Η Ξανθή Ταβουλαρέα μιλάει στο Τaλκ με αφορμή τη νέα της παιδική παράσταση “Το Αηδόνι του Αυτοκράτορα”, που ανεβαίνει φέτος στο θέατρο Αλκμήνη, κάθε Σάββατο στις 16:00.
- Καλησπέρα κ. Ταβουλαρέα! Πριν μιλήσουμε για τη νέα σας παράσταση, θέλουμε να σας γνωρίσουμε καλύτερα! Ποια είστε, τι κάνετε, πώς ασχοληθήκατε με το παιδικό θέατρο;
Όπως μου αρέσει να λέω συχνά, είμαι μια θεατρίνα. Αγαπώ το θέατρο, ασχολούμαι μαζί του από πολύ μικρή, μου αρέσει, ακόμα κι όταν δεν έχει κόσμο, να πατάω στη σκηνή και να παίζω… Με το παιδικό θέατρο ασχολήθηκα μέσα από τα ίδια τα παιδιά. Είχα και έχω ομάδες παιδιών που ανεβάζουμε παραστάσεις και κάπως έτσι είδα πόσο όμορφα μπορείς μέσα από το θέατρο να παίξεις με τα παιδιά, να τους πεις ιστορίες και να τα αφήσεις να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα, να αποκρυπτογραφήσουν τα δικά τους μηνύματα.
- Το Αηδόνι του Αυτοκράτορα! Φέτος, επιλέξατε να ανεβάσετε ένα κλασικό παραμύθι του Άντερσεν! Τι σας τράβηξε σε αυτή την, πράγματι μαγική, ιστορία;
Ο Άνεμος, εκεί που πετάει το Αηδόνι ελεύθερο. Και η Κίνα, η μακρινή Ανατολή. Μεγάλωσα σε μια εποχή που δεν υπήρχε ίντερνετ, είχαμε μόνο δύο κανάλια στην τηλεόραση και η μόνη εικόνα που είχα από την Ασία ήταν μια γκέισα – κούκλα, σε μια βάση που την κούρδιζες και εκείνη γυρνούσε. Την είχε φέρει ο θείος μου που ήταν ναυτικός… Τότε περίπου, διάβασα για πρώτη φορά και το Αηδόνι του Αυτοκράτορα. Και λίγο η κούκλα, λίγο που φανταζόμουν πάντα να πετάω ελεύθερη, έγινε το παραμύθι από τα αγαπημένα μου. Ήρθε λοιπόν η ώρα, να το φέρω στο θέατρο, όπως ακριβώς εγώ το ένιωθα. Συγκινητικό, Αστείο, Αγαπημένο. Ήρθε η ώρα, διότι τώρα πιο πολύ, έχουμε ανάγκη να νιώσουμε πως είμαστε ελεύθεροι, πως έχουμε επιλογή! (ακριβώς όπως το Αηδόνι που επέλεξε να φύγει, απο Αγάπη για την Ελευθερία, και επέλεξε να γυρίσει, από Αγάπη για τον Αυτοκράτορα)
- Ο τρόπος που αποδίδετε το παραμύθι επί σκηνής δεν είναι τόσο… κλασικός, αλλά μάλλον πρωτοποριακός. Κούκλες, μάσκες, ένα κλουβί, Τάι Τσι, θεατρικό παιχνίδι, υπέροχη μουσική από τον Γιάννη Ζουγανέλη… Πώς συνδυάζονται όλα αυτά;
Να σας πω την αλήθεια για μένα στο θέατρο σημαντικό είναι να αποδίδεις αυτό που νιώθεις. Δεν ξέρω αν είναι κλασικός ή πρωτοποριακός ο τρόπος μου, είναι όμως αληθινός. Είναι όλα αυτά μαζί. Οι κούκλες και οι μάσκες, ως αρχέγονα στοιχεία, βοηθούν τη φαντασία μας. Το κλουβί είναι μουσειακό αντικείμενο. Είναι το ίδιο που χρησιμοποίησε στην ίδια παράσταση ο Λάκης Αποστολίδης (από τους ευρηματικότερους κουκλοπαίχτες της μεταπολεμικής Ελλάδας). Το έχουμε λοιπόν στην παράστασή μας ως σύμβολο ελευθερίας, αλλά και λίγο σαν να ζητάμε την ευχή του κουκλοπαίχτη για το έργο μας. Θεατρικό Παιχνίδι δεν θα μπορούσε να λείπει, καθώς λατρεύω τις διαδραστικές παραστάσεις, κι όσο για τη μουσική… Πώς αλλιώς να ταξιδέψεις;
- Ποιοι αποτελούν την ομάδα του Αηδονιού; Πώς ήταν η συνεργασία με τον Γιάννη Ζουγανέλη;
Η εξαιρετική ομάδα του Αηδονιού: Αλφαβητικά σας λέω τους ηθοποιούς: Γιάννης Αγριόμαλλος, Ηλίας Γκογιάννος, Βαρβάρα Πεντζερίδου, Φίλη Μαρσώ. Εγώ που το σκηνοθέτησα, το Στούντιο 71 στα Βριλήσσια που μας μύησε στο Ται Τσι, το Θεατρικό Εργαστήριο Ρέον με τα Αντικείμενά του, το Ανοικτό Ίδρυμα Εκπαίδευσης που μας στηρίζει πάντα σε όλες τις παραστάσεις μας και φυσικά ο Γιάννης Ζουγανέλης. Η συνεργασία μας ήταν μαγική. Είναι μαγική θα πω, καθώς σε κάθε παράσταση είναι κοντά μας με τη μουσική του. Αγαπημένος μουσικός, εξαιρετικός Άνθρωπος και ό,τι δίνει βγαίνει πράγματι από την ψυχή του.
- Πώς ήταν για την ομάδα σας να μάθει Τάι Τσι; Σας ωφέλησε; Και μπορεί να ωφελήσει και τα παιδιά;
Ενδιαφέρον ήταν, λίγο δύσκολο στο τεχνικό μέρος. Χρειάζεται ισορροπία,συγκέντρωση, άνοιγμα του νου μέσα από την κίνηση. Μπορώ να σας πω την προσωπική μου εμπειρία: Ένιωσα να ακολουθώ τον άνεμο. Η κίνησή του μοιάζει με απαλό αεράκι που σε παρασύρει. Αρκεί να αφεθείς… και εκεί που μπορεί να ωφελήσει τα παιδιά είναι σε αυτό το άνοιγμα, στη ροή που νιώθουν όταν εμφανίζεται το Αληθινό Αηδόνι, στην ηρεμία που το ακολουθεί. Και νομίζω ότι η εποχή μας αναζητά την ηρεμία, ώστε να μπορέσει να δημιουργήσει ό,τι καλύτερο, ακόμα και μέσα στους χαλεπούς μας καιρούς.
- Ποιος ο ρόλος του κλουβιού στην παράσταση;
Α, σας ευχαριστώ πολύ γι’ αυτήν την ερώτηση. Το κλουβί, για όσους δεν γνωρίζουν,μπορεί να έχει απλώς το ρόλο του συμβόλου. Ένα κλουβί είναι πάντα αυτό που οριοθετεί την ελευθερία μας. Θέλουμε να ανοίξουμε την πόρτα, να φύγουμε- να πετάξουμε μακριά. Μα το κλουβί αυτό δεν έχει πόρτα. Το Αηδόνι δεν φυλακίστηκε, και όμως έφυγε, πέταξε μακριά. Μπορούμε πολλά να πούμε για τον αποσυμβολισμό, αλλά για εμένα το σημαντικότερο είναι (όπως σας είπα και πριν) η συναισθηματική αξία του αντικειμένου. Πιστεύω στη συνέχεια, στη ροή. Στο πριν που στηρίζει το τώρα. Έτσι το θεωρώ μεγάλη μας τιμή ότι με αυτό το κλουβί, συνδέουμε το παραμύθι μας με την θεατρική του πορεία στη χώρα μας.
- Πώς παίρνουν μέρος στην πλοκή οι μικροί θεατές; Κι όταν λέμε μικροί, πόσο μικροί; Σε ποιες ηλικίες απευθύνεστε;
Α, μα δεν παίρνουν μέρος μόνον οι μικροί θεατές, αλλά όλοι. Γονείς, συνοδοί, αδέλφια μεγαλύτερα. Όλοι μαζί παίζουμε, γινόμαστε πουλιά και ζώα, προγυμναζόμαστε κατάλληλα για να δούμε και να ακούσουμε το παραμύθι μας και στο τέλος, αγγίζουμε τον ήλιο… Σας μπέρδεψα, αλλά αυτός ήταν ο σκοπός μου. Να σας πω κάτι λίγο απ’ ό,τι κάνουμε… Να αφήσω τα υπόλοιπα, για να παίξουμε μαζί απο κοντά. Παιδιά από 4 χρόνων μπορούν να παρακολουθήσουν την παράσταση. Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι πως όλες οι ηλικίες βρίσκουν διαφορετικά μηνύματα στην παράστασή μας. Μην ξεχνάτε πως αναφερόμαστε σε μεγάλες Ιδέες. Στην Ελευθερία, στην Επιλογή, στην Αγάπη. Και η κάθε ηλικία οφείλει να προβληματίζεται διαφορετικά επάνω στα μεγάλα ιδεώδη του ανθρώπου.
- Πώς κατορθώνετε να αποφύγετε το διδακτισμό και να περάσετε με ευχάριστο τρόπο στα παιδιά τα μηνύματα που θέλετε; Να είμαστε έτοιμοι για παιχνίδι;
Να είμαστε έτοιμοι για παιχνίδι, ναι! Πάντα, σε όλη τη ζωή μας! Παιχνίδι, γέλιο, συγκίνηση, συναίσθημα. Και όλα περνούν μέσα από την ιστορία, μέσα από τους χαρακτήρες, τα λόγια, τη ροή του λόγου και της κίνησης. Καθετί σε αυτήν την παράσταση είναι μελετημένο, ώστε να δίνει στους θεατές εναλλαγές, εικόνες, απλότητα. Κι έτσι όταν φύγουν από την παράσταση, να πάρουν μαζί τους απορίες ή ιδέες που θα συζητήσουν με την οικογένειά τους. Δεν χρειάζεται εμείς να διδάξουμε, χρειάζεται ο καθένας μας να βρει τα μηνύματα μέσα του.Να βρει τον τρόπο να αναρωτιέται και να διαλογίζεται.
- Μπορεί ο άνθρωπος να απελευθερωθεί και να πετάξει ψηλά μέσα από το θέατρο ή/ και μέσα από τη λογοτεχνία;
Εγώ θα ρωτούσα εάν θέλει. Όλη η παράστασή μας γυρνάει γύρω από την επιλογή. Είμαστε ελεύθεροι να επιλέξουμε ό,τι επιθυμούμε για τον εαυτό μας. Το θέατρο, η λογοτεχνία, το παιχνίδι, όλα είναι ένα μέσον για να πετάξει ο άνθρωπος. Ο σκοπός είναι αυτό το μέσον να το διαχειριστούμε, να το υποτάξουμε και με αυτό ως όχημα, να απογειωθούμε. Αυτό πρεσβεύουμε στο Αηδόνι μας, και ναι, ας έχουμε ως ανώτερο ιδανικό μας το Υψιπετείν.
Η Ξανθή Ταβουλαρέα μιλάει για την Ξανθή Ταβουλαρέα:
Ηθοποιός και σκηνοθέτης. Γεννήθηκα στην Αθήνα, το 1972. Λατρεύω το θέατρο δρόμου κι έχω κάνει πολλά δρώμενα σε πλατείες, πάρκα, πεζόδρομους. Στις παραστάσεις χρησιμοποιώ κούκλες και μάσκες, ως αρχέγονα σύμβολα. Ασχολούμαι με το Παιδικό Θέατρο και το Θέατρο Ενηλίκων από πολύ μικρή. Τα έργα που ανεβάζω, είναι συνήθως από τα αγαπημένα μου βιβλία. Τα επεξεργάζομαι, τα μορφοποιώ και τα αποδίδω σε θεατρικό λόγο.
Έχω ιδρύσει το Ρέον-Θεατρικό Καλλιτεχνικό Εργαστήρι, ένας χώρος για όλες τις ηλικίες, όπου ασχολούμαστε με το θέατρο και την έκφραση του κάθε ανθρώπου μέσα από βιωματικά εργαστήρια. Εδώ, ξεκινήσαμε και τη θεατρική Ομάδα «Ζάρι».
Συνεργάζομαι με το Ανοικτό Ίδρυμα Εκπαίδευσης, στα τμήματα του Θεατρικού Παιχνιδιού, του Κουκλοθεάτρου, των Εμψυχωτικών Προγραμμάτων για προσχολική και πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
Το 2015- 2016 ανέβασα τις παιδικές παραστάσεις «Ο Ιάσονας και η Αργοναυτική Εκστρατεία» και «Ο Μαγικός Αυλός-Το Παραμύθι από την Όπερα του Μότσαρτ». Επίσης, σε μεταμεσονύκτια παράσταση, σκηνοθέτησα και έπαιξα στο έργο « Η ώρα του Διαβόλου» από το ομώνυμο βιβλίο του Φ. Πεσσόα. Άλλα έργα που έπαιξα μέσα στο 2015-2016: «Χρωματιστές Γυναίκες» του Βασίλη Ζιώγα, σκην. Γιώργος Αυγερινός. Και ο σατυρικός μονόλογος του Αντώνη Τσιπιανίτη «Μαρία Αντουανέτα- Βασίλισσα των Ελλήνων» σκην. Αλέξανδρος Λιακόπουλος.
