Το Χαμόγελο του Παιδιού μοιράζεται μαζί μας την ιστορία της Μ. για να μας ευαισθητοποιήσει για την παιδική σεξουαλική κακοποίηση.
Η Μ. είναι 12 ετών. Εδώ και 2 χρόνια ζει κοντά μας σε ένα σπίτι του Χαμόγελου. Όλα ξεκίνησαν ένα φθινοπωρινό απόγευμα που τριγυρνούσε μόνη της στους δρόμους μιας μεγάλης πόλης, εμφανώς εξουθενωμένη ζητώντας χρήματα για να πάρει κάτι να φάει.
Στο δρόμο την συνάντησαν πολλοί πολίτες. Κάποιοι την προσπέρασαν, κάποιοι της έδωσαν ένα μικροποσό και κάποια κυρία την προσέγγισε προσφέροντάς της κάτι να φάει. Δεν αρκέστηκε όμως σε αυτό… Κάθισε μαζί με τη δωδεκάχρονη Μ. προσπαθώντας να καταλάβει για ποιο λόγο ένα παιδί τριγυρνά σε αυτή την κατάσταση. Η Μ. φαινόταν μπερδεμένη άλλοτε λέγοντας πως η μαμά της είπε να βγει και άλλοτε πως έφυγε μόνη από το σπίτι γιατί δεν ήθελε να ζει άλλο εκεί. Ζούσε μαζί με τη μαμά της και τον πατριό της. Η κυρία δεν καταλάβαινε το γιατί αλλά ένοιωθε ότι το παιδί φοβόταν, φοβόταν πολύ … Αποφάσισε να πάρει τηλέφωνο στην «Εθνική Γραμμή για τα παιδιά SOS 1056» που λειτουργεί από «Το Χαμόγελο του Παιδιού» για να τη συμβουλέψουν τι θα μπορούσε να κάνει για να βοηθήσει το παιδί. Το τηλέφωνο έκλεισε και σύντομα περιπολικό έφτασε στο σημείο με άμεσο στόχο τη μεταφορά της Μ. σε πλησιέστερο Αστυνομικό Τμήμα όπου θα συναντούσε ψυχολόγο και κοινωνική λειτουργό από «Το Χαμόγελο του Παιδιού».
Η Μ. έφτασε στο Αστυνομικό Τμήμα τρομαγμένη και αμίλητη. Το προσωπικό του οργανισμού την ενημέρωσε για το τι πρόκειται να ακολουθήσει. Της προτάθηκε να απαντήσει στις ερωτήσεις των αστυνομικών καθώς όλοι βρίσκονται εκεί για να την βοηθήσουν. Τονίστηκε ότι η ίδια δεν ευθύνεται για ό,τι και εάν έχει συμβεί. Η Μ. αναφέρθηκε σε περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, λεκτικής και σωματικής τόσο από τη μαμά όσο και από τον πάτριο της. Ακόμη ανέφερε πως δεν πηγαίνει σχολείο, δεν τρώει σωστά, δεν παίζει και δεν πηγαίνει στο γιατρό. Ανέφερε ότι αγαπάει τη μαμά της αλλά φοβάται τον άντρα της. Άμεσα ενημερώθηκε από το Α.Τ. η αρμόδια εισαγγελία ανηλίκων και δόθηκε εντολή μεταφοράς του παιδιού σε ασφαλές περιβάλλον, με τη συνδρομή του Χαμόγελου σε επιστημονικό προσωπικό και όχημα άμεσης επέμβασης.
