Το παιδί μας πηγαίνει σχολείο. Φεύγει από τη γνώριμη φωλιά του και από την αγκαλιά μας, για να βρεθεί σε ένα ευρύτερο κοινωνικό κύκλο και να κοινωνικοποιηθεί με άλλους ενήλικες και κυρίως με συνομήλικούς του. Η αγωνία του παιδιού μας είναι μεγάλη… Αλλά τις περισσότερες φορές η δικιά μας είναι μεγαλύτερη.
Το κάθε ξεκίνημα του παιδιού μας είτε είναι πρώτη φορά στον παιδικό σταθμό, στο δημοτικό, στο πανεπιστήμιο, στην καινούργια του δουλειά, στο καινούργιο του σπίτι… η καρδιά μας πλημμυρίζει με αγωνία. Θα τα καταφέρει; Θα κάνει καινούργιους φίλους; Θα αγαπηθεί; Θα έχει αποδοχή; Θα είναι ευτυχισμένος/η; Και τελικά εγώ ως γονιός θα καταφέρω να μείνω μακριά της/του; Ναι είναι αλήθεια. Κάθε νέο βήμα σημαίνει μία νέα προσαρμογή που χρειάζεται να κάνει τόσο το παιδί, όσο και εμείς οι ίδιοι. Και αυτός που προσαρμόζεται συνήθως πιο δύσκολα, είναι ο γονιός!
Να κάποια πράγματα που θα βοηθήσουν, τουλάχιστον στην προσαρμογή του παιδιού σας, και θα σας κάνουν να νιώσετε πιο ήρεμοι και σίγουροι για το ότι τελικά και το παιδί αλλά και εσείς θα τα καταφέρετε.
Προσπαθήστε να είστε ψύχραιμοι με την προσαρμογή του παιδιού σας και δείξτε του εμπιστοσύνη, καθώς επίσης δείξτε εμπιστοσύνη στο χώρο και στο προσωπικό που επιλέξατε για το παιδί σας. Αν εσείς δεν αισθάνεστε ασφαλείς ή σίγουροι με την επιλογή σας, αυτό που εισπράττει το παιδί, ακόμα κι αν δεν λέτε τίποτα μπροστά του, είναι φόβος για το νέο του ξεκίνημα. Αντίθετα, η δικιά σας σιγουριά για το ότι αυτό το ξεκίνημα στο συγκεκριμένο χώρο έχει να προσφέρει πολλές καινούργιες και ευχάριστες εμπειρίες στο παιδί, θα του μεταδώσει σιγουριά και αυτοπεποίθηση.
Κάθε νέο ξεκίνημα είναι μία περίοδος αυξημένου στρες για το παιδί και αναμένετε να παρουσιάσει αυξημένη προσκόλληση στο πρόσωπο φροντίδας. Μπορεί να σας φαίνεται ότι άλλα παιδιά προσαρμόζονται πιο εύκολα από το δικό σας και να «ζηλεύετε» που δεν κλαίνε τόσο πολύ κατά την διάρκεια του αποχωρισμού, και αυτό να σας οδηγεί στο να αναρωτιέστε τι έχετε κάνει λάθος. Απολύτως τίποτα! Η αυξημένη προσκόλληση κατά την περίοδο προσαρμογής είναι φυσιολογική. Η δυσκολία αποχωρισμού και αποδοχής της νέας κατάστασης δείχνει ότι το παιδί έχει αναπτύξει μία υγιή προσκόλληση με το πρόσωπο φροντίδας, δηλαδή με εσάς. Με άλλα λόγια, το ότι δεν θέλει να σας αποχωριστεί είναι υγιές, και δείχνει ότι η σχέση εμπιστοσύνης που έχετε χτίσει μαζί του έχει γερές βάσεις. Για να το βοηθήσετε κατά την περίοδο προσαρμογής του στο θέμα της αυξημένης προσκόλλησης, όταν είσαστε μαζί του αφιερώστε του περισσότερο αποκλειστικό χρόνο one to one χωρίς αποσπάσεις, δηλαδή χωρίς διακοπές για τηλέφωνο, τηλεόραση, μαγείρεμα, σιδέρωμα ή κάθε είδους δουλειά. Κατά την διάρκεια αυτού του χρόνου αφήνετε το παιδί να σας καθοδηγεί στο τι θέλει να κάνει χωρίς να το κατευθύνετε. Ο προγραμματισμένος αποκλειστικός χρόνος με το παιδί σας θα το βοηθήσει στην ομαλή προσαρμογή του στο σχολείο.
