Τα ναρκωτικά είναι δυστυχώς προσιτά και στις μικρές ηλικίες, με αρκετούς νέους να μπαίνουν σε πειρασμό να δοκιμάσουν. Ειδικά η μαριχουάνα ή κάνναβη είναι εύκολο να αγοραστεί μέσω παρανόμων οδών και αποτελεί το πρώτο ναρκωτικό που δοκιμάζουν οι έφηβοι. Η χρήση της συχνά παρουσιάζεται ως ακίνδυνη, όμως είναι εξαρτησιογόνος, ιδιαίτερα για τους εφήβους, ενώ μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στον οργανισμό τους. Οι γονείς είναι το πρώτο και σημαντικότερο ανάχωμα στη χρήση ναρκωτικών και χρειάζονται σωστή πληροφόρηση, ώστε να βοηθήσουν τα παιδιά τους να μην εμπλακούν.

Η μαριχουάνα επηρεάζει την υγεία και την ευεξία
​Σχολείο: Οι χρήστες μαριχουάνας δυσκολεύονται να σκεφτούν καθαρά, να συγκεντρωθούν, να θυμηθούν πράγματα και να επιλύσουν προβλήματα. Η συχνή χρήση προκαλεί πτώση στις σχολικές επιδόσεις. Οι τακτικοί χρήστες συχνά χάνουν το ενδιαφέρον για το σχολείο και μπορεί να το παρατήσουν.
Οδήγηση και φυσική δραστηριότητα:  Η μαριχουάνα διαταράσσει την ορθή κρίση, τις σύνθετες κινητικές δεξιότητες και την ικανότητα εκτίμησης του χρόνου και της ταχύτητας. Όσοι οδηγούν ή κάνουν επικίνδυνα σπορ έπειτα από χρήση έχουν μεγάλες πιθανότητες να τραυματιστούν ή να χάσουν τη ζωή τους.
Σεξουαλική υγεία: Οι έφηβοι που καπνίζουν μαριχουάνα είναι πιθανότερο να έχουν παρακινδυνευμένη σεξουαλική συμπεριφορά και να εμπλακούν σε σεξουαλική επαφή χωρίς συναίνεση ή μέτρα προφύλαξης.
Μακροπρόθεσμη υγεία: Το σώμα και ο εγκέφαλος των εφήβων είναι ακόμα αναπτυσσόμενα και ανώριμα. Καπνίζοντας οτιδήποτε, συμπεριλαμβανομένης της κάνναβης,  καταστρέφονται οι πνεύμονές τους. Επιπλέον, η μαριχουάνα μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση ή σε εκδήλωση ψυχικών διαταραχών, όπως το άγχος, η κατάθλιψη και η σχιζοφρένεια.

Πώς γίνεται η χρήση μαριχουάνας
Το αποξηραμένο υλικό του φυτού της κάνναβης συνήθως αναμειγνύεται με καπνό και τυλίγεται σε τσιγάρο. Κάποιοι χρήστες το ανακατεύουν σε φαγητό ή το βράζουν σαν τσάι. Άλλα ναρκωτικά, όπως το PCP (φαινκυκλιδίνη) ή το κρακ, μπορεί να προστίθενται στο τσιγάρο, πολλαπλασιάζοντας τους κινδύνους.
Σημειώνουμε εδώ ότι στη χώρα μας ναι μεν λειτουργούν καταστήματα, φυσικά και διαδικτυακά, που εμπορεύονται βρώσιμα ή άλλου είδους προϊόντα που περιέχουν κανναβινοειδή, όμως δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί κανονιστικό πλαίσιο ρύθμισης των όρων  διάθεσής τους στην αγορά ούτε σε ευρωπαϊκό ούτε σε εθνικό επίπεδο.  Επίσης, ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων δεν έχει εκδώσει καμία έγκριση κυκλοφορίας τελικού προϊόντος φαρμακευτικής κάνναβης και δεν έχει κάνει δεκτή καμία γνωστοποίηση κυκλοφορίας προϊόντος ως συμπληρώματος διατροφής με κάνναβη. Σε κάθε περίπτωση, η μαριχουάνα είναι επικίνδυνη σε οποιαδήποτε μορφή για τα παιδιά και τους εφήβους.

Η μαριχουάνα είναι εξαρτησιογόνο ναρκωτικό
Όπως συμβαίνει με το αλκοόλ και τη νικοτίνη, τα παιδιά που καπνίζουν μαριχουάνα χάνουν εύκολα τον έλεγχο και εθίζονται στη χρήση της. Η παγίδα είναι πως δεν προκαλεί έντονα συμπτώματα στέρησης, οπότε πολλοί τείνουν να παραβλέπουν ότι είναι εξαρτησιογόνος. Όμως, το σύνδρομο στέρησης είναι μόνο ένα από τα πολλά συμπτώματα εθισμού στα ναρκωτικά.
Όταν οι έφηβοι εθίζονται στη μαριχουάνα είναι πιθανό να καπνίζουν αρκετές φορές την εβδομάδα ή και καθημερινά. Παρόλο που πολλοί πιστεύουν ότι το ελέγχουν και μπορούν να σταματήσουν όποτε θελήσουν, οι περισσότεροι δεν το καταφέρνουν. Οι συστηματικοί χρήστες συχνά παρουσιάζουν πτώση στις σχολικές και αθλητικές επιδόσεις, χάνουν το ενδιαφέρον για εξωσχολικές δραστηριότητες και αναπτύσσουν προβλήματα στις διαπροσωπικές τους σχέσεις με την οικογένεια και τους φίλους τους. Εάν η χρήση κάνναβης συνεχιστεί και στην ενήλικη ζωή, επηρεάζει αρνητικά την επαγγελματική εξέλιξη και τη δημιουργία σταθερής οικογενειακής ζωής. Όπως συμβαίνει και με το αλκοόλ, όσο νεότερος αρχίσει κάποιος τη χρήση μαριχουάνας, τόσο πιο πιθανό είναι να εξαρτηθεί.

