Ομολογώ πως πήγα στην Ματίλντα συγκρατημένη, γιατί πλείστες φορές έχω απογοητευτεί από πολυδιαφημισμένες υπερπαραγωγές και γνωρίζω πως το μιούζικαλ είναι ένα από τα πιο απαιτητικά είδη θεάτρου. Όμως αυτή τη φορά ευχαριστηθήκαμε παράσταση. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. « Matilda. The Musical»!

Το θέατρο ΑΚΡΟΠΟΛ παρουσιάζει εδώ και λίγο καιρό το πολυβραβευμένο αυτό μιούζικαλ σε κείμενο του Dennis Kelly και στίχους – μουσική του Tim Minchin, σε απόδοση κειμένου και στίχων στα ελληνικά και σκηνοθεσία της Θέμιδας Μαρσέλλου, της “βασίλισσας” του μιούζικαλ στη χώρα μας. Από το 2011 μέχρι σήμερα, η πολυσυζητημένη παράσταση έχει σπάσει ρεκόρ εισιτηρίων και βραβείων, κερδίζοντας το κοινό και τους κριτικούς, στο West End του Λονδίνου, το Broadway, την Αυστραλία και τον Καναδά! Έχει ήδη αποσπάσει περισσότερα από 50 σημαντικά βραβεία σε όλες τις κατηγορίες, ενώ από το 2012 μπήκε στο βιβλίο των ρεκόρ GUIΝNESS, κερδίζοντας την ίδια χρονιά επτά θεατρικά βραβεία OLIVIER στο Λονδίνο.

Όπως πιθανόν γνωρίζετε ήδη, το “Matilda. The Musical” είναι βασισμένο στο βιβλίο “Ματίλντα” του σπουδαίου Βρετανού παραμυθά Roald Dahl, που στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός, βιβλίο που γράφτηκε το 1988, λίγο πριν από τον θάνατο του συγγραφέα. H ιστορία του βιβλίου, την οποία ακολουθεί σχεδόν πιστά και το μιούζικαλ, είναι η εξής: Δεν υπάρχει παιδί πιο έξυπνο, πιο λογικό, πιο τρυφερό, πιο αξιαγάπητο από τη μικρούλα Ματίλντα Γουόρμγουντ. Είναι ένα υπέροχο κορίτσι, προικισμένο με μυαλό τόσο λαμπερό και με καρδιά τόσο μεγάλη, ένα παιδί διαφορετικό από τα υπόλοιπα, που διαβάζει Ντοστογιέφσκι, που μαγνητίζει με τη φαντασία της, που τρέχει με ταχύτητα φωτός και που -αν χρειαστεί- μετακινεί ποτήρια και κιμωλίες πάνω σε μαυροπίνακες με τα μάτια της. Όμως οι γονείς της, αμόρφωτοι, ανόητοι, ξεκάθαρα μισητοί, την απορρίπτουν ολοκληρωτικά εξαιτίας αυτής της ιδιοφυίας της.

Η μικρή βρίσκει παρηγοριά στα βιβλία και στις βιβλιοθήκες και όταν πηγαίνει πλέον στο σχολείο ξεχωρίζει αμέσως. Η δασκάλα της, δεσποινίς Χάνεϊ, θέλει να την βοηθήσει. Όμως, βρίσκει απέναντί της και την φριχτή διευθύντρια του σχολείου, την κακιασμένη πρώην σφυροβόλο μις Αγκάθα Τράντσμπουλ, αλλά και τους απαίδευτους, σκληρούς, απαράδεκτους γονείς του κοριτσιού. Η Ματίλντα όμως έχει δυνάμεις που κανείς δεν φαντάζεται. Και χάρη σε αυτές σώζει τους συμμαθητές της, τη δασκάλα της, τους… γονείς της και βέβαια τον ίδιο της τον εαυτό από το Κακό.

Ξεχωρίζει από τους συμμαθητές και την οικογένεια της γιατί αποφασίζει να υψώσει το μικροσκοπικό της ανάστημα απέναντι σε έναν κόσμο γεμάτο τηλεοπτικές εκπομπές, απόρριψη, υστερικές φωνές, απειλές, βία και σκοτεινά παρελθόντα και να βροντοφωνάξει στην οικογένεια της και την τυραννική διευθύντρια του σχολείου της: «Μόνη μου θα αλλάξω αυτή την ιστορία!» Φυσικά δεν θα σας αποκαλύψουμε το πώς, γιατί θα χαθεί όλη η μαγεία, αλλά ναι, η Ματίλντα είναι μια ιστορία με happy end, που θα σας κάνει να δείτε τον κόσμο με άλλα μάτια και περισσότερη αισιοδοξία, καθώς το Δίκαιο είναι εκείνο που θα επικρατήσει και τα πράγματα θα πάρουν τον (σωστό επιτέλους) δρόμο τους.