Σύντομα η Μ. μεταφέρθηκε σε ένα από τα Σπίτια του Οργανισμού. Πριν τη μετάβασή της στο Σπίτι, γνώρισε την κοινωνική λειτουργό και την ψυχολόγο του σπιτιού καθώς και τους παιδαγωγούς προκειμένου να ενημερωθεί για το Χαμόγελο, να κατανοήσει τους λόγους για τους οποίους θα μείνει εκεί και να εξοικειωθεί με τα άτομα που θα την φροντίζουν. Η Μ. έδειξε ανακουφισμένη όταν έμαθε ότι «Το Χαμόγελο του Παιδιού» δημιουργήθηκε από την επιθυμία ενός παιδιού, όπως είναι και εκείνη, για να είναι ασφαλή όλα τα παιδιά ενώ παράλληλα ένιωσε εμπιστοσύνη με το προσωπικό το οποίο στις συναντήσεις μαζί της συζήτησε για όσα την απασχολούν, απάντησε στις απορίες και στους προβληματισμούς της και την ενημέρωσε για τα δικαιώματά της. Αν και της έλειπε η μαμά της και το σπίτι της, ήθελε πλέον να μείνει στο Χαμόγελο. Κατανοούσε σταδιακά ότι δεν ήταν ασφαλής στο σπίτι που έμενε, περιέγραφε τον πατριό της ως μια απειλητική φιγούρα που της προκαλούσε φόβο και για τη μαμά της (αν και τη κατηγορούσε), ανησυχούσε πολύ για αυτήν. Δεν ήταν σίγουρη για το εάν θέλει επικοινωνία μαζί της, δήλωνε ότι την αγαπά και ανησυχούσε μήπως την πάνε φυλακή εξαιτίας της.
Από την πρώτη στιγμή ψυχολόγος του σπιτιού συζητούσε τακτικά με τη Μ. για τους λόγους απομάκρυνσης από το οικογενειακό της περιβάλλον και τα συναισθήματά της. Στο σπίτι υπήρχαν φορές που βρισκόταν σε σύγχυση, ήταν θυμωμένη και ήθελε να επιστρέψει στη μαμά της ενώ άλλοτε ανέφερε ότι νιώθει ασφάλεια και εξέφραζε φόβο στο ενδεχόμενο επιστροφής. Το προσωπικό του Οργανισμού με συνέπεια και σταθερότητα ανταποκρινόταν στις ανάγκες της Μ. σε συναισθηματικό επίπεδο αλλά όχι μόνο. Φρόντιζαν παράλληλα την υγεία της, την εκπαίδευσή της, την κοινωνικοποίησή της και την διαμονή της σε ένα ασφαλές περιβάλλον.
Λίγους μήνες μετά η Μ. σε μία συζήτηση που είχε με τη ψυχολόγο του σπιτιού ανέφερε ότι θέλει να πει κάτι αλλά δεν ήξερε αν πρέπει. ….«Από τη μια τους το είχα υποσχεθεί στο σπίτι, θα το κρατούσα για πάντα μυστικό!! Από την άλλη εδώ στο Χαμόγελο έμαθα πως όταν ένα μυστικό με κάνει να ντρέπομαι και να φοβάμαι, τότε είναι επικίνδυνο να το κρατάω μέσα μου. Μπορεί να κινδυνεύω εγώ ή κάποιος άλλος, κρατώντας το μυστικό… Είναι και αυτό το μικρό κοριτσάκι, η κόρη του πατριού μου που θα μπορούσε να περάσει τα ίδια… Μπα… μάλλον όχι! Σε εμένα έκανε ό,τι έκανε γιατί του ζητούσα δώρα. Και για να μου τα πάρει μου ζητούσε να τον αφήνω να με αγγίζει στο σώμα μου με τρόπο που με ενοχλούσε… στα σημεία που καλύπτει το εσώρουχο μου. Το είπα μια μέρα στη μαμά… Η μαμά μου υποσχέθηκε ότι δε θα ξανασυμβεί και μου ζήτησε να το κρατήσουμε μυστικό. Όμως ξαναέγινε… και όταν δεν τον άκουγα το έκανε, και όταν τον άκουγα, πάλι το έκανε… Δεν ήξερα εάν έπρεπε να το πω στην αστυνομία, τότε που πήγα στο τμήμα. Νόμιζα ότι έφταιγα εγώ και νόμιζα ότι έπρεπε να κρατήσω την υπόσχεσή μου προς τη μαμά. Τώρα όμως ξέρω! Ξέρω πως ό,τι και εάν έχει κάνει ένα παιδί, ό,τι και εάν έχει πει, κανείς, μα κανείς, γνωστός ή άγνωστος, δεν έχει δικαίωμα να το κοροϊδέψει, να το χτυπήσει ή να το αγγίξει στο σώμα του με τρόπο που θα το κάνει να αισθανθεί άβολα. Και εάν κάτι τέτοιο συμβεί δε φταίει ποτέ το παιδί!! Το παιδί πρέπει να μιλήσει σε κάποιον που εμπιστεύεται και να ζητήσει βοήθεια»! Η Μ. ξεσπάει σε κλάματα και συνεχίζει «Φοβόμουν, φοβόμουν τόσο πολύ να μιλήσω γι΄ αυτό. Τώρα όμως δε φοβάμαι. Τώρα ξέρω πως εσείς μπορείτε να με προστατεύσετε. Ξέρω πως είστε δίπλα μου, κοντά μου».
Η μαρτυρία της Μ. κινητοποίησε άμεσα όλες τις διαδικασίες ώστε να ενημερωθούν οι αρμόδιες αρχές και να αποδώσουν δικαιοσύνη. Οι ενέργειες του Χαμόγελου δεν περιορίζονται μόνο στην ενημέρωση των αρχών. Πρωταρχικός στόχος παραμένει η φροντίδα και η ασφάλεια του παιδιού, δηλαδή, η προστασία της Μ. από τη δευτερογενή θυματοποίηση του δικαστικού συστήματος και η συναισθηματική ασφάλεια και υποστήριξή της.
Μέσα από την ιστορία της Μ., αναδεικνύονται αλήθειες που συνοδεύουν τα παιδιά που έχουν υποστεί σεξουαλική κακοποίηση, όπως:
- Τα παιδιά νοιώθουν ενοχές για ό,τι έχει συμβεί και συχνά θεωρούν τους εαυτούς τους υπεύθυνους
- Δυσκολεύονται να φτάσουν στη μαρτυρία της σεξουαλικής κακοποίησης γιατί φοβούνται και ανησυχούν για το μέλλον τους αλλά και για το μέλλον των δικών τους.
- Βιώνουν αμφιθυμικά συναισθήματα για τα οικεία πρόσωπα που ασκούν ή αποκρύπτουν τη σεξουαλική κακοποίηση: από τη μια θυμώνουν μαζί τους και από την άλλη θέλουν να τους προστατεύσουν γιατί τους αγαπούν.
Παράλληλα, αναδεικνύονται και βασικά σημεία του ρόλου του οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού» στην υποστήριξη των παιδιών που έχουν υποστεί σεξουαλική κακοποίηση, όπως:
- συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές
- ενημέρωση των παιδιών για τα δικαιώματα τους
- ενημέρωση για το που μπορούν να απευθυνθούν και να ζητήσουν βοήθεια σε περίπτωση που τους συμβεί
- διαχείριση συναισθημάτων ενοχής των παιδιών
- παροχή ασφαλούς και σταθερού περιβάλλοντος έτσι ώστε τα παιδιά να νοιώσουν εμπιστοσύνη και να μπορέσουν να διαχειριστούν τα σημαντικά γεγονότα που έχουν βιώσει
- αναγκαιότητα προάσπισης των διαδικασιών κατάθεσης των ανηλίκων μαρτύρων
Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση μπορείτε να καλέσετε στην «Ευρωπαϊκή Γραμμή Υποστήριξης Παιδιών 116111» ώστε να συζητήσετε με έναν ψυχολόγο όλα αυτά που μπορεί να σας απασχολούν σε σχέση με το παιδί σας