεται από μια 3άδα συμπτωμάτων: τυμπανισμό – κοιλιακό πόνο και διαταραχές των κενώσεων (διάρροια ή/και δυσκοιλιότητα) που συνυπάρχουν χωρίς την παρουσία άλλου οργανικού προβλήματος του εντέρου. Παγκοσμίως επηρεάζει το 15-20% του πληθυσμού και αποτελεί τον κύριο λόγο επίσκεψης σε γαστρεντερολογικό ιατρείο. Οι γυναίκες προσβάλλονται σε διπλάσια αναλογία από τους άντρες ενώ πάνω από το 50% θα έχει κάποιου είδους συμπτώματα πριν από την ηλικία των 35 ετών. Ενδιαφέρον αποτελεί και το στατιστικό στοιχείο ότι παγκοσμίως είναι η 2 δεύτερη αιτία απουσίας από την εργασία μετά το κοινό κρυολόγημα και ότι κοστίζει στο παγκόσμιο σύστημα υγείας πάνω από 8 δις δολάρια ετησίως.
Οι αιτίες της πάθησης δεν είναι απολύτως κατανοητές, εντούτοις όμως έχουν διατυπωθεί επαρκείς θεωρίες (προηγούμενη γαστρεντερίτιδα, δυσπεψία τροφών, αγχώδεις διαταραχές/κατάθλιψη διαταραχές μικροβιώματος) πάνω στις οποίες στηρίζονται οι σημερινές θεραπείες. Η διαγνωστική προσπέλαση γίνεται με τα κριτήρια της Ρώμης που πρωτοεισήχθησαν στις αρχές του 1980. Έκτοτε έχουν επικαιροποιηθεί αρκετές φορές με αποτέλεσμα να έχουμε τώρα τα κριτήρια της Ρώμης IV που συνοπτικά ορίζουν το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ως συνεχιζόμενο κοιλιακό άλγος τουλάχιστον 1 μέρα/εβδομαδιαίως τους τελευταίους 3 μήνες με 2 από τα κάτωθι:
α. Βελτίωση ή επιδείνωση του πόνου με την αφόδευση
β. Αλλαγές στη συχνότητα των κενώσεων
γ. Αλλαγές στη σύσταση των κοπράνων (μαλακά/ σκληρά)
Πριν τεθεί όμως η διάγνωση του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου, όποιος έχει τα ακόλουθα ή κάποια από αυτά συμπτώματα αυτά οφείλει να επισκεφτεί τον ιατρό του ο οποίος θα αποκλείσει άλλες παθολογικές οντότητες του πεπτικού σωλήνα. Στη διαφορική διάγνωση αυτών περιλαμβάνονται η ελκώδης κολίτιδα/Νόσος του Crohn, οι γαστρεντερικές λοιμώξεις, η κοιλιοκάκη και άλλα σύνδρομα δυσαπορρόφησης, οι ενδοκρινοπάθειες, οι γαστρεντερικές διαταραχές από φάρμακα, καθώς επίσης και οι κακοήθειες.
Η εκδήλωση της νόσου περιλαμβάνει τυμπανισμό και υπερπαραγωγή αερίων, κοιλιακή δυσφορία στα όρια του πόνου που βελτιώνεται ή επιτείνεται με την αφόδευση. Διάρροια ή/και δυσκοιλιότητα με τα χαρακτηριστικά κόπρανα, αίσθημα μη ολοκληρωμένης κένωσης, πιθανή παραγωγή βλέννης καθώς και κακοσμία στόματος, ναυτία ή ακόμη και έμετο. Όλα αυτά χρήζουν συγκεκριμένων θεραπευτικών στρατηγικών με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής:
- Μείωση σωματικού βάρους (BMI <25).
- Έναρξη αερόβιας σωματικής άσκησης.
- Έναρξη χαμηλής FODMAP δίαιτας (αποφυγή συγκεκριμένων τροφών που παράγουν αέρια, φρούτα χωρίς φλούδα, αεριούχα ποτά, junk food, σχετική αποφυγή γλουτένης, πικάντικα γεύματα).
- Περισσότερη κατανάλωση νερού (8 ποτήρια/μέρα).
- Έλεγχος του στρες της καθημερινότητας.
- Προβιοτικά/ Αντιβιοτικά (Ριφαξιμίνη).
- Σπασμολυτικά, αντιδιαρροϊκά/καθαρκτικά σκευάσματα ανάλογα με τη συμπτωματολογία.
- Νεότερες θεραπείες με αντικαταθλιπτικά/ προετοιμασία εντέρου/ αναστολείς της σεροτονίνης.
Για όλους αυτούς τους λόγους, οι πάσχοντες από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου θα πρέπει να συμβουλεύονται όλοι υπεύθυνα τον γαστρεντερολόγο ή τον χειρουργό πεπτικού και να μην καταφεύγουν μόνο στο δαιδαλώδες διαδίκτυο αρκετών διαφημιστικών ή επιστημονικών sites των οποίων ελέγχεται όχι μόνο η εγκυρότητα της πληροφορίας, αλλά και η αξιολόγηση αυτής από τον ίδιο τον ενδιαφερόμενο.
Ο Βασίλης Δ. Γιαννόπουλος , MD είναι Επεμβατικός Γαστρεντερολόγος, Επιστημονικός Υπεύθυνος Διαγνωστικού Κέντρου «Κοσμοϊατρική». Ο Άρης Πλαστήρας , MD PhD FRCS, είναι Επιμελητής Χειρουργός Πεπτικού ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας», Honorary Lecturer Kings College London.
