Πρόσφατα διάβασα ένα άρθρο που με προβλημάτισε και με θύμωσε πολύ. Όχι το άρθρο καθαυτό, αλλά τα σχόλια των αναγνωστών. Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί κάτω από ένα άρθρο νιώθουμε την ανάγκη να σχολιάσουμε δημόσια. Από την άλλη, βέβαια, είναι κι ένας τρόπος με τον οποίο αντικατοπτρίζεται η κοινωνία, μια κοινωνία που πολλές φορές δεν πιστεύεις ότι υπάρχει, γιατί είναι έξω από τον κύκλο που συναναστρέφεσαι. Το άρθρο μιλούσε για τη νέα γενιά παιδιών, κυρίως κοριτσιών και πώς ντύνονται, πώς βάφονται, πώς φωτογραφίζονται στα social media, σε ηλικίες από δώδεκα έως δεκαπέντε ετών. Το άρθρο γράφτηκε από μια μαμά. Ουσιαστικά, και με αρκετά διαλλακτικό τρόπο, έλεγε πως έχει παραγίνει το κακό, πως εκείνη αισθάνεται κάπως οπισθοδρομική, επειδή δεν της αρέσουν τα καυτά σορτς, τα βαμμένα χείλη και τα φτιαγμένα νύχια σε αυτές τις ηλικίες. Έλεγε πως σε καμία περίπτωση δεν πιστεύει πως φταίνε οι γυναίκες ή τα κορίτσια για τις επιθέσεις κακοποίησης που δέχονται, αλλά πως είναι υπερβολικά εκτεθειμένες και πως ουσιαστικά χάνουν την παιδικότητά τους.

Από κάτω έγινε χαμός. Στα σχόλια, εννοώ. Την έκριναν με τον χειρότερο τρόπο, λέγοντας πως θα έπρεπε να μάθει στα αγόρια της (δεν ξέρω αν έχει αγόρια, βασικά καμία που της το έγραφε δεν το ξέρει) να σέβονται τις γυναίκες και τα κορίτσια και πως όποιο μυαλό βλέπει ένα δωδεκάχρονο κοριτσάκι με σορτσάκι και σκέφτεται το σεξ είναι άρρωστο (με βρίσκει 100% σύμφωνη, όπως και την αρθρογράφο) και πως είναι αναχρονιστική και δεν επιτρέπει την ελευθερία στις γυναίκες να ντύνονται όπως θέλουν και τέλος πάντων, τι σόι άνθρωπος φασίστας είναι (εδώ απλώς να σημειώσω πως εγώ χρησιμοποιώ εξαιρετικά ευγενική γλώσσα).

Προετοιμάζουμε τα παιδιά

Έχω δύο παιδιά. Ένα αγόρι και ένα κορίτσι. Και τα μεγαλώνω και τα δύο με τεράστιο φόβο για το τι θα αντιμετωπίσουν όταν μεγαλώσουν και αρχίσουν να βγαίνουν χωρίς την προστασία μου στην κοινωνία. Πώς θα αντιμετωπίσει εκείνος τις γυναίκες και πώς θα αντιμετωπίσει εκείνη τους άντρες είναι κάτι που με απασχολεί στον ίδιο βαθμό και για τα δύο φύλα. Και το πάω και λίγο παρακάτω, γιατί στην τελική δεν ξέρω ποιον σεξουαλικό προσανατολισμό θα επιλέξουν μεγαλώνοντας. Με απασχολεί και για τα δύο μου παιδιά πώς θα αντιμετωπίσουν τον εαυτό τους και τον σύντροφό τους, ή την περιστασιακή τους σχέση, μέσα από το κομμάτι που λέγεται σεξ.

Γιατί κακά τα ψέματα. Το σεξ είναι και θα είναι γενετήσια ορμή. Οφείλουμε σε μια πολιτισμένη κοινωνία να χαλιναγωγούμε τις ορμές μας, αλλά όχι να τις ενοχοποιούμε. Οφείλουμε ως γονείς να προετοιμάσουμε τα παιδιά μας, να τα ενημερώσουμε, να τα μάθουμε να προστατεύουν και να προστατεύονται. Η γενιά μας μεγάλωσε σε μια σχετικά πιο ελεύθερη κοινωνία σε ό,τι αφορά το σεξ από ό,τι οι γονείς μας. Εκείνοι δεν ήξεραν πώς να μας προσεγγίσουν (οι περισσότεροι παντρεύτηκαν τον πρώτο άνθρωπο με τον οποίο έκαναν σεξ), να μας ενημερώσουν, να μας προστατέψουν.

Όμως ήταν και μια άλλη κοινωνία. Δεν μας επιτρέπονταν νυχτερινοί έξοδοι σε κλαμπ και μπουζούκια (μιλάω πάντα για την πλειονότητα και εννοείται ότι υπήρχαν εξαιρέσεις), οι γονείς μας ήξεραν όλους μας τους φίλους προσωπικά, μας απαγόρευαν το μακιγιάζ και τον καλλωπισμό μέχρι να τελειώσουμε το σχολείο (θυμάμαι ομηρικούς καβγάδες στο λύκειο για να πάρω ένα κραγιόν λίγο πιο σκούρο από το χρώμα των χειλιών μου) και φυσικά, δεν εκθέταμε τον εαυτό μας στο ίντερνετ. Οπότε, δεν κινδυνέψαμε και πάρα πολύ σε σχέση με την έλλειψη εκπαίδευσης από τους γονείς μας.

