Η εφηβεία κάνει συχνά τα παιδιά να χάσουν τον δρόμο τους. Τα μπερδεύει, τα αγχώνει, τα τρομάζει. Κι εμείς οι γονείς μπερδευόμαστε, αγχωνόμαστε και τρομάζουμε εξίσου, μην πω και περισσότερο, βλέποντας τα μωρά μας να έχουν μεγαλώσει ξαφνικά, εν μια νυκτί (έτσι νομίζουμε στο ξερό μας το κεφάλι). Αυτό που σίγουρα επιθυμούμε είναι να ανακαλύψουν ανώδυνα τη χαρά της εφηβείας –γιατί φυσικά η εφηβεία κρύβει και μεγάλες χαρές, δεν τις θυμάστε;− ξεκλειδώνοντας όλα της τα μυστικά. Υπάρχει, άραγε, κάποιος οδηγός εφηβείας, που να τα (μας) κατευθύνει;
Η συγγραφέας Λίζι Κοξ έγραψε αυτό που δεν υπήρχε όταν ήμαστε εμείς παιδιά: Δυο οδηγούς εφηβείας, που κινούνται παράλληλα, απλά διαχωρίζονται όταν είναι αναγκαίο λόγω του φύλου του αναγνώστη. Για αγόρια. Αποκλειστικά! − Για κορίτσια. Αποκλειστικά! ονομάζονται. Κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, σε απόδοση της Μαρίζας Ντεκάστρο και κατατοπίζουν τους εφήβους (και τους γονείς που στανταράκι τους κρυφοδιαβάζουν· άλλωστε στο τέλος των βιβλίων υπάρχει γλωσσάρι, ευρετήριο, καθώς και ένα σημείωμα προς τους ενήλικους) για όλα όσα χρειάζεται να ξέρουν για αυτή την παράξενη ηλικία, προσφέροντας χρήσιμες συμβουλές και πληροφορίες για το τι ακριβώς τους συμβαίνει σε αυτή τη φάση της ζωής, με τις ραγδαίες, πρωτόγνωρες και καθημερινές αλλαγές.
Σε κάθε σαλόνι των βιβλίων η έφηβη και ο έφηβος λύνουν τυχόν απορίες σχετικές με θέματα όπως «Τι είναι η εφηβεία;» «Η περίοδος» «Σεξ και πώς γίνονται τα παιδιά;» «Εκφοβισμός και εξωτερική εμφάνιση», «Σεξισμός και ισότητα των φύλων», αλλά και βρίσκουν συμβουλές για την προσωπική τους υγιεινή, την κοινωνικοποίηση, τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των κινητών τηλεφώνων, την πίεση από τους συνομηλίκους και τη σχολική ζωή, τους τρόπους αναγνώρισης δύσκολων καταστάσεων και για άλλα πολλά ζητήματα και ερωτήματα με τα οποία μπορεί να έρθουν αντιμέτωποι. Η μονόχρωμη εικονογράφηση −με τόνους του μοβ για τα κορίτσια και του πορτοκαλί για τα αγόρια− συμμετέχει ενεργά εμπλουτίζοντας το κείμενο, ενώ ταυτόχρονα του δίνει έναν τόνο πιο ανάλαφρο και χιουμοριστικό, που βοηθάει το παιδί να το διαβάσει ευκολότερα.
Επιπλέον, ο Οδηγός εφηβείας μπορεί να αποτελέσουν την ιδανική αφορμή για συζήτηση μεταξύ γονιών και παιδιών, προκειμένου να εξερευνήσουν παρέα τον αρχικά αχαρτογράφητο και φαινομενικά αφιλόξενο πλανήτη που λέγεται «εφηβεία». Το σημαντικό είναι εμείς οι μεγάλοι να καταλάβουμε ότι ο τρόπος που ενεργούμε και συμπεριφερόμαστε μπορεί να επηρεάσει την αντίληψη του εφήβου για τον κόσμο και για τις σχέσεις του με τους άλλους. Αν είμαστε ανοιχτοί, στοργικοί και ευαίσθητοι, μπορούμε να σπάσουμε πολλά από τα στερεότυπα που περιβάλλουν το ανδρικό ή το γυναικείο φύλο και να κάνουμε τη ζωή του παιδιού μας πολύ πιο εύκολη.
Ο γιος μου διάβασε το βιβλίο πριν καν κλείσει τα έντεκα, ενώ η μικρή μου, αν και ο Οδηγός εφηβείας απευθύνεται, θεωρητικά τουλάχιστον, σε παιδιά άνω των δέκα ετών, το διάβασε στα οχτώ της. Προσωπικά, το βρίσκω απαραίτητο να γνωρίζουν από νωρίς τα παιδιά όλα όσα έχουν να κάνουν με το σώμα, το φύλο, τη σεξουαλικότητα και το μέλλον τους και οι οδηγοί αυτοί τους προσφέρουν συμβουλές για τα πάντα: από το ξύρισμα και το αποσμητικό μέχρι την κοινωνική τους ζωή κι απ’ το σουτιέν που θα διαλέξουν μέχρι την εικόνα που θα έχουν για το σώμα τους. Φυσικά, αφού τα άφησα αρχικά να τους ξεφυλλίσουν κι έπειτα να τους ξεκοκαλίσουν μόνοι τους (δεν υπάρχει παιδί, σας το υπογράφω, που να μην ξεκοκαλίζει σε χρόνο DT οτιδήποτε «πονηρό» και «μεγαλίστικο» στο δικό του μυαλό), συζητήσαμε πολύ. Άκουσα τις απορίες τους, εξήγησα με όσο πιο απλά και κατανοητά λόγια όλα όσα ρώτησαν και κυρίως έκανα αναγωγές και αφηγήθηκα ιστορίες από την δική μου εφηβεία.
Τους μίλησα για μια «προϊστορική» εποχή χωρίς διαδίκτυο και κινητά, αλλά μόνο με καρτοτηλέφωνα, που οι πρώτοι έρωτες άνθιζαν σε αυλές σχολείων και παρκάκια και πλατείες· για τις πρώτες βόλτες χωρίς γονείς τα Σαββατόβραδα στα νεοσύστατα Goody’s και στα χιλιοαγαπημένα Wendy’s· για τα ατέλειωτα, ανόητα αράγματα σε σκαλάκια πολυκατοικιών· για μια παρέα δεκατετράχρονων που έπαιρνε νωρίς το απόγευμα του Σαββάτου το 550 για να πάει από το Παγκράτι στην Κηφισιά για bowling και που στις 23:00 έπρεπε αυστηρά να είναι σπίτι· για το σινεμά που μας έβαλε μέσα και είδαμε το «Βασικό Ένστικτο» κι ας μην είχαμε κλείσει ακόμα τα δεκατρία μας και τσιρίζαμε γι’ αυτά που διαδραματίζονταν στην οθόνη· για τα LEVIS 501 και τον εικοσάχρονο, ημίγυμνο Μπραντ Πιτ, κολλημένο σε αφίσα πάνω απ’ το κρεβάτι μου· για το MTV, που έπαιζε νυχθημερόν στη διαπασών· για τη «Μανίνα» και την «Κατερίνα» και το «ΚΑΙ», που ήταν κατά μία έννοια οι δικοί μας οδηγοί εφηβείας· για τις πλάκες και για τις καταλήψεις στο σχολείο· για τα αγόρια που κρυφοκοίταζαν με δέος τα σουτιέν μας και προσπαθούσαν να μας πείσουν πως είχαν γκόμενες φοιτήτριες (μια από το χωριό, δεν την ξέρεις, δεκαεννιά είναι)· για την αγορά προφυλακτικών στα δεκατρία μας από τα BODYSHOP (αρκεί που τα είχαμε στο πορτοφόλι μας, χαλάλι που έληξαν)· για τα σιχαμερά σπυράκια και τα καταπιεστικά σιδεράκια· για τα πρώτα άγαρμπα μακιγιάζ και τα βαμμένα μαύρα νύχια· για τα τινέιτζ πάρτι του Τζερόνιμο Γκρούβι, στο Αίθριο στο Μαρούσι· για το πρώτο καλοκαίρι που έμεινα μόνη στην Αθήνα και δεν ακολούθησα τους γονείς μου στο εξοχικό, στο τέλος της πρώτης λυκείου· για τις κυριακάτικες βόλτες στο Μοναστηράκι· για τις άπειρες, αλλά όχι (πολύ) επικίνδυνες, μαλακίες που κάναμε προσπαθώντας εναγωνίως να ενηλικιωθούμε!
Όλα αυτά κι άλλα πολλά που είπα και λέω και θα λέω χωρίς ταμπού, με αφορμή και συνδυαστικά με τα βιβλία αυτά, είναι ο καλύτερος τρόπος προετοιμασίας των παιδιών μας για την ξέφρενη κούρσα που θα κάνουν τα επόμενα χρόνια καβάλα στο τρενάκι του τρόμου που ονομάζεται εφηβεία. Όπως, όμως, θα ξέρετε αν το έχετε δοκιμάσει, ένα τρενάκι του τρόμου σε ανεβοκατεβάζει με φόρα, αλλά πολύ σπάνια είναι επικίνδυνο. Τουναντίον, είναι άκρως γοητευτικό! Ας θυμηθούμε, λοιπόν, ξανά τα δικά μας εφηβικά χρόνια και ας πλησιάσουμε τα παιδιά μας, μπαίνοντας στα παπούτσια τους. Κι εκείνα μάλλον θα μας ακούσουν και θα μας εμπιστευτούν ευκολότερα. Ας είναι, όμως, απαραιτήτως στο κομοδίνο τους κι ένας Οδηγός εφηβείας.
