Μπορεί τα δικά μας νηπιαγωγεία και δημοτικά να είναι ακόμα κλειστά, όμως αυτά του βυθού λειτουργούν μια χαρά. Ή μάλλον όχι. Όχι μια χαρά. Γιατί ναι μεν ο βυθός δεν έχει κορονοϊό, έχει, όμως, έναν άλλον ιό. Η κόρη μου, στο πνεύμα της εποχής, τον ονόμασε πλαστικοϊό. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το νέο βιβλίο της Κατρίνας Τσάνταλη “Μια θάλασσα πλαστικά”, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Διόπτρα, ξεκινάει μέσα σε μια υποβρύχια σχολική τάξη, όπου δάσκαλος είναι ο κύριος Χταπόδης και μαθητές διάφορα ψαράκια και οστρακοειδή. Αρχικά η παράδοση του μαθήματος κυλάει ομαλά, όμως διακόπτεται από μια βροχή από πλαστικά καλαμάκια. Τα “παιδιά” αναστατώνονται, αλλά ο δάσκαλός τους τα καθησυχάζει. Τους εξηγεί πώς και γιατί χρησιμοποιούν οι άνθρωποι τα καλαμάκια και τους μιλάει για πρώτη φορά για την ανακύκλωση. Τα ψαράκια ακούνε πως τα σκουπίδια μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, αλλά ταυτόχρονα μαθαίνουν πως το πλαστικό χρειάζεται αμέτρητα χρόνια για να αποσυντεθεί. Τι μπορούν, λοιπόν, να κάνουν για να σώσουν το σπίτι τους, τη θάλασσά τους;

Ο δάσκαλος έχει μια ιδέα: Να συγκεντρώσουν τα καλαμάκια και να βγουν στη στεριά και να ζητήσουν βοήθεια από τα παιδιά των ανθρώπων. Έτσι, η σχολική εκδρομή προς τη στεριά ξεκινά. Η πορεία της, όμως, δεν θα είναι ομαλή. Στον δρόμο τους θα συναντήσουν έναν ιππόκαμπο στον οποίο μπλέχτηκε μια μπατονέτα, μια χελώνα παγιδευμένη σε ένα δίχτυ, ένα βαρυστομαχιασμένο από τα πλαστικά που καταπίνει δελφινάκι, μια πάπια με “κολιέ” ένα πλαστικό καπάκι, έναν γλάρο με “καπέλο” μια πλαστική σακούλα… Η παρέα των πλασμάτων που κινδυνεύουν από το πλαστικό έχει μεγαλώσει επικίνδυνα, όταν πλέον φτάνουν στη στεριά.

Εκεί, συναντούν τους ήρωές τους. Δυο μικρά παιδιά, που αρχικά απελευθερώνουν τα ζωάκια από τα πλαστικά που κουβαλούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Ο κύριος Χταπόδης, ως γνήσιος δάσκαλος, έχει να τους αναθέσει άλλη μια εργασία: Να καθαρίσουν όλοι μαζί τις παραλίες από τα σκουπίδια. Κι έπειτα, έχει να τους διδάξει κάτι νέο: Όλα τα εναλλακτικά, φιλικά προς το περιβάλλον, μέσα με τα οποία μπορούν να αντικαταστήσουν το οτιδήποτε πλαστικό.

Κατά τη διαδικασία καθαρισμού της παραλίας, το κοριτσάκι θέτει τον πιο ουσιαστικό, κατά τη γνώμη μου, προβληματισμό, που συνοψίζει και την ουσία του βιβλίου. Έναν προβληματισμό που, δυστυχώς, έχουν πολλοί εξ ημών και δίνουν μόνοι τους τη λανθασμένη απάντηση: “Από το δικό μου το καλαμάκι γίνεται τόσο κακό; Δεν μπορεί! Εμείς θα σώσουμε τον κόσμο; Δεν γίνεται!” Κι όμως, γίνεται και αυτό ακριβώς θέλει να τονίσει η η συγγραφέας. Ο καθένας από εμάς που βάζει το λιθαράκι του στην προστασία του περιβάλλοντος, μη χρησιμοποιώντας πλαστικά, μαζεύοντας τα σκουπίδια, καθαρίζοντας τις ακτές, είναι ένας ήρωας που κάνει τη διαφορά και σώζει τον πλανήτη. Αν όλοι θεωρήσουμε πως είμαστε ασήμαντοι, ο πλανήτης θα συνεχίσει να καταστρέφεται με γοργούς ρυθμούς. Αν, αντίθετα, κατανοήσουμε ότι είμαστε οι σημαντικότεροι για τη σωτηρία του σπιτιού μας, όλοι μαζί θα σώσουμε τον κόσμο.

Η Κατρίνα Τσάνταλη, με την πολύτιμη αρωγή της εικονογράφου Μαρίας Παγκάλου, γράφει ένα παραμύθι που θα ευαισθητοποιήσει και θα κινητοποιήσει τα παιδιά να προστατεύσουν τη Γη μας. Λίγο πριν από το καλοκαίρι, όταν οι ακτές και οι θάλασσες θα γεμίσουν ξανά με σκουπίδια, και ιδιαίτερα φέτος που το πλαστικό “πολυφοριέται”, λόγω κορονοϊού, π.χ. σε γάντια ή σε πλαστικές σακούλες φύλαξης της μάσκας, είναι επιτακτική ανάγκη να εξηγήσουμε ή να υπενθυμίσουμε στα μικρά μας και στους εαυτούς μας πόσο σημασία έχουν οι δικές μας, προσωπικές, πράξεις για το μέλλον του πλανήτη. Η ατομική ευθύνη και ταυτόχρονα η συλλογική ευθύνη, η συνεργασία δηλαδή όλων μας προς ένα κοινό καλό, έννοιες επίκαιρες όσο ποτέ, βρίσκουν τη θέση τους μέσα σε μια μαγική ιστορία που αφηγείται στους μικρούς αναγνώστες μια σκληρή αλήθεια με τον πιο γλυκό τρόπο. Έτσι τους βοηθά να αποκτήσουν ενσυναίσθηση (ποιο παιδάκι δεν θα ταυτιστεί με ένα ζωάκι σε κίνδυνο; ), περιβαλλοντική συνείδηση, αλλά και να αναπτυχθούν ψυχοκοινωνικά. Διότι, το Μια θάλασσα πλαστικά περιλαμβάνει και μια σειρά από δράσεις για ακόμη πιο δημιουργική ανάγνωση, που συμβάλλουν, με τη σειρά τους, στην εφαρμογή και στην εμπέδωση όσων έμαθαν τα παιδιά διαβάζοντάς το. Και για να σας ταρακουνήσουμε κι εσάς λίγο, ώστε να σπεύσετε να προμηθευτείτε το βιβλίο, θα κλείσουμε με τα λόγια της συγγραφέα: “Φανταστείτε ότι ένα καλαμάκι που έχει χρησιμοποιηθεί για πέντε λεπτά, δηλαδή μέχρι να πιει κάποιος το γάλα του, μένει στον πλανήτη –λερωμένο και άχρηστο– για τουλάχιστον διακόσια χρόνια!” Είναι απαραίτητο να είμαστε η αλλαγή που θέλουμε να δούμε στον κόσμο.

Το βιβλίο της Κατρίνας Τσάνταλη Μια θάλασσα πλαστικά κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα.