Τα περισσότερα παιδιά, αν τους δοθεί η ευκαιρία να τα γνωρίσουν, απολαμβάνουν το παιχνίδι με τα Lego®. Το παιχνίδι με τα αγαπημένα τουβλάκια μπορεί να αποτελέσει κάτι παραπάνω από έναν τρόπο διασκέδασης και δημιουργικότητας. Για τα περισσότερα παιδιά, αυτού του είδους το παιχνίδι ενισχύει τις κοινωνικές τους δεξιότητες και τονώνει την αυτοεκτίμησή τους. Καταρχάς, λοιπόν, γεμίστε το σπίτι σας με κουβάδες Lego® και παρακινήστε τα παιδιά σας να ασχοληθούν με αυτά! Θα θαυμάσετε την υπομονή τους, τις κατασκευές τους και την ηρεμία που θα τους παράσχει το εκπληκτικό αυτό δανέζικο παιχνίδι.

Ως μαμά δυο παιδιών που λατρεύουν τα Lego®, αλλά και ως σύντροφος άντρα που επίσης… χτίζει και γκρεμίζει πολύχρωμες κατασκευές (φανταστείτε ότι είχαμε άπειρα τουβλάκια στο σπίτι πολύ πριν κάνουμε παιδιά), διαβάζω και ενημερώνομαι για οτιδήποτε σχετικό. Πρόσφατα, λοιπόν, υπέπεσε στην αντίληψή μου ένα άρθρο για την Lego®-based Therapy, τη θεραπεία, δηλαδή, που βασίζεται στα Lego® και το έψαξα περισσότερο. Ανακάλυψα, λοιπόν, ότι τα πολυαγαπημένα μας χρωματιστά τουβλάκια βοηθούν παιδιά στο φάσμα του αυτισμού και εν γένει τα παιδιά με δυσκολίες στον επικοινωνιακό τομέα να βελτιώσουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες και την επίγνωση του κοινωνικού τους περιβάλλοντος.

Θα αναρωτηθείτε, εύλογα, αν η θεραπεία με βάση τα Lego® εφαρμόζεται στη χώρα μας. Στο Εργαστήρι Ψυχοκινητικής, στα Βριλήσσια, δημιουργήθηκε το 1ο Lego®-Based Therapy Club με την άδεια και την εποπτεία του Βρετανικού Οργανισμού Bricks for Autism. Το Τaλκ μίλησε με την πιστοποιημένη practitioner της LegoTherapy κ. Χριστίνα Σύψα, Ψυχοκινητική Θεραπεύτρια, δημιουργό του Εργαστηρίου Ψυχοκινητικής, και πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχοκινητικής. Ας δούμε τι μας είπε.

-Καλημέρα κ. Σύψα. Καταρχάς, πριν περάσουμε στα Lego®, πείτε μας δυο λόγια για την Ψυχοκινητική Θεραπεία.

Η Ψυχοκινητική Θεραπεία είναι μία θεραπευτική παρέμβαση που χρησιμοποιεί κινητικές δραστηριότητες κι εμπειρίες με το σώμα, με σκοπό να επιφέρει θετικές αλλαγές σε όλους τους τομείς της προσωπικότητας του ατόμου που δέχεται τη θεραπεία, είτε αυτό είναι παιδί είτε έφηβος ή ενήλικας. Όταν λέμε ότι έχει ως σκοπό να βελτιώσει ολόκληρη την προσωπικότητα του ατόμου, εννοούμε τον κινητικό τομέα (δηλ. τον συντονισμό των κινήσεων, τη δύναμη, την ισορροπία κτλ.), τον αντιληπτικό τομέα (δηλ. τη μνήμη, τη συγκέντρωση, την οπτική και ακουστική αντίληψη, την κατανόηση γενικά), τον συναισθηματικό και τον κοινωνικό τομέα (δηλ. την αυτοπεποίθηση, τη διαχείριση του άγχους, το πώς σχετίζεται με άλλα άτομα κλπ.).

– Πάμε τώρα στα αγαπημένα μας τουβλάκια. Πώς το παιχνίδι με τα Lego® μπορεί να αποτελέσει κάτι παραπάνω από έναν τρόπο να διασκεδάσουν τα παιδιά και να ξεφύγουν από την πλήξη;  

Όλοι έχουμε δει μικρά ή μεγαλύτερα παιδιά να αφοσιώνονται φτιάχνοντας κατασκευές με τουβλάκια. Για να αφοσιώνονται σημαίνει ότι όντως τους αρέσει. Ωστόσο, για να φτιάξει κάποιος κατασκευές χρειάζεται να κατέχει μία μεγάλη γκάμα ικανοτήτων. Πρώτα από όλα χρειάζεται ένα αυξημένο εύρος υπομονής και συγκέντρωσης. Επίσης χρειάζεται να έχει καλές δεξιότητες οπτικής αντίληψης (οπτική διάκριση, αντίληψη χωρικών σχέσεων, οπτική μνήμη, εντοπισμός αντικειμένου ανάμεσα σε πολλά άλλα και ικανότητα να καταλαβαίνει ολόκληρη την εικόνα όταν φαίνεται μόλις ένα μέρος της). Και το πρακτικό κομμάτι, δηλαδή να βάζεις το ένα τουβλάκι πάνω στο άλλο, απαιτεί πολύ καλή λεπτή κίνηση, δηλαδή ικανότητα να ελέγχει κάποιος τις μικρές κινήσεις των δακτύλων και των χεριών, να μπορεί να βάζει την απαραίτητη δύναμη, να κρατά με σταθερότητα την κατασκευή με το ένα χέρι και να τοποθετεί με ακρίβεια το τουβλάκι με το άλλο χέρι. Όταν δε παίζει κάποιος ελεύθερα, χωρίς να χρησιμοποιεί manual, τότε χρειάζεται να έχει φαντασία και δεξιότητες πράξης, δηλαδή την ικανότητα να σκέφτεται τι πρόκειται να φτιάξει, τον τρόπο που θα το φτιάξει και εν τέλει να εκτελέσει την πράξη. Κάθε φορά λοιπόν που κάποιος παίζει με τουβλάκια μόνος του, εξασκεί όλες τις παραπάνω δεξιότητες.

Όταν, όμως, οι κατασκευές γίνονται σε ομάδες δύο ή τριών παιδιών, τα οποία καλούνται να φτιάξουν μαζί μία κατασκευή, παίρνοντας ο καθένας από έναν συγκεκριμένο ρόλο, ακολουθώντας κάποιους συγκεκριμένους κανόνες, υπό την επίβλεψη ενός συντονιστή, τότε, επιπρόσθετα το παιχνίδι αυτό, μπορεί να ενισχύσει τις κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες αυτών των παιδιών. Τότε μιλάμε για Θεραπεία με βάση τα Lego®, δηλαδή για τη Lego®-based therapy.

– Από πότε υπάρχει ο όρος Lego®-based therapy (θεραπεία με βάση τα Lego®); Ποιος τη δημιούργησε; Υπάρχουν ακαδημαϊκές έρευνες σχετικά με αυτή;

To 1999, ο Dr. Daniel LeGoff, παιδιατρικός νευροψυχολόγος από τη Φιλαδέλφια, Η.Π.Α., δημιούργησε τη Θεραπεία με βάση τα Lego®, όταν κατά τύχη ανακάλυψε ότι δύο μαθητές του με διάγνωση Asperger, άρχισαν να παίζουν και να αλληλεπιδρούν όπως δεν τους είχε ξαναδεί κανείς, με αφορμή τα τουβλάκια Lego®, που είχαν φέρει μαζί τους. Από τότε έχουν γίνει και συνεχίζουν να γίνονται έρευνες πάνω στην αποτελεσματικότητα της μεθόδου, με θετικά αποτελέσματα στις κοινωνικές δεξιότητες παιδιών στο φάσμα του αυτισμού. Το πεδίο αυτό είναι σχετικά νέο, αλλά πολλά υποσχόμενο από τις μέχρι τώρα ενδείξεις.

 – Σε ποια παιδιά έχει καλύτερα αποτελέσματα η θεραπεία με Lego®; Πώς δουλεύει με αυτή ο θεραπευτής;

Η θεραπεία με βάση τα Lego®, γίνεται σε οργανωμένα Lego® Clubs, στα οποία ως επί τω πλείστον συμμετέχουν παιδιά στο φάσμα του αυτισμού ή παιδιά με δυσκολίες στην επικοινωνία και στην κοινωνική αλληλεπίδραση. Βέβαια έχουμε παρατηρήσει ότι λειτουργεί εξίσου ευεργετικά σε παιδιά με δυσκολία στη συγκέντρωση, παρορμητικότητα, δυσκολία στην ακουστική επεξεργασία, δυσκολία στην ακολουθία κανόνων ή και σε παιδιά με συναισθηματικές δυσκολίες.

Πώς παίζεται; Πολύ απλά, κάθε παιδί παίρνει από έναν ρόλο: Ένας είναι ο μηχανικός, που έχει τις οδηγίες (manual) και που δεν τις δείχνει σε κανέναν, ένας άλλος είναι ο προμηθευτής, που βρίσκει το κατάλληλο τουβλάκι με βάση τις οδηγίες του μηχανικού και ο τρίτος είναι ο χτίστης, ο οποίος πρέπει να τοποθετήσει το τουβλάκι στην κατάλληλη θέση ακολουθώντας επίσης τις οδηγίες του μηχανικού. Στην όλη διαδικασία υπάρχουν ξεκάθαροι κανόνες για την ασφάλεια όλων και τη διευκόλυνση της διαδικασίας. Επίσης οι συμμετέχοντες αλλάζουν ρόλους ανά τακτά χρονικά διαστήματα και υπάρχει πάντα ένας συντονιστής- θεραπευτής, ο οποίος βοηθά τα παιδιά να βρίσκουν λύσεις σε τυχόν προβλήματα συνεργασίας που μπορεί να προκύψουν.

– Στο Εργαστήρι Ψυχοκινητικής δουλεύετε με Lego®. Εδώ και πόσο καιρό; Τι ανταπόκριση έχετε δει από τους γονείς και τι αποτελέσματα από τα παιδιά;

Εμείς, στο Εργαστήρι Ψυχοκινητικής, χρησιμοποιούσαμε ανέκαθεν το παιχνίδι με τα τουβλάκια στις διάφορες θεραπείες- στην εργοθεραπεία, στη λογοθεραπεία, στην ειδική διαπαιδαγώγηση και σε ψυχοπαιδαγωγικά προγράμματα. Τα τουβλάκια αποτελούν ενισχυτική δραστηριότητα για πολλά παιδιά, οπότε χρησιμοποιούνταν είτε για την ανάπτυξη δεξιοτήτων οπτικής αντίληψης και λεπτής κίνησης είτε ως μέσο γλωσσικής ανάπτυξης ή έκφρασης μέσω παιχνιδιού. Από τον Ιούνιο του 2017, όταν εκπαιδεύτηκα από την Dr. Gina Gomez στο Ερευνητικό Κέντρο για τον Αυτισμό του Πανεπιστημίου του Cambridge στη Θεραπεία με βάση τα Lego®, αρχίσαμε να χρησιμοποιούμε το παιχνίδι με τα τουβλάκια στις ατομικές και ομαδικές θεραπείες, σύμφωνα με τις αρχές της Lego®- based therapy, με κύριο σκοπό την ενίσχυση των κοινωνικών δεξιοτήτων των παιδιών. Παρόλο που είναι πολύ νωρίς ακόμα, αυτό που παρατηρούμε είναι ότι πολλά παιδιά αρέσκονται στα Lego®, οπότε είναι κάτι που τους ενδιαφέρει, τους παρακινεί και οι θεραπευτές βρίσκουν αρκετό χώρο για παρέμβαση.

Οι γονείς, όπως στην αρχή κάθε νέας παρέμβασης, είναι διστακτικοί, αλλά με τον καιρό, βλέποντας πόσο δομημένο πρόγραμμα είναι και πόσο το ευχαριστιούνται τα παιδιά τους, αρχίζουν να δείχνουν σημάδια εμπιστοσύνης προς αυτό. Ευελπιστούμε ότι όταν διαδοθεί στην Ελλάδα σε περισσότερους θεραπευτές, τότε θα γίνει πιο γνωστό και πιο εύκολα αποδεκτό κι από τους ίδιους τους γονείς.

– Τον Μάιο, θα φιλοξενήσετε σεμινάρια με την Dr. Gina Gomez de la Cuesta, την πρώτη που έστησε ομάδες στις οποίες εφαρμοζόταν η θεραπεία με βάση τα Lego® στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σε ποιους απευθύνεστε;

Ναι, πράγματι, πιστεύουμε ότι είναι μία πολλά υποσχόμενη θεραπευτική παρέμβαση, και για τον λόγο αυτό οργανώνουμε το σεμινάριο εκπαίδευσης στη θεραπεία με βάση τα  Lego® τον ερχόμενο Μάιο στο Εργαστήρι Ψυχοκινητικής με την Dr. Gina Gomez. Την εκπαίδευση μπορούν να παρακολουθήσουν ψυχολόγοι, λογοθεραπευτές, ειδικοί παιδαγωγοί, εργοθεραπευτές, κοινωνικοί λειτουργοί, συνοδοί παράλληλης στήριξης και άλλοι επαγγελματίες ψυχικής υγείας που ασχολούνται με παιδιά με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος ή δυσκολίες στον κοινωνικό τομέα.

– Τέλος, πώς μπορεί να ωφελήσει τα τυπικά παιδιά το παιχνίδι με Lego®; Γιατί θα το προτείνατε σε έναν γονιό;

Όπως ανέφερα και προηγουμένως, παίζοντας με τουβλάκια ο καθένας μας εξασκεί τόσες πολλές δεξιότητες και σε όλους τους τομείς (κινητικό, αντιληπτικό, συναισθηματικό και κοινωνικό τομέα), που πραγματικά αξίζει ο γονιός να παρέχει αυτό το ερέθισμα στο παιδί του. Βασικός παράγοντας όμως είναι το ενδιαφέρον για τα Lego®, μια και αρέσει σε πολλά, αλλά όχι σε όλα τα παιδιά. Πάντως, εάν υπάρχουν παιδιά, που έχουν αγάπη για τα Lego®, θα μπορούσαν οι γονείς να τα φέρουν σε κάποιο από τα Lego® Clubs που έχουμε. Σε αυτές τις ομάδες θα έχουν τη δυνατότητα, πέραν του να διασκεδάσουν με το αγαπημένο τους παιχνίδι, να εξασκήσουν και δεξιότητες ενσυναίσθησης και αλτρουισμού, σε μία εντελώς φυσιολογική συνθήκη για όλους.

Από τις 18 έως τις 20 Μαΐου, το Εργαστήρι Ψυχοκινητικής διοργανώνει σεμινάριο LEGO®-Based Therapy με εισηγήτρια την Dr. Gina Gomez de la Cuesta, M.Sc Oxon / PhD Cantab / PGCE Cantab. Δείτε περισσότερα στο http://psychomotor-athens.gr/seminaria/lego-based-therapy/ 

Το Εργαστήρι Ψυχοκινητικής είναι Επίσημος Υποστηρικτής του Βρετανικού Οργανισμού Bricks for Autism.
Όλο το υλικό παρέχεται με την άδεια και την εποπτεία του Βρετανικο ύ Οργανισμού Bricks for Autism.

Σημείωση: Το λογότυπο LEGO® αποτελεί εμπορικό σήμα και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ανήκουν στον Όμιλο Εταιρειών LEGO®, ο οποίος δεν εξουσιοδοτεί, συνεργάζεται ή συμμετέχει με οποιοδήποτε τρόπο στις θεραπείες ή/και σε άλλα θεραπευτικά παιχνίδια και προγράμματα με μέσο τα τουβλάκια