O Ραφτάκος των λέξεων, του Αντώνη Παπαθεοδούλου, ήταν μία από τις Μικρές, αλλά γλυκές, Καληνύχτες των Εκδόσεων Μεταίχμιο που διάβαζε η ηθοποιός και καλλιτεχνική διευθύντρια της θεατρικής ομάδας Μικρός Νότος Χρύσα Διαμαντοπούλου στην κόρη της, όταν ήταν μικρή και ξεκουραζόταν για χρόνια στη βιβλιοθήκη της. Όταν η αγαπημένη συνεργάτιδά της Αλεξάνδρα Λιακοπούλου τής πρότεινε να μετακινηθούν «θεατρικά» από τη λαϊκή παράδοση προς ένα σύγχρονο ελληνικό παραμύθι, η Χρύσα ήταν επιφυλακτική… Μόλις, όμως, κατέβασε από τα ράφια όλα τα παλιά βιβλία της Μελίνας, ο Ραφτάκος τής έκλεψε και πάλι την καρδιά. Κι έτσι αποφάσισε να διασκευάσει για το θέατρο αυτό το παραμύθι, που μιλάει για τη δύναμη των λέξεων, για τη σημασία της επικοινωνίας σε μία εποχή που έχουμε σχεδόν βουβαθεί μπροστά σε οθόνες.

Η πανδημία
Η παράσταση πρωτοπαρουσιάστηκε τον Οκτώβριο του 2019 στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, με απανωτά sold out μέχρι και τις 8 Μαρτίου, την τελευταία Κυριακή πριν από το πρώτο lockdown. Και τότε; Παγωνιά τελειωτική, που λέει και ο Ραφτάκος. «Ένιωσα ένα τεράστιο μούδιασμα, ένα αίσθημα ανημπόριας. Δεν θα είναι υπερβολή αν πω ότι τα πρώτα συναισθήματα όταν ήρθε ο κορονοιός ήταν παρόμοια με την είδηση της σοβαρής ασθένειάς μου, το 2017. “Χρύσα, δεν μπορείς να το ελέγξεις, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα, πέραν του να αντέξεις, υπομονετικά, στωικά, ήσυχα”.  Καταλάβαινα ότι είναι κάτι που δεν θα μας αφήσει έτσι εύκολα, όμως δεν μπορούσα να φανταστώ την ασχετοσύνη των υπευθύνων και την απαξίωσή τους απέναντι στον πολιτισμό και το θέατρο», θυμάται.
Όμως, μετά το διάστημα του μουδιάσματος, που κράτησε αρκετά, η Χρύσα πείσμωσε σαν παιδί. Με νεύρο και φόρα. Το ίδιο και οι συνεργάτες της. Το καλοκαίρι του 2020 έκαναν για πρώτη φορά μια μικρή καλοκαιρινή περιοδεία. Και μετά, το φθινόπωρο, ήρθε πάλι το lockdown. Και πάλι το μούδιασμα. «Κάπου στα τέλη Οκτωβρίου αποδέχτηκα ότι το μόνο που μπορούσα να κάνω ήταν διαδικτυακό “θέατρο”. Έτσι ο Ραφτάκος κάλεσε μικρούς μεγάλους ‒μέσα από τις οθόνες σε μία ειδικά μαγνητοσκοπημένη παράσταση με παγκόσμια πρώτη και διαδικτυακό διαδραστικό chat ειδικά σχεδιασμένο για την παράστασή‒ να αγκαλιάσουν όλον τον πλανήτη, που τόσο το είχε ανάγκη! “Όλη η Γη μια αγκαλιά”, φωνάξαμε τα Χριστούγεννα, τότε που ο Ραφτάκος έκανε και διαδικτυακά μαθήματα πλεξίματος, προκειμένου να παρακινήσει τους φίλους μας να του στείλουν το κουβερτάκι τους, για να σκεπάσουμε όλο τον πλανήτη. Και αφού τελείωσε κι αυτό, ξεκινήσαμε να δουλεύουμε σε στούντιο ηχογράφησης τον Ραφτάκο σε audio book και σε λίγο θα είμαστε πολύ υπερήφανοι και γι’ αυτό το δημιούργημα. Επί τη ευκαιρία, θέλω να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Νίκο Αξιώτη, στην Αγγελική Παναγιωτοπούλου, στον Δημήτρη Γιαννή, στη Φλώρα Σπύρου, στον Γιώργο Τζαβάρα, στον Νίκο Πλατύραχο και στην Τίνα Γιωτοπούλου, που ό,τι παλαβομάρα νιώσω ότι θέλω να κάνουμε είναι πάντα εκεί!» ενθουσιάζεται η Χρύσα, τονίζοντας παράλληλα ότι ο Ραφτάκος είναι για τους μεγάλους αυτό που αναπολούν και θα ήθελαν να (ξανα) γίνουν, ενώ για τα παιδιά είναι το οικείο, αυτό το μαγικό που μόνο αυτά ξέρουν να το νιώθουν με τα «μάτια» της καρδιάς. 

Ξανά διά ζώσης 
Μια και οι επιδημιολογικές συνθήκες το επιτρέπουν, ο Ραφτάκος έχει επιστρέψει σε ζωντανές παραστάσεις σε ανοιχτούς χώρους. «Και μόνο που βλέπουμε τα γελαστά μάτια των παιδιών και τους λέμε την αγαπημένη μας ιστορία είναι για εμάς ευλογία. Έπειτα από οχτώ μήνες θεατρικής απραξίας -είναι φοβερό!- αλλά είχαμε μεγάλο άγχος αν η παράσταση θα συνεχίσει να γοητεύει, ακόμα κι αν εμείς οι ίδιοι θα θυμόμαστε να κάνουμε τη δουλειά μας! Τελικά και η παράσταση κρατά τη δυναμική της και εμείς θυμόμαστε τη δουλειά μας. Το θέατρο είναι για τον ηθοποιό λίγο σαν την αναπνοή. Δεν ζεις αν δεν την πάρεις…» επισημαίνει.
Το καλοκαιρινό πρόγραμμα είναι μία επιλογή από αγαπημένες αυλές και κήπους, που έγινε με βάση τους ανθρώπους και τους χώρους και όχι με βάση χωρητικότητες και στρατηγικές. «Αγαπάμε να επιστρέφουμε σε τόπους με δύναμη, ενέργεια, κοντά στη φύση, αλλά και σε συνεργασίες με αγαπημένους. Αναζητώ πάντα όμως και νέες συνεργασίες, με ανθρώπους που έρχονται να μου επιβεβαιώσουν ότι ακόμα υπάρχουν εραστές της Τέχνης. Με τέτοιους αγαπώ να δουλεύω. Με ρομαντικούς που ονειρεύονται και οραματίζονται όμορφα πράγματα για τα παιδιά. Δημιουργούμε φωλιές αγάπης με μία σειρά παραστάσεων στη Φιλοδασική Αθηνών, στον Υμηττό, μέσα στο Αισθητικό Δάσος, στην υπέροχη αυλή του Πολυχώρου Τέχνης Modus Vivendi του Κρατερού Κατσούλη στα Βριλήσσια, στο Δημοτικό Κολυμβητήριο Πικερμίου-Ραφήνας, μέσα σε ένα πευκόφυτο δάσος δίπλα στη θάλασσα, σε τέσσερις αγαπημένους θερινούς κινηματογράφους της Αττικής (Σινέ Φλερύ στην Καλλιθέα, Σινέ Αλεξάνδρα στο Χαλάνδρι, Σινέ Μαριλένα στην Άνω Γλυφάδα και Σινέ Γέρακας). Επίσης, με τη στήριξη του Δήμου Αθηναίων και τον ΟΠΑΝΔΑ θα παίξουμε και στο θέατρο Κολωνού».

Τα μελλοντικά σχέδια του Μικρού Νότου 
«Το θέατρο δεν είναι πολυτέλεια. Όσο υπάρχουν άνθρωποι πάντα θα υπάρχει η ανάγκη της παρηγοριάς, της εξιστόρησης, της εξομολόγησης, της αφήγησης ενός παραμυθιού, της επικοινωνίας. Γιατί αυτό κάνει το θέατρο. Αφηγείται μία ιστορία, ζωντανά, μοναδικά, εδώ και τώρα και μετά… πουλί ήταν και πέταξε. Αυτός ο συνδυασμός, η γοητεία του εφήμερου, η δύναμη επί σκηνής του ανθρώπινου σώματος και πνεύματος και η επικοινωνία μίας ιστορίας κάνουν το θέατρο τόσο βαθιά ανθρώπινο και τόσο ζωτικά αναγκαίο για όλους», υπογραμμίζει η Χρύσα. «Αυτό που κινδυνεύει, λοιπόν, εν μέσω πανδημίας και μετά το πέρας της, δεν είναι το ίδιο το θέατρο, είμαστε εμείς, οι λειτουργοί του. Από ασιτία, από ανυπαρξία, από κρατική αδιαφορία…», απογοητεύεται.
Όμως, δεν το βάζει κάτω. Εκτός από τις παραστάσεις του Ραφτάκου και την ηχογράφηση του audiobook του, καθώς και τις λίγες παραστάσεις του «Γύρω γύρω μήνες», που ακόμα αγαπιέται πολύ, ο Μικρός Νότος ετοιμάζει για τον Ιούλιο ένα πρωτότυπο Καλλιτεχνικό Summer Camp στη δροσερή αυλή του Πολυχώρου Τέχνης Modus Vivendi by Krateros Katsoulis, για παιδιά από 5 έως 9 ετών. Τον Σεπτέμβριο, θα υλοποιήσει την εκπαιδευτική δράση «Μα, πού πήγαν οι λέξεις;» (που επιχορηγείται και έχει την Αιγίδα του ΥΠΠΟΑ) και απευθύνεται σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες, σε δομές προσφύγων και σε βιβλιοθήκες και πολιτιστικούς χώρους παραμεθόριων περιοχών. Για τον χειμώνα, η Χρύσα ονειρεύεται ανοιχτά τα κλειστά θέατρα, πάντα τηρώντας τα υγειονομικά πρωτόκολλα… Αν αυτό συμβεί, θα μας έχει νέα παράσταση τον Νοέμβριο! Αλλά δεν αποκαλύπτει ακόμα ποια… Όσο για τον Ραφτάκο; Θα είναι μαζί μας όσο χρειαζόμαστε κάποιον να μας ζεσταίνει, να μας δροσίζει και να μας ομορφαίνει… 

Δείτε αναλυτικά το πρόγραμμα των παραστάσεων στο www.mikrosnotos.gr