Σημάδια χρήσης
Πρώτο βήμα για να βοηθήσουμε το παιδί είναι το να αναγνωρίσουμε τα σημάδια χρήσης, όμως κάποια από αυτά είναι αμβληχρά. Πρέπει να υποψιαστούμε χρήση μαριχουάνας (ή άλλων ναρκωτικών) αν το παιδί μας:

• Περνάει περισσότερο χρόνο μόνο ή μακριά από το σπίτι παρά με την οικογένεια ή τους φίλους του.
• Συχνά είναι κακόκεφο ή ευερέθιστο.
• Αρχίζει να παραλείπει μαθήματα, συχνά αργοπορεί στο σχολείο ή πέφτουν οι βαθμοί του.
• Αγοράζει CD και ρούχα με μηνύματα και σύμβολα υπέρ της μαριχουάνας.
• Χάνει το ενδιαφέρον του για δραστηριότητες που του άρεσαν.
• Έρχεται στο σπίτι «φτιαγμένο», φλύαρο, χαχανίζοντας, με κόκκινα μάτια και απαθές βλέμμα ή, αντίθετα, αν κλείνεται κατευθείαν στο δωμάτιό του.
• Μυρίζει μαριχουάνα.
• Έχει στα πράγματά του ναρκωτικά ή εξαρτήματα χρήσης ναρκωτικών

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς
Βάζουμε ξεκάθαρα όρια. Ενσταλάζουμε ισχυρές αξίες. Πρέπει το παιδί να κατανοήσει πως περιμένουμε από αυτό να μη χρησιμοποιήσει ναρκωτικά. Συζητάμε μαζί του για την αξία της υγείας και ότι αυτή υπερέχει όταν αποφασίζουμε τι είναι σωστό και τι λάθος για τον οργανισμό μας.
Συζητάμε για τους κινδύνους των ναρκωτικών. Η συζήτηση αυτή είναι αναγκαίο να γίνεται σε μικρή ηλικία και να ενθαρρύνουμε το παιδί να εκφράσει τις απορίες και τις ανησυχίες του. Οι νέοι που δεν γνωρίζουν τα δεδομένα μπορεί να δοκιμάσουν μόνο και μόνο για να δουν πώς είναι.
Εκμεταλλευόμαστε τις ευκαιρίες διδαχής. Συζητάμε με τα παιδιά για αυτοκινητικά δυστυχήματα ή άλλες τραγωδίες που προκαλούνται από τη χρήση ναρκωτικών και παρουσιάζονται στα δελτία ειδήσεων.
Βοηθάμε το παιδί να χειριστεί την πίεση των συνομηλίκων. Οι συνομήλικοι επηρεάζουν ισχυρά τους εφήβους να δοκιμάσουν ναρκωτικά. Η επιρροή των γονιών, όμως, μπορεί να είναι ισχυρότερη, αν βοηθούν τα παιδιά να έχουν αυτοπεποίθηση, να κάνουν υγιεινές επιλογές και να αντιστέκονται στη επιβλαβή πίεση των άλλων. Τα παιδιά έχουν ανάγκη να ακούσουν ότι είναι εντάξει να πουν «Όχι!» σε ριψοκίνδυνες συμπεριφορές και να το εννοούν. Είναι επίσης σημαντικό να τα ωθήσουμε σε δραστηριότητες που τους αρέσουν και χτίζουν την αυτοεκτίμησή τους.
Βοηθάμε το παιδί να καταλάβει τα συναισθήματά του. Ειδικά στην εφηβεία, πολλά παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με έντονα και πρωτόγνωρα συναισθήματα. Κάποιες φορές μπορεί να νιώσουν άγχος ή κατάθλιψη και να θεωρήσουν τα ναρκωτικά ως διέξοδο. Χρειάζεται να εξηγήσουμε ότι όλοι κατά καιρούς έχουμε αλλαγές στη διάθεσή μας, ότι είναι σημαντικό να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας και να αντιμετωπίζουμε το άγχος με υγιείς τρόπους, που βοηθούν να προλάβουμε ή να λύσουμε τα προβλήματά μας.
Δίνουμε το καλό παράδειγμα. Αποφεύγουμε το κάπνισμα, το αλκοόλ και τα ναρκωτικά. Δεν οδηγούμε έχοντας πιει. Προσπαθούμε να αποτελούμε καλό πρότυπο όσον αφορά και τον τρόπο που εκφράζουμε, ελέγχουμε και αντιμετωπίζουμε το στρες, τον πόνο ή την ένταση.
Αναζητάμε ιατρική βοήθεια. Αν υποψιαζόμαστε ότι το παιδί μας κάνει χρήση μαριχουάνας ή άλλων ναρκωτικών, μιλάμε με τον παιδίατρό του. Εκείνος μπορεί να αναγνωρίσει σημεία χρήσης ναρκωτικών, μιλώντας εμπιστευτικά με τον ίδιο τον έφηβο και να ενημερώσει και να κατευθύνει τους γονείς όσον αφορά στα προγράμματα θεραπευτικής παρέμβασης, αν υπάρχει άμεσος κίνδυνος.

Η Μαρία Θ. Αυγέρη είναι παιδίατρος. Μπορείτε να τη βρείτε στο maria.aygeri@gmail.com και στο 6945792250.