Την Ευαγγελία Θεοδωρίδου δεν τη γνώριζα προσωπικά. Όμως, στις αρχές της πανδημίας ο έφηβος γιος μου διάβασε το βιβλίο της «Ωδή…σσεια μιας έφηβης» (Εκδόσεις Πατάκη). Τον είδα ενθουσιασμένο και έτσι έψαξα το βιογραφικό της συγγραφέα. Είδα πως είναι εκπαιδευτικός και ζει στη Σουηδία. Έτσι, επικοινώνησα μαζί της και εν τέλει της ζήτησα να μας μιλήσει όχι για το βιβλίο της (μελλοντικά αυτό), αλλά για τη ζωή στη χώρα που ‒θεωρητικά τουλάχιστον‒ αψήφησε τον κορονοϊό και δεν πήρε τα σκληρά μέτρα που είδαμε στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες.

Ευαγγελία Θεοδωρίδου

Κοινωνική αποστασιοποίηση ως τρόπος ζωής

Η Ευαγγελία Θεοδωρίδου κατοικεί στην πόλη Ουμέα, στη Βόρεια Σουηδία, μαζί με τον σύζυγό της και τις δύο έφηβες κόρες τους. Εκεί βέβαια, όπως μας εξηγεί, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. Το social distancing, που στις υπόλοιπες περιοχές του πλανήτη επιβλήθηκε ξαφνικά με αυστηρά μέτρα, για τους κατοίκους της περιοχής ήταν καθημερινός τρόπος ζωής από την προ-κορονοϊού εποχή. Λόγω των ειδικών συνθηκών (ακραίες καιρικές συνθήκες, αραιοκατοίκηση) αλλά και της νοοτροπίας των ντόπιων, οι άνθρωποι σπάνια συναθροίζονται σε μεγάλες ομάδες. Στις καθημερινές μετακινήσεις τους, οι κάτοικοι προτιμούν να ποδηλατούν ή να περπατούν ακόμα και όταν οι θερμοκρασίες είναι πολικές και τα ΜΜΜ είναι συνήθως άδεια ακόμα και σε ώρες αιχμής. Πάντως, τονίζει η Ευαγγελία, στα αστικά λεωφορεία της πόλης τοποθετήθηκε μια αλυσίδα κάθετα στο διάδρομο, ακριβώς πίσω από τις δύο μπροστινές θέσεις, η οποία απομονώνει τους επιβάτες από τον οδηγό, ενώ η επιβίβαση επιτρέπεται πλέον μόνο από τη μεσαία πόρτα και όχι από την μπροστινή όπως παλαιότερα.

Μαγαζιά και χώροι διασκέδασης

Όλα τα μαγαζιά παρέμειναν ανοικτά και ο κόσμος μπορούσε να κάνει τα ψώνια του κανονικά, αλλά σίγουρα η κίνηση ήταν πολύ μειωμένη. Η μόνη πρακτική αλλαγή που επήλθε, σύμφωνα με την Ευαγγελία Θεοδωρίδου, ήταν η μείωση του ωραρίου των εμπορικών καταστημάτων σε 6 ώρες την ημέρα, με απόφαση του εμπορικού συλλόγου της πόλης, προκειμένου να περιοριστούν τα έξοδα λειτουργίας. Παρ’ όλα αυτά, οι επιπτώσεις στην τοπική οικονομία φαίνεται να είναι σοβαρές. Εκεί που εντοπίζει η Ευαγγελία την πιο μεγάλη διαφορά είναι στα εστιατόρια και στα καφέ, τα οποία ήταν σχεδόν άδεια. Μερικά από αυτά, μάλιστα, επέλεξαν να κλείσουν επ’ αόριστον, ενώ κάποια άλλα ξεκίνησαν να κάνουν delivery, κάτι που ήταν άγνωστο στην περιοχή μέχρι πρόσφατα. Πάντως, όσο χαλαροί κι αν είναι οι Σουηδοί, κατά την έξαρση της πανδημίας κινηματογράφοι, θέατρα και γήπεδα έκλεισαν και όλες οι καλλιτεχνικές και αθλητικές εκδηλώσεις πήραν αναβολή.

Εκπαίδευση

Τα Λύκεια και τα Πανεπιστήμια λειτούργησαν μέσω e-learning, ενώ τα Νηπιαγωγεία, τα Δημοτικά και τα Γυμνάσια παρέμειναν ανοικτά. Το e-learning είναι κάτι που εφαρμόζεται εδώ και πολλά χρόνια στη Σουηδία και ο κόσμος είναι γενικά πολύ εξοικειωμένος σε ό,τι έχει να κάνει με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Οι εξετάσεις σε κρατικό επίπεδο πραγματοποιούνται κανονικά με κάποιες μικροαλλαγές.

Η καθημερινότητα της οικογένειας

Καθώς η συγγραφή αποτελεί την κύρια ενασχόληση της Ευαγγελίας, ουσιαστικά η δουλειά της δεν έχει επηρεάστηκε σχεδόν καθόλου. Κάθεται στο σπίτι, με τον υπολογιστή της και γράφει. Κάποιες ώρες εργάζεται ως καθηγήτρια Ελληνικών σε ενήλικους στο τοπικό πανεπιστήμιο της πόλης (Folkuniversitet). Τα συγκεκριμένα μαθήματα τα κάνει εδώ και λίγο καιρό διαδικτυακά και, μολονότι διδάσκει μαθητές όλων των ηλικιών, δεν αντιμετώπισε κανένα πρόβλημα με το e-teaching. Υπό κανονικές συνθήκες, εργάζεται και κάποιες μέρες την εβδομάδα ως εκπαιδευτικός παράλληλης στήριξης σε δημοτικό σχολείο, αλλά αποφάσισε να απέχει αυτή την περίοδο για να μειώσει όσο μπορεί την επαφή της με τους άλλους ανθρώπους.