Πάμε τώρα στην παράσταση. Καταρχάς, θεωρώ πως είναι “κατάλληλη” για παιδιά 6-7+, καθώς δεν είναι ένα έργο εύκολο και εύπεπτο, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για μιούζικαλ. Η Ματίλντα είναι τολμηρή και συχνά ακραία. Ο Νταλ δεν χάιδευε τα παιδικά μυαλά (άλλωστε και το βιβλίο είναι 9+), αλλά αντιθέτως τα έφερνε σε επαφή με την ωμή, συχνά, πραγματικότητα, που ενίοτε περιλαμβάνει σκληρούς και απορριπτικούς γονείς, κακούς δασκάλους, εχθρικό σχολικό περιβάλλον, απαράδεκτο εκπαιδευτικό σύστημα, bullying, τιμωρίες, μίσος, αδικία, απάτες, ακόμα και θανάτους, κυριολεκτικούς και μεταφορικούς. Όλα τα “δύσκολα” προαναφερθέντα δίνονται, όμως, μέσα σε ένα πλαίσιο που δεν δυσκολεύει τα παιδιά, καθώς το τραγούδι, ο χορός, το διάχυτο χιούμορ, και οι δυναμικές παρουσίες του Καλού ως γενικότερης έννοιας (παιδιά, βιβλιοθηκάριος, δασκάλα, Ματίλντα), είναι αυτά που υπερτερούν.

Επιπλέον, τα μικρότερα παιδιά μπορεί να δυσκολευτούν από την καρτουνίστικη εικόνα των γονέων της Ματίλντα (που, όμως, αν το καλοσκεφτείτε υπάρχουν ανάμεσά μας, όσο κι αν κάνουμε ότι δεν τους βλέπουμε). Το γκροτέσκο, αντιπαθητικό και άξεστο ζεύγος Γουόρμγουντ, που υποδύονται με χιούμορ και υποκριτική δύναμη οι Κώστας Κόκλας και Μπέττυ Μαγγίρα (σε εναλλαγή με την Αντιγόνη Ψυχράμη, εμείς είδαμε την παράσταση με την Μαγγίρα), είναι δυο υστερικές καρικατούρες, ένας κομπιναδόρος έμπορος αυτοκινήτων που ποτέ δεν αποδέχτηκε πως έκανε κόρη και μια ηλίθια, αναίσθητη, νοικοκυρά, που έχει το νου της στα λούσα, στην εξωτερική εμφάνιση και στον χορό. Οι δυο γονείς αναγνωρίζουν μόνο τον γιο τους τον Μάικ, έναν αποβλακωμένο μπροστά στην τηλεόραση έφηβο και απορρίπτουν ολοκληρωτικά το βιβλιοφάγο κορίτσι τους.

Τα “λιμάνια” της μικρής είναι δυο. Η βιβλιοθηκάριος κ. Φελπς, που υποδύεται η ίδια η σκηνοθέτιδα, και η δασκάλα δεσποινίς Χάνεϊ, που υποδύεται η εκπληκτική Νάντια Κοντογεώργη. Αυτές της ανοίγουν την αγκαλιά τους και την προστατεύουν τόσο από την τοξική οικογένειά της όσο και από την μισητή μις Τράντσμπουλ, την οποία ενσαρκώνει εξαιρετικά, με το χιούμορ που χρειάζεται να πλαισιωθεί σε μια παιδική παράσταση ένας τόσο κακός άνθρωπος, ο υπέροχος Βλαδίμηρος Κυριακίδης. Προφανώς, η ζωή της Ματίλντα και των συμμαθητών της στο σχολείο δεν είναι εύκολη. Αλλά μικρά και μεγάλα παιδιά, παρά τις μεταξύ τους διαφορές (αποδίδονται άριστα οι ενδοσχολικές συγκρούσεις, ανάλογα με τις ηλικίες και το αναπόφευκτο bullying) συμμαχούν απέναντι στον κοινό εχθρό, το bullying από τους φύσει και θέσει “ανώτερους” ενήλικους. Ο χορός και το τραγούδι γίνονται τα καθημερινά τους όπλα μέχρι την τελική τους νίκη. Θαυμάσαμε τους ηθοποιούς/ τραγουδιστές/ χορευτές, τα μεγάλα και τα μικρά παιδιά, ιδιαίτερα τα μικρά, λόγω του ότι μιλάμε για παιδιά δημοτικού σχολείου, που επί τρεις ώρες, δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό επί σκηνής και κερδίζουν τις εντυπώσεις των θεατών κάθε ηλικίας με τον επαγγελματισμό τους. Ιδιαίτερη μνεία στην Ματίλντα μας, Δανάη Τσούμου (υπάρχουν άλλες δυο διανομές). Δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι ένα δεκάχρονο κορίτσι, πέραν των άριστων φωνητικών και χορευτικών της ικανοτήτων, μπορεί να έχει τέτοια υποκριτική ωριμότητα.

Τα παιδιά μου, 8 και 11 ετών, παρακολούθησαν προσηλωμένα, γέλασαν, έκλαψαν, προβληματίστηκαν, θαύμασαν, χειροκρότησαν, ένιωσαν έντονα συναισθήματα, τα οποία οφείλει να ξυπνάει το καλό θέατρο. Το ίδιο κι εγώ, που -ομολογώ- αρκετές φορές βούρκωσα από τις ερμηνείες και από την δύναμη της ίδιας της αφήγησης. Σημειώνω ότι η μικρή μου είχε διαβάσει το βιβλίο, ενώ ο μεγάλος προτίμησε να το διαβάσει μετά την παράσταση. Προσωπικά, προτείνω να το έχουν διαβάσει τα παιδιά πριν δουν το “Matilda. The Musical” θα τα βοηθήσει να παρακολουθήσουν ευκολότερα την ιστορία, αλλά φυσικά δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να περάσουν καλά. Εγώ το είχα διαβάσει το 1990, στα 11 μου, όταν πρωτοκυκλοφόρησε στα ελληνικά και βρήκα την ευκαιρία να το ξαναδιαβάσω και στα σχεδόν 40 μου, νιώθοντας την ίδια αναγνωστική απόλαυση που αισθάνομαι κάθε φορά που πιάνω στα χέρια μου κείμενο του Νταλ.

Επιστρέφοντας από την παράσταση, έριξα μια ματιά στις διαδικτυακές κριτικές (πάντα έτσι κάνω για να μην είμαι προ-επηρεασμένη, αλλά και για να τσεκάρω την κρίση μου). Στην πλειονότητά τους είναι θετικές και με βρίσκουν απόλυτα σύμφωνη. Θέλω, όμως, να σταθώ σε ορισμένες αρνητικές. Και να τις αντικρούσω. Καταρχάς, έχουμε γκρίνια για την διάρκεια και “κριτικούς” που ζητούν να κοπεί μέρος της παράστασης. Φυσικά η παράσταση είναι μεγάλη, γι’ αυτό και προανέφερα πως οι θεατές πρέπει να είναι τουλάχιστον 6-7 ετών, αν και κατά την ταπεινή μου γνώμη, δεν κουράζει καθόλου και κυλάει σαν νεράκι. Και ομολογώ πως δεν είδα/ άκουσα παιδί να διαμαρτύρεται και να βαριέται και να γκρινιάζει, σε αντίθεση με όσα έχω βιώσει κατά καιρούς σε αμιγώς παιδικές παραστάσεις σαφώς μικρότερης διάρκειας. Από κει και πέρα, η Ματίλντα είναι ένα ξένο, πρωτότυπο, μιούζικαλ, που ήρθε έτοιμο απ’ έξω και αποδόθηκε (νομίζω πολύ επιτυχημένα) στη γλώσσα μας, και προφανώς οι συντελεστές δεν θα κόψουν σκηνές ολόκληρες ή τραγούδια ή χορευτικά γιατί το τρίωρο φαίνεται πολύ στον Έλληνα θεατή. Δεν κόβουμε κατά βούληση έργα των οποίων αγοράζουμε τα δικαιώματα… Σημειωτέον, τα μιούζικαλ έχουν συνήθως μεγάλη διάρκεια.

Δεύτερον, διαβάζω για κακό ήχο και παιδικές τσιρίδες. Κακό ήχο την ημέρα που είδαμε την παράσταση δεν είχαμε. Ίσως σε κάποιες άλλες παραστάσεις, πριν στρώσει καλά το έργο, να υπήρχαν προβλήματα, αλλά υποθέτω πως δεν υπάρχουν πια. Τσιρίδες παιδικές μπορώ να πω ότι ακούσαμε μόνο με την καλή έννοια, αυτή της αυθεντικής τσιρίδας (εννοείται δουλεμένης φωνητικά και συνειδητής) ακριβώς τις στιγμές που χρειαζόταν. Το “Matilda. The Musical” είναι ένα έργο με ένταση, που διαδραματίζεται μέσα σε ένα σχολείο και θα ήταν αφύσικο αν τα παιδιά ήταν άνευρα. Δυνατές παιδικές φωνές, θα τις χαρακτήριζα εγώ, σωστά τοποθετημένες στα κατάλληλα σημεία. Κάποιοι γράφουν πως έχαναν τα λόγια στα τραγούδια. Προσωπικά δεν τα έχασα, αλλά επειδή συχνά τα λόγια χάνονται στο μουσικό θέατρο και επειδή πολλοί θεατές είναι μικροί, ίσως θα ήταν σκόπιμο να υπάρχουν υπέρτιτλοι στα χορωδιακά μέρη. Αυτό που με “χάλασε” λίγο ήταν ότι αναγκαστικά, λόγω της αρχιτεκτονικής του συγκεκριμένου θεάτρου, δεν βλέπαμε την ζωντανή ορχήστρα, που δυστυχώς ήταν κρυμμένη κάτω από τη σκηνή.

Άλλο παράπονο: Το έργο δεν έμοιαζε με την ταινία… Προφανώς. Άλλος αφηγηματικός κώδικας ο ένας, άλλος ο άλλος κι άλλος ένας τρίτος το βιβλίο. Ανησυχητικό θα ήταν να έμοιαζε το “Matilda. The Musical” με την ταινία… Έπειτα, είχε, λέει, άκομψο χιούμορ. Διαφωνώ. Γιατί το “άκομψο” (που υποθέτω ότι αναφέρεται σε ορισμένες ατάκες των Κόκλα και Μαγγίρα και σε τμήματα του σκληρού ρόλου του Κυριακίδη) είναι ίδιον των χαρακτήρων αυτών, που δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν έξω από αυτό. Από την άλλη, αν σας σοκάρουν οι λέξεις σκατοβιβλίο, τσουτσούνι, βρομερό σκουλήκι ή αν θεωρείτε ότι το παιδί σας θα “τραυματιστεί” από την εικόνα ενός ωραιοπαθούς χορευτή με ομοφυλοφυλικά στοιχεία ή ότι η Τράντσμπουλ του Κυριακίδη (ρόλος που έχει γραφτεί για άντρα ηθοποιό) είναι ένα ανώμαλο τρανσέξουαλ icon και δεν μπορείτε να το διαχειριστείτε, καλύτερα να επιλέξετε μιαν άλλη παράσταση, πιο κλασική. Τέλος, γράφτηκε πως η παράσταση περνάει στα παιδιά κακά μηνύματα. Αυτός που έγραψε τη φράση αυτή μάλλον είδε κάτι άλλο. Η Ματίλντα βρίθει θετικών μηνυμάτων: Από την αποθέωση του διαβάσματος, της γνώσης και της φιλομάθειας, μέχρι τη δύναμη της αγάπης και της φιλίας, αλλά και την οριστική εξόντωση του κακού και την οριστική επικράτηση της δικαιοσύνης.

Συμπερασματικά, το “Matilda. The Musical” είναι μία ιδιαίτερα σημαντική παραγωγή για τη χώρα μας, μια παράσταση ενδυνάμωσης για μικρούς και μεγάλους, με άριστη σκηνοθεσία (με πολλά “μαγικά” τρικ), με πολλά εξαιρετικά σκηνικά και κοστούμια, υπέροχες χορογραφίες και ένα μεγάλο καστ ηθοποιών και μουσικών, είναι το πολύ καλό αποτέλεσμα της συνεργασίας μιας πολυπληθούς ομάδας ταλαντούχων καλλιτεχνών, που αξίζει να δείτε. Τα δε παιδιά εντυπωσιάζονται από το γεγονός ότι στη σκηνή παίζουν, τραγουδούν και χορεύουν συνομήλικοί τους! Γνωρίστε τη φωτεινή φύση μιας ξεχωριστής λογοτεχνικής ηρωίδας, που πέταξε από τις σελίδες του βιβλίου της αρχικά στη μεγάλη οθόνη και έπειτα στη θεατρική σκηνή, για να λυτρωθεί και να μας λυτρώσει. Φυσικά, μετά το τέλος της παράστασης έχετε πολλά να συζητήσετε με τα παιδιά σας. Και ακόμα περισσότερα με τον εαυτό σας. Καλή διασκέδαση.

Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση εδώ.