Η εποχή της διαδικτυακής έκθεσης

Τώρα είναι μια άλλη εποχή. Πιο επικίνδυνη, όχι γιατί άλλαξε τόσο πολύ ο κόσμος (μπορεί και να άλλαξε, δεν το ξέρω), αλλά γιατί είμαστε όλοι εξαιρετικά εκτεθειμένοι. Και το χειρότερο είναι ότι εκθέτουμε μόνοι μας τα παιδιά μας, ανεβάζοντας τις φωτογραφίες τους στο ίντερνετ, ακόμα και ημίγυμνα, με τη δικαιολογία πως όποιος σκεφτεί σεξουαλικά για ένα παιδί με μαγιό, είναι άρρωστος. Και ναι, είναι άρρωστος. Αλλά γιατί πιστεύουμε πως αυτός ο άρρωστος δεν θα δει το δικό μας παιδί; Γιατί πιστεύουμε πως σε αυτήν την κοινωνία και ιδιαίτερα στην ιντερνετική κοινωνία, όπου ο καθένας μπορεί να κρυφτεί πίσω από μια φωτογραφία παριστάνοντας κάτι άλλο από αυτό που είναι, ο κανιβαλισμός που αναπτύσσεται στα σχόλια των αναγνωστών δεν θα αγγίξει τη φωτογραφία του παιδιού μας; Εδώ γράφεις ένα απλό «Είμαι Παναθηναϊκός» και από κάτω ο κάθε ένας μπορεί να σε βρίσει για την ομάδα που επέλεξες… Γιατί πιστεύουμε πως η φωτογραφία ενός δεκαπεντάχρονου κοριτσιού με καυτό σορτς δεν θα εγείρει ακραίες αντιδράσεις; Και στην τελική, γιατί επιτρέπουμε στα παιδιά μας να πιστεύουν πως όσο πιο όμορφα είναι, τόσο περισσότερο θα τα αποδεχτεί ο κόσμος;

Οι έφηβοι έχουν ανάγκη την αποδοχή. Αυτό είναι η εφηβεία από πάντα και αυτό θα είναι για πάντα. Όλοι, αγόρια και κορίτσια, θέλουν να αρέσουν, θέλουν να κερδίσουν αυτόν που έχουν ερωτευτεί. Θέλουν να τους λατρέψει αυτός που έχουν ερωτευτεί. Και καλά κάνουν. Άλλωστε το ίδιο θέλουμε όλοι, σε οποιαδήποτε ηλικία. Να είμαστε αρεστοί. Έχει όμως μεγάλη διαφορά να είμαστε αρεστοί, από το να προκαλούμε τους άλλους να μας ποθούν μόνο σεξουαλικά. Έχει διαφορά να μας πει κάποιος πως είμαστε όμορφοι, από κάποιον που στην εικόνα μας βλέπει μόνο σεξ. Και κακά τα ψέματα, μια φωτογραφία στα social media που αποκαλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του σώματός μας γυμνό προκαλεί σεξουαλική διέγερση. Και άντε πες, μια γυναίκα τριάντα πέντε χρονών μπορεί να προστατέψει τον εαυτό της από τέτοιου είδους συμπεριφορές, ξέρει πώς να διαχειριστεί κάποιον που προσπαθεί να επωφεληθεί σεξουαλικά, ή τουλάχιστον μπορεί να τον αναγνωρίσει (λέμε τώρα). Ένα κορίτσι δεκαπέντε χρονών μπορεί;

Και γιατί να χρειαστεί να το κάνει; Γιατί να μη γνωρίσει το σεξ, έτσι όπως πρέπει και της αξίζει; Και στην τελική, γιατί να θεωρεί πως είναι σημαντική μόνο αν είναι σεξουαλικά ποθητή; Γιατί αφήνουμε τις κόρες μας να δείχνουν δέκα χρόνια μεγαλύτερες; Γιατί μας αρέσει να αναπαράγουν συμπεριφορές και να ντύνονται σαν είκοσι πέντε χρονών μοντέλα; Γιατί επιτρέπουμε σε μεγαλύτερους άντρες να τις κοιτούν ερωτικά; Γιατί αναρωτιόμαστε μόνο για την ευθύνη των άλλων, των κακών, των ανώμαλων; Και γιατί, αφού ξέρουμε τους κινδύνους της κοινωνίας, αφήνουμε τα παιδιά μας να κυκλοφορούν απροστάτευτα;

Έχω καθήκον να μεγαλώσω τον γιο μου να σέβεται τις γυναίκες. Να μην αγγίζει κανέναν άνθρωπο χωρίς να παίρνει την άδειά του, να μην παρασύρεται από τις σεξουαλικές του ορμές, να βλέπει τον/την σύντροφό του ως ίσο/η. Αλλά έχω και καθήκον να μεγαλώσω την κόρη μου με την αυτοπεποίθηση. Να σκέφτεται ότι είναι άνθρωπος με προσωπικότητα και πως δεν έχει ανάγκη την αποδοχή όλου του κόσμου για να αποδείξει την αξία της. Ότι δεν χρειάζεται να είναι όμορφη και σεξουαλικά προκλητική για να την αγαπούν. Ότι το σώμα της είναι δικό της και δεν χρειάζεται να το περιφέρει στα social media σαν αντικείμενο και πως σε καμία περίπτωση το σεξ δεν θα της ανοίξει το δρόμο ούτε στην προσωπική, ούτε στην κοινωνική της πορεία και ευτυχία.

Είμαστε όλοι υπεύθυνοι για τις συμπεριφορές μιας κοινωνίας. Εμείς τις φτιάχνουμε, εμείς τις αναπαράγουμε, εμείς μπορούμε και να τις αλλάξουμε. Κανείς δεν γεννήθηκε βιαστής, δολοφόνος, φασίστας. Κανείς.