Η Κουνελόσκαλα είναι το πρώτο παιδικό βιβλίο της Μαρίας Γιαγιάννου, ένα πρωτότυπο, δημιουργικό παραμύθι που προτείνεται ως μια τρυφερή επαφή του παιδιού με την ομορφιά και τις προκλήσεις της τέχνης και της γνώσης, αλλά και ως ένα κάλεσμα προς την ομαλή αυτονόμησή του. Αν γνωρίζετε τη Μαρία, μπορείτε να καταλάβετε πως δεν θα υπήρχε περίπτωση να μην κάνει εξαιρετική δουλειά, όπως σε όλα της τα προηγούμενα κείμενα. Αν δεν την ξέρετε, είναι μια ευκαιρία να τη γνωρίσετε!Αγαπημένη Μαρία, σε καλωσορίζουμε στις σελίδες του Τaλκ με αφορμή μια… Κουνελόσκαλα! Πριν όμως την ανέβουμε παρέα, πες δυο λόγια για σένα στους αναγνώστες μας.
Αγαπημένο Taλκ, χαιρετώ εσένα και τους αναγνώστες σου! Χαίρομαι που Η Κουνελόσκαλα με οδήγησε στο κατώφλι σας. Τιμή μου να την ανεβούμε μαζί. Πριν φέρω στον τρυφερό κόσμο των παιδιών το παραμύθι αυτό, ευτύχησα να δω εννέα βιβλία μου για ενήλικους αναγνώστες να εκδίδονται. Έτσι, αυτοσυστήνομαι πλέον ανερυθρίαστα ως συγγραφέας! Γράφω πεζογραφία, θέατρο και δοκίμιο. Οι σπουδές μου στην πολιτιστική διαχείριση, τη φιλοσοφία της τέχνης και την επικοινωνία είναι το φόντο των δοκιμίων μου. Η παιδιόθεν σχέση μου με τον χώρο των εικαστικών επίσης παίζει τον ρόλο της στις συγγραφικές επιλογές μου. Αγάπησα κάποια στιγμή και το θέατρο, εντελώς εξαπίνης κάπου στα 30 μου, και από τότε εξερευνώ τη θεατρική γραφή, περήφανη που κάποια έργα μου έχουν παιχτεί σε σημαντικές αθηναϊκές σκηνές. Ζω με τον άνθρωπο της ζωής μου, τον συγγραφέα Γιώργο Λαμπράκο, με τον οποίο αλληλοσυμπληρωνόμαστε και μοιραζόμαστε εστία, όνειρα και κόρη. Η κόρη μας είναι ένας στρόβιλος 5 ετών που βγάζει σπίθες (η οποία, τελευταία, με αποκαλεί «μανάρα») και έχει ζήσει την Κουνελόσκαλα από το πρώτο της σκαλοπάτι.

Υποθέτω πως η έμπνευσή σου για να γράψεις το βιβλίο ήταν η Ελευθερία. Τι άλλαξε μέσα σου ως συγγραφέα όταν έγινες μητέρα; Πριν από τη μητρότητα, φανταζόσουν τον εαυτό σου να γράφει παραμύθια;
Για κάθε συγγραφέα, κινητήριος δύναμη είναι μια κάποια Ε/ελευθερία! Τώρα που το καλοσκέφτομαι, το πρώτο μου βιβλίο ήταν τρεις λαϊκοί θρύλοι μεταγραμμένοι σε δεκαπεντασύλλαβο, στην ουσία λοιπόν τρία έμμετρα παραμύθια. Φαίνεται ότι με το τωρινό, πιο συνειδητοποιημένο, παραμύθι μου δεν πηγαίνω αλλού, αλλά επιστρέφω κάπου γνώριμα. Είναι μια οικεία περιοχή το παραμύθι –καθώς το γράφεις, η μητέρα (που είσαι) συναντάει το παιδί (που ήσουν).

Πώς συνέλαβες την ιδέα για την Κουνελόσκαλα και πώς την επεξεργάστηκες ώστε να είναι έτοιμη προς έκδοση;
Πριν από δυόμισι χρόνια, μεταξύ ύπνου και ξύπνιου της παιδούλας μου, ένας κούνελος ύψωσε τ’ αυτιά του πίσω απ’ το κοινό μας μαξιλάρι. Τ’ αυτιά του έγιναν μια τεράστια σκάλα κι εκείνη σκαρφάλωσε μέχρι που έφτασε στη χώρα του ύπνου. Μια αυτοσχέδια σκαλωσιά-αφήγηση κατέληξε να γίνει στέρεη ιδέα με τους χαρακτήρες και με τα όλα της. Όταν η ιστορία πέρασε στο χαρτί, το πρώτο που θέλησα ήταν να δημιουργήσω ένα πλήρες αντικείμενο, που να παιδαγωγεί και οπτικά, να μη βομβαρδίζει ούτε να θαμπώνει το μάτι και την ψυχή, να έχει λιτή ισορροπία κειμένου-εικόνας. Όταν συναντήθηκαν οι δρόμοι μας με τις εκδόσεις Καλέντη, τη Βασιλική Τζόκα και τον εικονογράφο Κώστα Θεοχάρη, το όνειρό μου απέκτησε σάρκα και αυτιά!

Μίλησέ μας, τώρα, για τον Τρούφη, το θαυματουργό κουνέλι που πρωταγωνιστεί στην ιστορία σου. Πώς μεγάλωνε, ποια δέντρα τον συντρόφευαν και ποιο ήταν το μαγικό του χάρισμα;
Ο Τρούφης μεγαλώνει γλυκά και αρμονικά, με την πιλότο μαμά του και τον κηπουρό μπαμπά του, καλλιεργώντας τα γονίδια των υψηλών ιδανικών, αλλά και των προσγειωμένων αξιών. Τον συντροφεύουν οι καρποί των τριών αγαπημένων του δέντρων: του Γραμματόδεντρου, του Χρωματόδεντρου και του Αριθμόδεντρου. Το μαγικό του χάρισμα είναι να μεγαλώνει τα αυτιά του και να τα κάνει σκάλα, ώστε να ανεβαίνει όποιος έχει ανάγκη να φτάσει ψηλά. Εκτός βέβαια από τον ίδιο που είναι αδύνατον να ανέβει στον εαυτό του…

Όταν ο Τρούφης νιώθει πως του λείπει ένα μουσικόδεντρο, ξεκινάει να αγοράσει μουσικόσπορους από την κυρία με τις νότες. Στον δρόμο, όμως, αρχίζουν οι παράξενες συναντήσεις… Ποιος είναι ο κύριος κάτω από τη μηλιά και γιατί τον επέλεξες ως πρώτο «καλεσμένο» σου;
Ο Ισαάκ Νεύτων έχει μόλις ανακαλύψει τον νόμο της βαρύτητας και είναι επόμενο να νιώθει πολύ βαρύς. Ο ήρωάς μας λατρεύει κι εκείνος την επίλυση προβλημάτων κι έτσι με αφορμή ένα πεσμένο μήλο, τον απαγορευμένο καρπό της γνώσης, βοηθάει τον πατέρα της νεότερης φυσικής επιστήμης, να ξανανέβει στο δεντρόσπιτό του. Όταν λύσεις το πρόβλημα εκείνου που κατεξοχήν λύνει προβλήματα, έχεις μεγάλη δύναμη!

Έπειτα σειρά έχει μια γυναίκα με λουλούδια στα μαλλιά και πλουμιστό φουστάνι. Ποια είναι και γιατί την έβαλες στο παραμύθι σου;
Παρατήρησα ότι το τελευταίο διάστημα η Φρίντα Κάλο γεμίζει τις βιτρίνες των βιβλιοπωλείων. Ειλικρινά, δεν είχα καμία πρόθεση να κάνω μια μοδάτη επιλογή. Ωστόσο, δεν είναι καθόλου παράξενο που η Φρίντα επιλέγεται τόσο συχνά να βιογραφηθεί εκ νέου. Πρόκειται για μια προσωπικότητα πολύχρωμη και πονεμένη, ρευστή και μαζί στιβαρή, υπόδειγμα γενναιότητας. Είναι μια εξαιρετική γέφυρα για να έρθει σε επαφή ένα παιδί με την περιπετειώδη αποστολή της ζωγραφικής στα οδοφράγματα της ζωής.

Μια τρελή ροδιά,  ένα φωτόδεντρο και ο ποιητής τους είναι η επόμενη πρόκληση για τον Τρούφη. Αυτοί, πώς τρύπωσαν στις σελίδες της Κουνελόσκαλας;
Δεν μπορώ να φανταστώ καλύτερο οδηγό από τον Οδυσσέα Ελύτη για να μας εισαγάγει στο Φως και στις ποιητικές του ρίζες. Θα έχουν κάποτε τα παιδιά μας την τύχη να καταλάβουν ότι η ανάγνωση ποίησης θα τους χαρίσει ανεκτίμητα δώρα; Προσωπικά, θέλησα να συναντήσουν τον έναν από τους δύο νομπελίστες μας και να τον βοηθήσουν στην αποστολή του να ποτίσει το «Φωτόδεντρο» και την «Τρελή Ροδιά» του, προτού τον συναντήσουν άνευ φωτός σε κάποιο σχολικό εγχειρίδιο.

Άξαφνα, εμφανίζονται και… τέρατα. Ή μάλλον τερατάκια, που ακούν στο ποιητικό όνομα Τρελόσωστα. Κάπου έμαθα ότι τα συνέλαβες να κυκλοφορούν στο μυαλό σου και τους έδωσες τον χώρο που τους άρμοζε στο βιβλίο σου! Για πες μας για αυτά!
Θα είμαι ειλικρινής: τα Τρελόσωστα δεν με αφήνουν σε ησυχία. Κάποιες μέρες είναι η προέκταση του χεριού μου, κάθομαι κάτω και τα ζωγραφίζω, θέλω δε θέλω. Το καταπληκτικό με δαύτα είναι ότι όλοι μπορούν να ζωγραφίσουν τα δικά τους. Τη λέξη την ψάρεψα από τα πελάγη του Νίκου Καρούζου, αλλά στο πλαίσιο της Κουνελόσκαλας έχουν τον αστείο ρόλο ενός αντι-κανονικού τσούρμου που έρχεται να μας δείξει ότι μπορεί να είναι κανείς ταυτόχρονα τρελούτσικος και σωστός. Συν ότι η φαντασία ανθίζει εκεί που τη σπέρνεις!Η πορεία του κούνελου συνεχίζεται. Πλέον βαδίζει σε φιλοσοφικά μονοπάτια. Ποιος είναι ο τεμπέλικος παππούς, που απολαμβάνει τη φύση και τι έχει να διδάξει τον Τρούφη μας;
Ο Τρούφης είναι τυχερός, γιατί σ’ αυτό το ταξίδι του της πρώτης αυτονόμησης πέφτει πάνω στον Επίκουρο. Μια καθησυχαστική μορφή, μακριά από τη νεύρωση της φιλοδοξίας, που κόβει την κεκτημένη ταχύτητα του μικρού ήρωα, του δίνει να καταλάβει ότι δεν χρειάζεται πάντοτε να αναζητάμε στον ουρανό κάτι που βρίσκεται στη γη, στο χώμα που πατάμε, στο λουλούδι που μυρίζουμε, στον επίγειο κήπο της φιλίας και του αβίαστου χρόνου.

Επιτέλους, ο Τρούφης φτάνει στην αγορά και βρίσκει την κυρία με τις νότες που χρειάζεται για το μουσικόδεντρό του. Μα, αν δεν κάνω λάθος, η κυρία αυτή, ονόματι Μαρία, δεν είναι μια τυχαία πωλήτρια…
Ω, τυχαία η γυναίκα αυτή… αδύνατον! Η Μαρία Κάλλας κάθεται στην ψηλότερη Σκάλα απ’ όλες, εκείνη του Μιλάνου, και από εκεί στέλνει τις νότες της σε όποιον έχει τα αυτιά για να τις λάβει. Μετά την επιστήμη, τη ζωγραφική, την ποίηση και τη φιλοσοφία, έρχεται να προστεθεί και η μουσική στο καλάθι του Τρούφη. «Μόνος σου πρέπει να βρεις τη μουσική», τον συμβουλεύουν οι γονείς όταν εκείνος ζητάει να τον συνοδεύσουν στο ταξίδι. Τα παιδιά μας άραγε θα «ακούνε» μόνο YouTube ή θα βρουν το κίνητρο να αναζητήσουν την πιο απαιτητική ομορφιά της ζωής και να την αφουγκραστούν; Αυτή θα ήταν μια πραγματική αντίσταση.

Έπειτα από τόσες συναντήσεις και κουνελόσκαλες που αναγκάστηκε να φτιάξει ο Τρούφης, επιστρέφει σπίτι εξαντλημένος. Κι όταν χρειάζεται να βοηθήσει τους γονείς του, δεν έχει πλέον δυνάμεις. Τότε, έρχονται οι φίλοι του, η πιο σταθερή και όμορφη σκάλα του κόσμου. Αλήθεια, τι σημαίνει για σένα φιλία και τι οικογένεια; Γιατί όλο αυτό το παραμύθι, εκτός από μια πρωτότυπη εισαγωγή στις τέχνες και στη φιλοσοφία, είναι και ένας ύμνος στις ανθρώπινες (οκ, ίσως και στις κουνελικές) σχέσεις…
Σε έναν βαθμό η φιλία σημαίνει οικογένεια και η οικογένεια λειτουργεί καλύτερα όταν υπάρχει φιλία. Όταν νιώθεις τον φίλο σαν συγγενή έχεις κατακτήσει μια ανεκτίμητη οικειότητα που σου επιτρέπει πάντα να επιστρέφεις στη θαλπωρή της σταθερής αγάπης. Όταν τώρα νιώθεις τον συγγενή και σαν φίλο, αυτό εξασφαλίζει στη σχέση μια ευγενή απόσταση, μεγαλύτερο σεβασμό των ατομικών ορίων και των επιλογών. Η Κουνελόσκαλα όντως τιμά την οικογενειακή φωλιά, που δίνει τα ερείσματα στο παιδί, και έπειτα τη φιλία άνευ όρων, που μπορεί να σου δώσει χαρά μόνο αν ξέρεις να δίνεις.

Τέλος, ετοιμάζεις κάτι καινούργιο για το νέο, λιλιπούτειο κοινό σου; Τι να περιμένουμε το επόμενο διάστημα;
Ετοιμάζω ένα δοκίμιο για μεγάλους, αλλά και ένα επόμενο παραμύθι – υπερπολύχρωμο! – για παιδιά. Στο Taλκ έχουν δει πολλά τα μάτια σας και ξέρετε ότι μπορεί ένας συγγραφέας να παρασυρθεί, όταν ανοίξει η βρυσούλα του παραμυθιού, να γίνει ανοικονόμητος και να πέσει σε «ευκολίες». Δεν θέλω να το πάθω αυτό. Προσπαθώ το επόμενο παιδικό βιβλίο μου να είναι τουλάχιστον εφάμιλλο του προηγούμενου. Να το αγκαλιάσουν οι μεγάλοι και να το γιορτάσουν τα παιδιά, όπως βλέπω, και συγκινούμαι καθημερινά, ότι συμβαίνει με την Κουνελόσκαλα.«Η Κουνελόσκαλα», της Μαρίας Γιαγιάννου, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καλέντη σε εικονογράφηση του Κώστα Θεοχάρη.