Η Μαρία Πολύζου είναι το γυναικείο πρόσωπο του μαραθωνίου δρόμου στην Ελλάδα. Έτρεξε τον πρώτο της μαραθώνιο σε ηλικία μόλις 18 ετών, και έκτοτε αφοσιώθηκε με πάθος στην απόσταση των 42.195 μέτρων. Από το 1998 είναι κάτοχος του πανελληνίου ρεκόρ, ενώ υπήρξε και η πρώτη Ελληνίδα μαραθωνοδρόμος που συμμετείχε σε Ολυμπιακούς Αγώνες. Διατέλεσε διευθύντρια του Μουσείου του Μαραθωνίου, ενώ δεν έπαψε να αναζητά διαρκώς μεγαλύτερες προκλήσεις. Το 2010 έτρεξε 524 χιλιόμετρα σε 7 ημέρες, ακολουθώντας τα χνάρια του Φειδιππίδη, από την Αθήνα στη Σπάρτη και από τη Σπάρτη ως τον Μαραθώνα. Ακόμα, είναι ιδρύτρια του MARATHON TEAM GREECE, της προπονητικής ομάδας μέσω της οποίας μοιράζεται καθημερινά τα μυστικά των δρόμων αντοχής με αθλητές κάθε επιπέδου και ηλικίας. Όλα αυτά είναι, πάνω κάτω, γνωστά σε όλους μας.

Όμως, η ιστορία της Μαρίας κρύβει πολλά από πίσω της. Πολλά και δύσκολα, τα οποία αποφάσισε να μοιραστεί δημόσια για να βοηθήσει ανθρώπους που άθελά τους έχουν βρεθεί σε αδιέξοδο. Και κάθισε και τα έγραψε. Πρόσφατα, κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία Μην τα παρατάς!, ένα κείμενο σκληρό, που με οδήγησε να την αναζητήσω και να της μιλήσω. Μολονότι ένα μεγάλο μέρος του βιβλίου αναφέρεται στις αθλητικές τις επιδόσεις, συζητήσαμε όχι τόσο για τη Μαρία-πρωταθλήτρια, αλλά για τη Μαρία-παιδί σεξουαλικά κακοποιημένο από τον πατέρα του, για τη Μαρία-αθλήτρια και μητέρα και για τη Μαρία-νοσήσασα από καρκίνο του μαστού.  Η ιστορία της μας εμπνέει να ζούμε με πάθος, να αντιμετωπίζουμε με θάρρος κάθε δυσκολία, να ονειρευόμαστε το ακατόρθωτο και να μην τα παρατάμε ποτέ.

Μαρία, η διάγνωση με καρκίνο του μαστού ήρθε στα 51α σου γενέθλια. Ήταν κάτι που είχε περάσει απ’ το μυαλό σου ως πιθανότητα; Πώς αισθάνθηκες και πώς αντέδρασες;
Δεν είχε περάσει από το μυαλό μου η λέξη καρκίνος. Πίστευα ότι δεν με αφορούσε. Είχα μάθει να ζω στα στάδια και όχι στα νοσοκομεία. Αρχικά ήταν σοκ. Γρήγορα, όμως, το ξεπέρασα και μπήκα αμέσως στη δράση. Έτσι είναι ο χαρακτήρας μου. Δεν τα παρατάω ποτέ. Αφού βρήκα και εμπιστεύτηκα τον κατάλληλο γιατρό, του είπα: «Γιατρέ, κάνε εσύ τη δουλειά σου κι εγώ τη δική μου». Δεν πέρασα τον καρκίνο στο κρεβάτι. Στην κυριολεξία δεν έκατσα καθόλου. Απεναντίας, συνέχισα να τρέχω, ακόμα και την επομένη από τη χημειοθεραπεία μου. Ακόμα κι αν έκανα εμετό στον δρόμο, συνέχισα να γυμνάζομαι και να προπονώ το απόγευμα τους δρομείς μου, να κάνω διαλέξεις, να κολυμπάω… Ακόμα και με την παροχέτευση επάνω μου, πήγαινα στο στάδιο ή στη θάλασσα. Είπα ότι αυτόν τον μαραθώνιο θα τον ζήσω· και θα τον ζήσω με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και τις λιγότερες σωματικές απώλειες, έτσι ώστε να είμαι έτοιμη, μόλις τελειώσω, να ξεκινήσω και πάλι και να γίνω σύντομα μια ακόμα καλύτερη εκδοχή του εαυτού μου. Όσο κι αν ακούγεται παράξενο, πέρασα καλά αυτούς τους μήνες. Με χάρηκα, θαύμασα τη δύναμη που κρύβει η ψυχή μας και το πάθος για τη ζωή. Εγώ είχα και πάθος και χαμόγελο.Με την παροχέτευση πάνω της και πάθος για τη ζωή

Όταν διαγνώστηκες, η κόρη σου μόλις είχε τελειώσει το σχολείο, είχε δώσει πανελλαδικές, είχε περάσει στην ΑΣΟΕΕ. Δεν έπαυε, όμως, να είναι και να παραμένει ένα παιδί. Το παιδί σου. Πώς μεταβλήθηκε/εξελίχθηκε η σχέση σας μέσα από την ασθένειά σου;
Η Αγάπη έπαιξε καθοριστικό τρόπο στο πώς αντιμετώπισα τον καρκίνο. Δεν ήθελα να δω το πρόσωπό της φοβισμένο ή κλαμένο ποτέ. Ακόμα κι αν με ρώτησε, κι αν με έβαλε να της υποσχεθώ ότι δεν θα πεθάνω, εγώ πάλεψα κάθε λεπτό για να είμαστε όπως και πριν. Η αλήθεια είναι ότι η μεγάλη αλλαγή ήρθε μετά. Η κόρη μου τώρα έχει γίνει η μαμά μου. Με παίρνει τηλέφωνο και με ρωτάει αν έφαγα, αν κουράστηκα. Είμαστε πολύ δεμένες, κάτι περισσότερο από φίλες, τη θαυμάζω και με θαυμάζει!

Ο καρκίνος στις μέρες μας είναι συνήθης και τις περισσότερες φορές ιάσιμος. Αυτό που με συγκλόνισε περισσότερο ήταν η παραδοχή ότι ο πατέρας σου σε βίαζε. Από μικρή. Δεν θέλω λεπτομέρειες. Ό,τι ήταν να πεις βρίσκεται στο βιβλίο σου. Θέλω, όμως, δυο απαντήσεις. Επουλώνεται ποτέ το τραύμα ενός σεξουαλικά κακοποιημένου παιδιού και πώς βρήκες το θάρρος να μιλήσεις δημόσια για ένα θέμα ταμπού;
Πιστεύω ότι είναι ώρα να μιλήσουμε ανοιχτά και να σπάσουμε τα ταμπού! Να καταλάβουμε και κυρίως να κατανοήσουν τα ίδια τα παιδιά ότι ποτέ δεν φταίνε και ποτέ δεν πρέπει να ντρέπονται να μιλήσουν για ό,τι τους συνέβη. Το τραύμα που αφήνει η σεξουαλική κακοποίηση στην παιδική ψυχή τις περισσότερες φορές δεν ξεπερνιέται ποτέ. Διαλύεται, τερματίζεται η ζωή του παιδιού πριν καλά καλά αρχίσει: τάσεις αυτοκτονίας, αλκοολισμός, ναρκωτικά, κατάθλιψη, πορνεία, εξαθλίωση.
Το να καταφέρει το παιδί κι αργότερα ο ενήλικος να μιλάει χωρίς να πονάει –και να μιλάει ανοιχτά– χρειάζεται πολλή εσωτερική δουλειά. Αγώνας μεγάλος για να βγεις από τη μαυρίλα και να καταφέρεις να βάλεις τον εαυτό σου στην κορυφή που εσύ ορίζεις. Προσωπικά, δεν με είδα στον πάτο, ήξερα ότι ανήκα αλλού. Το πάλεψα αρκετά και τώρα τολμώ πια να πω ότι, έχοντας κατακτήσει όλους τους προσωπικούς μου στόχους, είμαι ένας ευτυχισμένος άνθρωπος. Σκοπός μου είναι να βοηθήσω κάθε ψυχή που υποφέρει να βγει από το τούνελ που κάποιος άλλος την έβαλε. Να δώσω ελπίδα και αισιοδοξία. Να αγκαλιάσω και να πω στον καθένα και στην καθεμιά ότι μπορεί, φτάνει να μην τα παρατάει. Να πω σε κάθε παιδί που υποφέρει: «Μίλα, μίλα, ψυχούλα μου. Είμαστε εδώ για σένα. Μίλα, παιδί μου».

Πώς βρήκες διέξοδο στον στίβο; Ήταν τυχαία η επιλογή του συγκεκριμένου αγωνίσματος; Ή τα βιώματά σου καθόρισαν ουσιαστικά πως πάντα θα τρέχεις στα όριά σου, σε μεγάλες και συχνά επικίνδυνες αποστάσεις;
Η εφηβεία μου ήταν πολύ δύσκολη. Ουσιαστικά δεν την έζησα ποτέ. Είναι ένα κομμάτι που μου λείπει. Ήμουν αποκομμένη εσωτερικά από όλα. Παγωμένη από την ίδια τη ζωή και με ένα ερωτηματικό: «Γιατί να ζω; Δεν θέλω να ζω. Θέλω να πεθάνω…» Έκανα δύο απόπειρες αυτοκτονίας. Κατάφερα να ανασάνω και να βγω από τις μαύρες σκέψεις όταν μπήκα –εντελώς τυχαία– στον αθλητισμό. Τότε κατάλαβα ότι αυτός ο είναι ο δρόμος μου και η σωτηρία μου. Άρχισα να κάνω όνειρα ξανά, να βάζω στόχους.
Οι εφιάλτες άργησαν να φύγουν, όμως κρατήθηκα από το μεγάλο μου όνειρο: Μια μέρα να γίνω σπουδαία και να τρέξω στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τον μαραθώνιο τον αγάπησα από την πρώτη φορά που άκουσα αυτή τη λέξη. Είπα πως αυτό θέλω να κάνω, τα 42.195 μέτρα της εσωτερικής μου χαράς και ευτυχίας. Κατάλαβα ότι όσο έτρεχα έκανα βουτιά μέσα στην ψυχή μου και κατάλαβα ότι δεν είμαι σώμα, είμαι ψυχή.
Κατάφερα να κάνω 14 πανελλήνια ρεκόρ που κρατούν μέχρι σήμερα! Έχω τρέξει 48 μαραθώνιους, πήγα σε όλους τους μεγάλους αγώνες: Παγκόσμια Πρωταθλήματα, Πανευρωπαϊκούς Αγώνες, Ολυμπιακούς Αγώνες, κέρδισα χρυσό μετάλλιο στους Βαλκανικούς και σήκωσα την ελληνική σημαία στην Κωνσταντινούπολη, όπου ακούστηκε ο εθνικός μας ύμνος. Έχω τρέξει παραπάνω από 280.000 χιλιόμετρα στη ζωή μου και συνεχίζω να τρέχω! Είπαμε, δεν τα παρατάω ποτέ.
Με τον Φειδιππίδειο Άθλο, την απόσταση των 524 χιλιομέτρων (ΑΘΗΝΑ-ΣΠΑΡΤΗ-ΜΑΡΑΘΩΝΑΣ) που έτρεξα, πάτησα σε άλλες κορυφές μέσα μου. Είδα τη ζωή από την άλλη πλευρά. Πήγα ψηλά και κατάλαβα ότι όλοι είμαστε δέσμιοι της αλυσίδας των γήινων πραγμάτων που μας κρατούν χαμηλά. Όσο ο άνθρωπος μεγαλώνει εσωτερικά και απλώνει την αγάπη του και την ευγνωμοσύνη σε όλον τον κόσμο, τότε η ψυχική ίαση έρχεται γρηγορότερα. Με βοήθησε πολύ και η προσφορά ανιδιοτελούς υπηρεσίας! Μαλάκωσε την ψυχή μου και έφτασα να συγχωρήσω ακόμα κι αυτόν που με πόνεσε όσο κανείς στη ζωή μου, τον πατέρα μου.

Θεωρείς ότι μητρότητα και πρωταθλητισμός, αν δεν υπάρχει μια πλήρης στήριξη από πίσω και κάποιες συνθήκες «ιδανικές», είναι δυο έννοιες ασύμβατες ή τουλάχιστον συχνά συγκρουόμενες;
Μετά τη γέννηση της Αγάπης, επανήλθα γρήγορα στην αγωνιστική δράση. Το σίγουρο είναι ότι μητρότητα και πρωταθλητισμός μπορούν να συνδυαστούν, μα φυσικά παίζει καθοριστικό ρόλο η υποστήριξη από το οικογενειακό περιβάλλον και τον σύντροφο. Από κει και πέρα, στην περίπτωσή μου είναι έτσι και ο χαρακτήρας μου. Δεν βάζω όρια και δεν σταματάω ποτέ. Κάθε πρόκληση με βοηθάει εσωτερικά να βελτιώνομαι. Το γεγονός ότι πέρασα δύσκολα στην παιδική μου ηλικία με κάνει ακόμα πιο ανθεκτική. Αλύγιστη. Δεν βλέπω κανένα πρόβλημα μπροστά μου. Βλέπω μόνο τη λύση.

Πώς επηρέασαν τα βιώματά σου τη μητρότητα ως εμπειρία; Πώς και πότε μίλησες στην κόρη σου για την παιδική σου ηλικία;
Ήμουν απίστευτα προσεκτική και είχα τις κεραίες μου ανοιχτές να παρακολουθώ κάθε τι που έλεγε ή έκανε το παιδί μου. Παρατηρούσα τα πάντα διακριτικά, πρόσεχα τις ζωγραφιές της, τον τρόπο που έπαιζε, αν χαμογελούσε και αν έπαιζε ανέμελα και ήμουν δίπλα της σε κάθε στιγμή της. Τα παιδιά που κακοποιούνται δεν μιλούν, αλλά στέλνουν μηνύματα με πολλούς τρόπους. Φτάνει οι μεγάλοι να θέλουν να τα ακούσουν και να τα βοηθήσουν. Στην κόρη μου, μίλησα για την παιδική μου ηλικία πολύ πρόσφατα, λίγο πριν κυκλοφορήσει το βιβλίο μου. Η πρώτη της αντίδραση ήταν: «Βρε μαμά, τι λες τώρα; Και πώς κατάφερες να πετύχεις όλα αυτά και να είσαι αυτή που είσαι;» Με αγκάλιασε και δεν ήθελε να το πιστέψει. Τώρα με θαυμάζει και με καταλαβαίνει ακόμα περισσότερο.

Κλείνοντας, αυτήν τη στιγμή πώς είναι η υγεία σου; Και τι έχεις να συμβουλέψεις τις γυναίκες που νοσούν;
Συνεχίζω να κάνω κάθε τρεις μήνες εξετάσεις, συνεχίζω να κάνω θεραπείες και θα συνεχίσω για τα επόμενα δέκα χρόνια της ζωής μου. Στις γυναίκες που νοσούν λέω να μην τα παρατάνε ποτέ και να αρχίσουν άσκηση, που θα λειτουργήσει ως παυσίπονο σε αυτή την περιπέτεια. Να είναι αισιόδοξες, να βλέπουν μόνο τη νίκη στον τερματισμό αυτού του δικού τους μαραθώνιου. Και στις υγιείς γυναίκες ένα μόνο: πρόληψη-πρόληψη-πρόληψη! Διαβάστε: Μαρία Πολύζου, Μην τα παρατάς!, Key Books