Ο σύζυγος της Ευαγγελίας είναι ιατρός και εργάζεται στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της περιοχής, το οποίο είναι μάλιστα νοσοκομείο αναφοράς για ασθενείς με κορονοϊό. Όπως είναι προφανές, πηγαίνει στο νοσοκομείο καθημερινά, χωρίς πάντως να έχει επηρεαστεί το ωράριο εργασίας του, αν και έχουν αλλάξει πολλά πράγματα στη λειτουργία του νοσοκομείου, ώστε να αντεπεξέλθει στις νέες ανάγκες.

Οι κόρες του ζευγαριού, δεκαέξι και δεκατεσσάρων χρονών, πηγαίνουν στο σχολείο κανονικά, χωρίς να έχει επηρεαστεί η καθημερινότητά τους και κατ’ επέκταση η ψυχολογία τους. Τα πρωινά παρακολουθούν τα μαθήματά τους και τα απογεύματα ασχολούνται με τις εξωσχολικές δραστηριότητές τους, ενώ τα Σαββατοκύριακα βρίσκονται με τους φίλους τους. Τα παιδιά από την πρώτη μέρα έχουν ενημερωθεί στο σχολείο τους σχετικά με την πανδημία, με τα μέτρα προφύλαξης, με τα μέτρα μείωσης της διασποράς και με τους κανόνες προσωπικής υγιεινής. Έχουν βέβαια, πολλές απορίες σχετικά με την τακτική που ακολούθησε η Ελλάδα και αναρωτιούνται πώς να είναι η ζωή σε lockdown και γιατί δεν έκλεισαν τα σχολεία και στη Σουηδία, όπως στα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη.

Ως οικογένεια, τονίζει η Ευαγγελία, πάντα προσπαθούσαν και ακόμα προσπαθούν να περνούν όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο μαζί. Έτσι, εξακολουθούν να κάνουν ό,τι έκαναν πριν από την πανδημία. Αυτό που έχει αλλάξει είναι ότι προτιμούν περισσότερο τη φύση από το κέντρο της πόλης. Για παράδειγμα, οι βόλτες τους στο εμπορικό κέντρο έχουν αντικατασταθεί από περιπάτους δίπλα στο ποτάμι, ενώ τα γεύματα σε κάποιο εστιατόριο έχουν δώσει τη θέση τους σε πικνίκ σε κάποιο πάρκο της πόλης ή στις όχθες της λίμνης.

Η ψυχολογία

Η Ευαγγελία Θεοδωρίδου μάς λέει ότι η ψυχολογία της ήταν σε γενικές γραμμές καλή. Μετά το αρχικό σοκ που όλοι υπέστησαν όταν κατάλαβαν ότι πρόκειται για μία πανδημία, τα πράγματα ηρέμησαν πολύ. Αν και διαπιστώνει ότι γενικά στον Βορρά δεν επικρατεί ο φόβος, ταυτόχρονα επισημαίνει ότι ο κορονοϊός είναι προφανώς το πρώτο θέμα συζήτησης για όλους· αλλά απουσιάζει ο πανικός. Πάντως, πιο πολύ αγχώνεται όταν διαβάζει ειδήσεις από την Ελλάδα. Θα ήθελε, άραγε, να βρίσκεται στην πατρίδα της αυτές τις παράξενες ημέρες; Και ναι και όχι, απαντά. Ναι, για να είναι κοντά στους δικούς της ανθρώπους, γιατί πάντα σε περιόδους κρίσης θέλεις τους δικούς σου ανθρώπους. Όχι, γιατί στην Ελλάδα κυριάρχησε ο φόβος και ο πανικός.

Τα θετικά της πανδημίας

Η Ευαγγελία βλέπει να βγαίνει κάτι θετικό μέσα από αυτήν την παράνοια: η στροφή προς τη φύση, η επανασύνδεση των ανθρώπων με το φυσικό τους περιβάλλον. Είναι κάτι που, όπως παρατηρεί, έχει προκύψει από αυτή τη “νέα τάξη πραγμάτων”. Βλέπει τους ανθρώπους να επιλέγουν τον περίπατο στο δάσος από τη βόλτα στο εμπορικό κέντρο. Βλέπει γονείς να κάθονται σε κάποιο παγκάκι στις όχθες του ποταμού έχοντας το καλαθάκι για το πικνίκ, ενώ λίγο πιο πέρα τα παιδιά με τα καλάμια στα χέρια να ψαρεύουν. Προαισθάνεται, λοιπόν, ότι οι άνθρωποι γύρω της έχουν αρχίσει να καταλαβαίνουν και να συζητούν όλο και περισσότερο ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο στη ζωή και ότι πρέπει να τους ενδιαφέρει περισσότερο το να είναι ευτυχισμένοι και να αφιερώνουν ποιοτικό χρόνο σε αυτούς που αγαπούν. Κλείνοντας τη συζήτησή μας, η Ευαγγελία ελπίζει και εύχεται από καρδιάς όλο αυτό που ζούμε να τελειώσει σύντομα και να βγούμε από αυτή την περιπέτεια πιο δυνατοί και πιο σοφοί. Και μας θυμίζει τα λόγια του υπέροχου Μενέλαου Λουντέμη: «Έλα. Ό,τι κι αν είναι, θα τελειώσει γρήγορα. Μάζεψε την ψυχή σου και όρμα».

Το μυθιστόρημα  «Ωδή…σσεια μιας έφηβης», που έγραψε η Ευαγγελία Θεοδωρίδου κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη.