Mobile born: είναι η γενιά των παιδιών που, πριν καλά καλά μάθουν να μιλούν και να περπατούν, παίζουν στα δαχτυλάκια τους το τάμπλετ του μπαμπά και χρησιμοποιούν το smartphone της μαμάς σαν προέκταση του χεριού τους. Από την πρώτη selfie στο μαιευτήριο μέχρι τα tech wiz τρίχρονα που ανεβοκατεβάζουν apps και τερματίζουν ψηφιακά παιχνίδια μέχρι να πεις γιογιό, καλωσορίσατε στον ψηφιακά πλασμένο κόσμο της generation M.

Χρησιμοποιούν το τηλεκοντρόλ για να ανακουφίζουν τα ούλα από τη φαγούρα καθώς φυτρώνουν τα πρώτα τους δοντάκια. Γύρω στα δύο, ακούνε τα «Ζουζούνια» στο mp3 ενώ, είναι-δεν είναι τριών χρόνων όταν κλικάρουν το mouse ή στέλνουν φιλιά στη νονά μέσω Skype από της μαμάς το «έξυπνο» κινητό. Δεν προλαβαίνουν να σκάσουν ένα φαφούτικο χαμόγελο και η φωτογραφία τους έχει ανέβει σε κάποιον social λογαριασμό για να κάνει like ο μπαμπάς στο γραφείο αλλά και ο θείος Κωστής που δουλεύει στο Σιάτλ ηλεκτρονικός. Πριν καν μάθουν την αλφαβήτα, ανεβαίνουν πίστα στο game που ξέχασε ανοιχτό ο μεγαλύτερος αδελφός. Αν χάσουν το αγαπημένο τους παιχνίδι δεν το ψάχνουν κάτω από το κρεβάτι, αλλά το κατεβάζουν ξανά από το play store. Είναι η φουρνιά των παιδιών που δεν έχει το άλμπουμ της βάφτισης στη βιβλιοθήκη αλλά στο Dropbox, που δεν ανοίγει ασήκωτους τόμους εγκυκλοπαίδειας για την πρώτη εργασία στο δημοτικό αλλά ψάχνει στη Wikipedia ή στο Google, η γενιά που γεννήθηκε καλωδιωμένη σε ένα 247 online περιβάλλον, σε μια wi fi εποχή όπου όλοι έχουν πρόσβαση σε όλα οπουδήποτε ανά πάσα στιγμή.

Υποδεχτείτε τη γενιά Μ

Εκ του αγγλοσαξονικού νεολογισμού Mobile Born, είναι τα παιδιά που έκαναν κυριολεκτικά τα πρώτα τους βήματα μπροστά σε κινητά τελευταίας τεχνολογίας, χτίζουν ψηφιακά τουβλάκια στο Minecraft, έχουν για τρανζιστοράκι το ΥouTube και χειρίζονται το τάμπλετ του μπαμπά τους με άνεση που θα ζήλευε και υπάλληλος σε κατάστημα ηλεκτρονικών!

«Όταν αγόρασα, πριν από κάποια χρόνια, το πρώτο μου smartphone, “κατέβασα” και τύπωσα τον οδηγό χρήστη και μου πήρε ένα μήνα να μάθω τα στοιχειώδη», περιγράφει η 40χρονη Βικτωρία, καθηγήτρια ξένων γλωσσών και μητέρα του 8χρονου Στέφανου. «Ο γιος μου, χωρίς να έχει διαβάσει γραμμή από τις 150 σελίδες στο φυλλάδιο, έμπαινε στις εφαρμογές και στις λειτουργίες του “έξυπνου” κινητού μου σαν να ήταν οι οδηγίες στο DNA του. Τις προάλλες, ο Στέφανος μου ζητούσε να του αγοράσω ένα παιχνίδι και, προσπαθώντας να γλιτώσω τα έξοδα, του λέω “δεν ξέρω σε ποιο μαγαζί πουλάνε τέτοιο πράγμα”, οπότε μου απαντά με το αμίμητο “ψάξ’ το στο ebay, μαμά!”. Πολλές φορές αναρωτιέμαι πώς μπορώ να συμβαδίσω με αυτά τα παιδιά της “νέας τεχνολογίας” που μοιάζουν να φεύγουν μπροστά με την ταχύτητα του φωτός. Δεν είμαι εξπέρ των γκάτζετ από γεννησιμιού μου, όπως εκείνα. Είμαι απλά ένας γονιός που παλεύω να μη χάσω το τρένο. Να μπορώ να μοιραστώ με το παιδί μου νέες εμπειρίες ψυχαγωγίας και γνώσης έστω και στο κινητό, να είμαι εκεί για να του εξηγήσω με ειλικρίνεια το “όχι, μακριά από αυτό!” όταν -αναπόφευκτα- θα πέσει πάνω σε κάτι ακατάλληλο, σκοτεινό».

Αpp από κούνια

Δεκαπέντε χρόνια πριν, οι περισσότεροι οικιακοί υπολογιστές δεν ήταν καν συνδεδεμένοι με το Ίντερνετ. Σήμερα, στους wifi καιρούς, με 5 δισεκατομμύρια χρήστων κινητής τηλεφωνίας παγκοσμίως, η αγορά κατακλύζεται από smartphones με πρόσβαση σε χιλιάδες εφαρμογές σχεδιασμένες για παιδιά, ακόμα και για μωρά. Ανάμεσα στα μυριάδες applications διαθέσιμα για download στα κινητά των γονιών, εκείνα που κάνουν ρεκόρ σε ζήτηση είναι τα λεγόμενα tantrum apps, οι εφαρμογές δηλαδή που κατευνάζουν με ήχους και εικόνες τις παιδικές γκρίνιες και εκρήξεις θυμού, πιο αποτελεσματικές κι από τις πιπίλες!

Επιπλέον, τουλάχιστον στις Η.Π.Α., τα μισά παιδιά έχουν αποκτήσει κινητό μέχρι τα δώδεκα, σύμφωνα με έρευνα αμερικανικού think tank, ενώ το 6% των νηπίων ηλικίας 2-5 ετών διαθέτουν το δικό τους smartphone. Το 88% των παιδιών 6-8 χρόνων χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο για να παίζουν παιχνίδια και το 37% ως βοήθημα στις εργασίες του σχολείου. Την ίδια στιγμή, μελέτες καταναλωτικής συμπεριφοράς καταδεικνύουν ότι ολοένα και περισσότεροι γονείς επιλέγουν να αγοράσουν στα προσχολικής ηλικίας παιδιάς τους -αντί για λούτρινο παιχνίδι- ένα τάμπλετ.

«Σας περιγράφω live την εικόνα από το σαλόνι μου. Εγώ ψάχνω μια συνταγή για κέικ στον υπολογιστή, ακριβώς μπροστά στον καναπέ ο σύζυγός μου διαβάζει εφημερίδα στο κινητό και ο γιος μου κυνηγά “θυμωμένα πουλιά” στην οθόνη του τάμπλετ», περιγράφει η Βικτωρία.  Μικροί-μεγάλοι, ο καθένας μπροστά στην οθόνη του, σαν το παράλληλο παιχνίδι νηπίων στην ηλικία των τριών ετών, που περιγράφουν οι αναπτυξιολόγοι.

Το τέλος της επικοινωνίας στην οικογενειακή εστία; Όχι απαραίτητα. Πρόσφατη έρευνα επιστημόνων του τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου του Τορόντο, σε δείγμα 4.000 Καναδών, μιλά για δημιουργική μετάλλαξη της επαφής των μελών της οικογένειας στην εποχή του ασύρματου Ίντερνετ. Υποστηρίζεται δε ότι μέσα στο «κουκούλι» του κυβερνοχώρου ίσως αναπτύσσεται τελικά μια νέας μορφής διαδραστικότητα καθώς ο γιος λέει στον μπαμπά, «δες αυτήν τη φάση στο παιχνίδι», ο μπαμπάς δείχνει στη μαμά κάτι ενδιαφέρον που «ψάρεψε» στην οθόνη. Επιπλέον, όταν όλο αυτό το ψηφιακό παιχνίδι γίνεται παρέα, στο σαλόνι, η έλλειψη ιδιωτικότητας λειτουργεί υπέρ του γονεϊκού ελέγχου.

Σύμφωνα με τον συγγραφέα του βιβλίου «Μεγαλώνοντας Ψηφιακά», Ντον Τάπσκοτ, η γενιά Μ (mobile) είναι από τη γέννησή της τόσο «μέσα» στην τεχνολογία ώστε αναρωτιέται κανείς μήπως αυτά τα παιδιά είναι εθισμένα στον ψηφιακό κόσμο. Όλα εξαρτώνται από την κοινή λογική και τα όρια που βάζουν οι γονείς, υποστηρίζει ο συγγραφέας. «Πείτε π.χ. όχι στις έξυπνες συσκευές στο οικογενειακό τραπέζι. Συμφωνήστε με τα παιδιά και εξηγήστε τι επιτρέπεται και τι όχι. Δώστε εσείς το παράδειγμα της ορθολογιστικής χρήσης. Είναι αφελές να τους λέτε πως ό,τι είναι online είναι κακό κι ό,τι offline καλό, γιατί απλώς δεν ισχύει!»

Παίζουν αλλά και μαθαίνουν (διαφορετικά)

Σύμφωνα με έρευνα ομάδας ειδικών σε θέματα τεχνολογίας της Σίλικον Βάλεϊ για λογαριασμό του αμερικανικού υπουργείου Παιδείας, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια μπορούν με τον κατάλληλο, επιστημονικό σχεδιασμό να βοηθήσουν στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων των μαθητών και να αναδειχθούν σε σημαντικό εργαλείο στα χέρια των εκπαιδευτικών. Όπως έδειξαν τα αποτελέσματα μελέτης σε νήπια, στα παιδιά προσχολικής ηλικίας που είχαν πρόσβαση σε βίντεο και games εκπαιδευτικού χαρακτήρα διαπιστώθηκε ανάπτυξη της γνωστικής μάθησης κατά 12%, καθώς και ενίσχυση της μνήμης, του πνεύματος συνεργασίας και της δημιουργικότητας.

Ψηφιακά βήματα εξ απαλών ονύχων

Στην Ιταλία λειτουργούν το καλοκαίρι οι θερινές κατασκηνώσεις της Ψηφιακής Ακαδημίας στο Τρεβίζο, δηλαδή camp για παιδιά που μαθαίνουν να σχεδιάζουν apps για παιδιά με την καθοδήγηση ομάδας εκπαιδευτικών και προγραμματιστών. Οι επικεφαλής δηλώνουν πως δεν φοβούνται για τα παιδιά που παίζουν παιχνίδια στον υπολογιστή αρκεί ο γονιός να είναι σίγουρος πως το παιδί του είναι προστατευμένο σε αυτό το ψηφιακό περιβάλλον. Ιδού πώς, με απλά βήματα:

• Πώς ανοίγει; Η πρώτη πληροφορία που χρειάζεται ένα μικρό παιδί μόλις πιάσει ένα τάμπλετ. Αφήστε το να πειραματιστεί, να μπερδευτεί, μη βιαστείτε να επέμβετε με την πρώτη δυσκολία.
• Wi fi άι άι! Προσοχή όταν το τάμπλετ έχει πρόσβαση στο Ίντερνετ. Επιβλέψτε διακριτικά. Το ξερό «όχι, δεν θα μπεις εκεί» μεγαλώνει την επιθυμία για το απαγορευμένο.
• Μαζί Καλύτερα να μοιράζονται τα παιδιά το τάμπλετ κι ας τσακώνονται. Θα μάθουν να συνεργάζονται στα παιχνίδια, στις πίστες, στους πόντους και να επικοινωνούν.
• Τικ τακ τικ τακ Μην «παρκάρετε» το παιδί σας απεριόριστα μπροστά στο τάμπλετ αν δεν θέλετε να χάνεται με τις ώρες online στην εφηβεία του. Περίπου 15-20 λεπτά ηλεκτρονικού παιχνιδιού είναι υπερ-αρκετά για ένα παιδί 5-7 ετών.
• Γη καλεί Νικολάκη Η ενασχόληση με την έξυπνη συσκευή πρέπει να φέρνει πιο κοντά το παιδί με τον έξω κόσμο αντί να το απομονώνει. Στρέψτε το παιδί σε λειτουργίες που ενισχύουν την επικοινωνία με τους γύρω του, π.χ. να τραβάει φωτογραφίες ή βίντεο.