Κάθε χρόνο, μεγάλος αριθμός παιδιών προσέρχονται σε τμήματα επειγόντων περιστατικών νοσοκομείων, λόγω κατάποσης στρογγυλών μπαταριών λιθίου. Μικρές, λαμπερές και ελκυστικές, οι μπαταρίες-κουμπιά μπορεί να προκαλέσουν σοβαρό τραυματισμό, ακόμα και θάνατο, εάν ένα παιδί τις καταπιεί ή τις βάλει στα αυτιά και στη μύτη. Σοβαρές επιπλοκές συμβαίνουν ιδίως σε παιδιά κάτω των 5 ετών, που είναι πιθανότερο να βάλουν διάφορα αντικείμενα στο στόμα. Παράλληλα, η μικρότερη διάμετρος του οισοφάγου τους προδιαθέτει σε ενσφήνωση ξένων σωμάτων. Επιπλέον, πάνω από το 50% των σοβαρών επιπλοκών επέρχονται μετά από κατάποση μπαταρίας που περνάει απαρατήρητη, οπότε καθυστερεί η διάγνωση και η αντιμετώπιση. Οι μπαταρίες αυτές βρίσκονται σε πολλά συνηθισμένα αντικείμενα του σπιτιού. Με τα παιδιά κλεισμένα στο σπίτι λόγω της τρέχουσας πανδημίας, οι επισκέψεις στο νοσοκομείο εξαιτίας των στρογγυλών μπαταριών σχεδόν διπλασιάστηκαν τον τελευταίο χρόνο, με βάση στοιχεία της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής.

Πού βρίσκονται οι μπαταρίες-κουμπιά;

Οι μπαταρίες-κουμπιά βρίσκονται συνήθως σε μικρές ηλεκτρονικές συσκευές, όπως:

• Τηλεχειριστήρια (θέσεων στάθμευσης, αυτοκινήτων)
• Θερμόμετρα
• Ηλεκτρονικά και άλλα παιχνίδια
• Ακουστικά βαρηκοΐας
• Αριθμομηχανές
• Ηλεκτρονικές ζυγαριές
• Ρολόγια
• Κάμερες
• Εποχιακά στολίδια
• Ηλεκτρονικά κεράκια
• Μουσικές ευχετήριες κάρτες

Όλα τα παραπάνω αντικείμενα χρησιμοποιούνται ευρέως και υπάρχει κίνδυνος να πέσουν στα χέρια των μικρών παιδιών, που εξερευνούν τα πάντα.

Με ποιόν τρόπο οι μπαταρίες-κουμπιά τραυματίζουν τα παιδιά;
Όταν μία μπαταρία έρθει σε επαφή με τα σωματικά υγρά, δημιουργεί ρεύμα, το οποίο παράγει μικρή ποσότητα υδροξειδίου του νατρίου (NaOH-καυστική σόδα), που είναι διαβρωτικό. Αν η μπαταρία κολλήσει κάπου στο σώμα, το υδροξείδιο του νατρίου διαβρώνει αυτό το σημείο και ακολουθεί επιμόλυνση. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι σοβαρός τραυματισμός και λοίμωξη, μακρόχρονη νοσηλεία ακόμα και θάνατος.  

Πρόληψη
Καταρχάς, είναι λάθος να θεωρήσουμε ότι οποιοδήποτε προϊόν που λειτουργεί με μπαταρίες είναι ασφαλές για τα παιδιά. Σε πολλά τέτοια αντικείμενα η μπαταρία είναι άμεσα προσβάσιμη ή πέφτει εύκολα αν κουνηθούν. Άρα πρέπει να διασφαλίζουμε ότι οι μπαταριές είναι στη θέση τους και κλεισμένες με καπάκι. Επίσης, φροντίζουμε να κρύβουμε τα αντικείμενα που περιέχουν μπαταρίες, αλλά και τις ανταλλακτικές μας μπαταρίες σε σημεία που κλειδώνουν και είναι δυσπρόσιτα για τα παιδιά.
Όταν αντικαθιστούμε μια στρογγυλή μπαταρία, αυτή εξακολουθεί να είναι φορτισμένη, έστω και αν δεν επαρκεί για τη λειτουργία μιας συσκευής. Έτσι, ενώ νομίζουμε ότι πρόκειται για «νεκρή» μπαταρία, στην πραγματικότητα έχει ακόμα το δυναμικό για να βλάψει ένα παιδί αν παγιδευτεί σε αυτί, μύτη, λαιμό και γαστρικό σωλήνα. Προκειμένου να πετάξουμε με ασφάλεια μια μπαταρία, πρέπει να την τυλίξουμε με μονωτική ταινία και να την τοποθετήσουμε σε ειδικό κάδο εκτός του σπιτιού.Συμπτώματα
Εάν ένα παιδί καταπιεί στρογγυλή μπαταρία, τα συμπτώματα μπορεί να απουσιάζουν τελείως ή να είναι παρόμοια με αυτά μιας απλής λοίμωξης, με πυρετό, εμέτους, ανορεξία, ανησυχία, βήχα, συριγμό ή/και αφυδάτωση. Όταν μια στρογγυλή μπαταρία τοποθετηθεί στη μύτη ή στο αυτί, αρχικά μπορεί να προκαλέσει έντονη καταρροή ή πόνο. Καθώς όμως αυτά τα συμπτώματα είναι πολύ κοινά, σε περίπτωση που οι γονείς δεν δουν το παιδί να πιάνει την μπαταρία η διάγνωση θα καθυστερήσει και ο τραυματισμός θα επεκταθεί στο ρινικό διάφραγμα και στο τύμπανο του αυτιού αντίστοιχα, με απώτερο κίνδυνο διαταραχών της αναπνοής, της όσφρησης και της ακοής. Όταν μια στρογγυλή μπαταρία σφηνώσει στον οισοφάγο μπορεί να προκαλέσει διάβρωση της περιοχής με πιθανή επέκταση στο αναπνευστικό σύστημα, δημιουργώντας λοιμώξεις και αιμορραγία απειλητική για τη ζωή.

Τι κάνουμε σε υποψία κατάποσης μπαταρίας
Σε περίπτωση που έχουμε την παραμικρή υποψία ότι ένα παιδί κατάπιε μπαταρία πρέπει να το πάμε ΑΜΕΣΩΣ στο νοσοκομείο. Παράλληλα, του δίνουμε δύο κουταλάκια του γλυκού μέλι, εφόσον είναι ηλικίας άνω του έτους και μπορεί να καταπιεί υγρά. Μπορούμε να δώσουμε μέχρι έξι δόσεις μελιού ανά δεκάλεπτο. ΔΕΝ του δίνουμε ΤΙΠΟΤΕ άλλο να φάει ή να πιει. Αν κάνει εμετό με το μέλι ΔΕΝ δίνουμε άλλο. ΔΕΝ καθυστερούμε  τη μεταφορά στο νοσοκομείο για να βρούμε μέλι. 

Διάγνωση και θεραπεία
Η διάγνωση γίνεται με απλές ακτινογραφίες. Εάν η ακτινογραφία επιβεβαιώσει ότι υπάρχει στρογγυλή μπαταρία παγιδευμένη στον οισοφάγο, πρέπει να γίνει επείγουσα αφαίρεση, με χρήση ενδοσκοπίου. Στόχος είναι να μειωθεί η καταστροφή στους γειτονικούς ιστούς και να θεραπευθεί ο τραυματισμός, που έχει ήδη επέλθει. Εάν η μπαταρία βρίσκεται στο στομάχι, είναι επίσης πιθανό να χρειαστεί αφαίρεση, ειδικά σε παιδιά κάτω των 5 ετών και με διάμετρο μπαταρίας 20 mm και άνω. Σε περίπτωση που η μπαταρία βρίσκεται στο έντερο η αντιμετώπιση μπορεί να είναι συντηρητική, μέχρι να αποβληθεί με τα κόπρανα. Εφόσον όλα πάνε καλά, το παιδί θα πρέπει να επανεξετάζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να προληφθούν απώτερες επιπλοκές.

Η επίγνωση είναι το κλειδί της πρόληψης
Οι γονείς και όσοι φροντίζουν παιδιά πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένοι σχετικά με την επικινδυνότητα των στρογγυλών μπαταριών που βρίσκονται σε αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Διασφαλίζουμε ότι καμία μπαταρία, είτε μεμονωμένη είτε μέσα σε οποιοδήποτε αντικείμενο, δεν είναι προσβάσιμη στα παιδιά και γνωρίζουμε τι να κάνουμε αν τελικά ένα παιδί καταπιεί μπαταρία.

Η Μαρία Θ. Αυγέρη είναι παιδίατρος. Μπορείτε να τη βρείτε στο maria.aygeri@gmail.com και στο 6945792250