Το πρόβλημα με τις συνηθισμένες μεθόδους πειθαρχίας. {Απόσπασμα από το βιβλίο των εκδόσεων Διόπτρα «Δεν θέλουν τιμωρία, αγάπη θέλουν» το οποίο αναλύει τον τρόπο με τον οποίο οι γονείς μπορούν να κατανοήσουν λανθασμένες συμπεριφορές του παιδιού, να αναγνωρίσουν την πραγματική αιτία τους και να την διορθώσουν.}
(….) Θα πρέπει πια να έχει γίνει σαφές ότι πολλές από τις συνήθεις μεθόδους πειθαρχίας που χρησιμοποιούνται σήμερα δεν λαμβάνουν υπόψη τους ούτε τη νευρολογική ανάπτυξη του παιδιού ούτε το τι μπορεί να μάθει. Πολλές από τις συμβουλές που δίνονται στους γονείς για τις στιγμές που τα παιδιά δεν φέρονται καλά έχουν ως στόχο να ελέγξουν τη συμπεριφορά τους εκείνη τη στιγμή, όχι να ανακαλύψουν τι κρύβεται από πίσω της. Τα αποτελέσματα είναι άμεσα και η προσπάθεια που χρειάζεται να καταβάλει ο γονιός είναι σχετικά μικρή, και γι’ αυτό αυτές οι μέθοδοι είναι θελκτικές. Ωστόσο, είναι μια κοντόφθαλμη προσέγγιση του θέματος, και ελάχιστη σκέψη αφιερώνεται στην επίδραση που θα έχουν στο παιδί σε δέκα, είκοσι ή τριάντα χρόνια. Όπως συμβαίνει με οτιδήποτε στη ζωή, τα γρήγορα αποτελέσματα συνήθως έχουν ένα ρίσκο. Οι γρήγορες δίαιτες, για παράδειγμα, έχει αποδειχτεί πως όχι μόνο δεν είναι υγιεινές, αλλά θα σας κάνουν να πάρετε περισσότερο βάρος μακροπρόθεσμα. Το ίδιο ισχύει και για τη γρήγορη πειθαρχία – τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα δεν αξίζουν χάριν του βραχυπρόθεσμου κέρδους.
Όπως έχουμε πει, η ήπια πειθαρχία εστιάζει στην εκπαίδευση και στη μάθηση, στην απόσταση ανάμεσα στις πράξεις του παιδιού και τις αντιδράσεις του γονιού, και στις ΗΠΙΕΣ τακτικές. Επίσης, λαμβάνει υπόψη με ποιον τρόπο η μέθοδος πειθαρχίας συμβάλλει στη διαμόρφωση της προσωπικότητας που ελπίζει ο γονιός να αποκτήσει το παιδί του μέσα στα επόμενα χρόνια.
Το πρόβλημα με την τιμωρία
Οι καλοί δάσκαλοι εμπνέουν τα παιδιά να βελτιωθούν δίνοντάς τους αυτοπεποίθηση. Όταν ένα παιδί τιμωρηθεί, δεν ενθαρρύνεται να τα καταφέρει καλύτερα. Αντίθετα, αισθάνεται μακριά από τους γονείς του: «Αν η μητέρα μου με αγαπούσε, δεν θα με χτυπούσε, ούτε θα μου φώναζε, ούτε θα με έστελνε στο δωμάτιό μου». Δεν είναι λογικό να προσπαθείς να πειθαρχήσεις ένα παιδί κάνοντάς το να αισθάνεται αποκομμένο – το μόνο που συμβαίνει έτσι είναι ότι αυξάνονται οι πιθανότητες για περισσότερη ανεπιθύμητη συμπεριφορά, γιατί το παιδί αισθάνεται χειρότερα ενθαρρύνεται να τα καταφέρει καλύτερα. Αντίθετα, αισθάνεται μακριά από τους γονείς του: «Αν η μητέρα μου με αγαπούσε, δεν θα με χτυπούσε, ούτε θα μου φώναζε, ούτε θα με έστελνε στο δωμάτιό μου». Στο κεφάλαιο 1 συζητήσαμε πώς αυτό μπορεί να προκαλέσει την κακή συμπεριφορά. Δεν είναι λογικό να προσπαθείς να πειθαρχήσεις ένα παιδί κάνοντάς το να αισθάνεται αποκομμένο – το μόνο που συμβαίνει έτσι είναι ότι αυξάνονται οι πιθανότητες για περισσότερη ανεπιθύμητη συμπεριφορά, γιατί το παιδί αισθάνεται χειρότερα.
Για τα παιδιά, ο τρόπος που τους φέρεστε είναι μια σαφής ένδειξη της αγάπης σας. Αν τους φέρεστε άσχημα, συχνά υποθέτουν ότι δεν νοιάζεστε πια για εκείνα. Το συναίσθημα αυτό επιδεινώνεται από τιμωρίες που βασίζονται στον κοινωνικό αποκλεισμό, όπως η απομόνωση στο δωμάτιό του ή η τιμωρία στη γωνία. Η ανεπιθύμητη συμπεριφορά μπορεί να πάψει προσωρινά, αλλά μόνο προσωρινά. Συν το ότι το παιδί δεν έχει μάθει τίποτα. Το μόνο που έχει μάθει, μέσα από τη διαδικασία της συντελεστικής μάθησης, είναι ότι η τιμωρία σας συνδέεται με μια ορισμένη συμπεριφορά και για να αποφύγει την τιμωρία πρέπει να αποφύγει τη συμπεριφορά. Αλλά δεν έχει μάθει πώς να διαχειρίζεται πιο αποτελεσματικά μια κατάσταση, να είναι πιο κοινωνικό, να είναι πιο ηθικό ή να έχει περισσότερο σεβασμό για εσάς.
Διαβάστε περισσότερα στο βιβλίο “Δεν θέλουν τιμωρία, αγάπη θέλουν”, της Sarah Ockwell-Smith (εκδόσεις Διόπτρα), που παρέχει λύσεις σε προβλήματα όπως το κλάμα, τα ψέματα και η χαμηλή αυτοεκτίμηση.
«Μπορώ να πειθαρχήσω το παιδί μου χωρίς τιμωρία;» Δεν χρειάζεται να «κακομάθετε» ή να καταπιέσετε τα παιδιά σας, αλλά να κατανοήσετε τους λόγους που δεν συμπεριφέρονται σωστά και να τους αντιμετωπίσετε εκπαιδεύοντάς τα ρεαλιστικά και δραστικά. Με απλές και πρακτικές συμβουλές, η διακεκριμένη ψυχολόγος και συγγραφέας Sarah Ockwell-Smith δείχνει πώς να μεγαλώσουμε κάθε παιδί με σεβασμό και αγάπη, δουλεύοντας μαζί του και όχι εναντίον του και καταρρίπτοντας τη θεωρία της τιμωρίας αλλά και της επιβράβευσης. Κατανοώντας απόλυτα ότι η καθημερινότητα δεν μας επιτρέπει να εστιάσουμε αποκλειστικά στην ανατροφή των παιδιών μας, με αυτό το βιβλίο παρέχει λύσεις σε προβλήματα όπως:
- Γκρίνια και κλάμα
- Bίαιη και απρεπή συμπεριφορά
- Ανυπακοή και άρνηση σε κάθε εντολή
- Αγένεια
- Ψέματα
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Ένα βιβλίο που καλύπτει όλο το ηλικιακό φάσμα του παιδιού από το προνηπιακό στάδιο έως την εφηβεία.
Δείτε περισσότερα για το βιβλίο εδώ.
Λίγα λόγια για τη συγγραφέα: Η Sarah Ockwell – Smith είναι μητέρα τεσσάρων παιδιών με σπουδές Ψυχολογίας, Ψυχιατρικής και Μαιευτικής. Είναι συνδημιουργός της ιστοσελίδας Gentle Parenting www.gentleparenting.co.uk και του Blog www.sarahockwell-smith.com. Έχει γράψει εννέα βιβλία σχετικά με την ανατροφή των παιδιών, αρθρογραφεί σε περιοδικά και εφη ερίδες και συμμετέχει συχνά ως ειδικός γονικής φροντίδας σε τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές.