Περιμένετε ότι το πρώτο διάστημα το παιδί μπορεί να είναι ανήσυχο και να παρουσιάζει εκνευρισμό, θυμό, εκρήξεις οργής κατά την διάρκεια της ημέρας ακόμα και αν στο σχολείο υπήρξε πολύ συνεργάσιμο. Επίσης μπορεί να ξυπνάει συχνά την νύχτα έχοντας εφιάλτες ή ζητώντας να πάτε κοντά του και να το βοηθήσετε να ξανακοιμηθεί. Στηρίξτε το κατά την διάρκεια των εκρήξεων οργής του με την ενεργή παρουσία σας, προσπαθώντας να μην θυμώνετε, να μην το αγνοείτε ή να μην προσπαθείτε να του αποσπάσετε την προσοχή ώστε να σταματήσει το κλάμα του. Καθίστε δίπλα του και ακούστε το, δίνοντάς του το μήνυμα «είμαι εδώ, σε ακούω, σε καταλαβαίνω… πρέπει να είναι πολύ δύσκολο αυτό που σου συμβαίνει… θα ήθελες μία αγκαλιά;» Αυτός είναι ο τρόπος που σας προτείνω να αντιμετωπίζετε τις εκρήξεις οργής του παιδιού σας όχι μόνο όταν είναι ευάλωτο, δηλαδή όταν είναι σε προσαρμογή, όταν έχει χτυπήσει ή όταν είναι άρρωστο, αλλά κάθε φορά που το παιδί παρουσιάζει μία έκρηξη οργής.
Μπορεί να εκφράσει δυσαρέσκεια για το σχολείο, να δηλώνει συχνά ότι δεν θέλει να ξαναπάει στο σχολείο ή απλά να αρνείται να πάει. Σε μία τέτοια περίπτωση συνήθως αυτό που κάνουμε είναι να προτρέχουμε και ουσιαστικά να μην ακούμε αυτό που μας λέει το παιδί μας. «Έλα τώρα που δεν θέλεις να πας σχολείο. Αφού εκεί κάνεις τόσα πράγματα και παίζεις με τα άλλα παιδάκια!…» Ή να βάζουμε τα συναισθήματα των άλλων πάνω από το συναίσθημα του παιδιού μας «Μα η δασκάλα σου θα στεναχωρηθεί αν δεν πας και το ίδιο και οι φίλοι σου.» Αντί για αυτό προσπαθήστε να ανταποκριθείτε σε αυτό που ακούτε να σας λέει, χωρίς να μειώνετε το συναίσθημά του. Εστιάστε στο συναίσθημά του και απαντήστε του δίνοντας ένα όνομα στο συναίσθημα που ακούτε να εκφράζει. Π.χ. «Φαίνεσαι πραγματικά στεναχωρημένη που χρειάζεται να πας σχολείο…. Θα προτιμούσες να είσαι εδώ μαζί μου…» Αφήνετε το παιδί να αντιδράσει και να σας πει τι νιώθει και ακούστε το χωρίς να απορρίπτετε ή να προσπαθείτε να αλλάξετε αυτό που νιώθει. Με το να το ακούσετε, θα το βοηθήσετε να το εκφράσει, να νιώσει ότι το καταλαβαίνετε και μετά να μπορέσει να το αντέξει και το ίδιο. Αν παρότι το ακούτε, δείχνετε κατανόηση και το στηρίζετε σε αυτό που του συμβαίνει, η δυσαρέσκεια επιμένει, διερευνήστε λίγο παραπάνω τι είναι αυτό που δυσαρεστεί το παιδί σας, και συζητήστε το με τους ανθρώπους από το σχολείο (τη δασκάλα, τη διεύθυνση ή τον/την ψυχολόγο του σχολείου).
Κι επειδή όλα αυτά είναι δύσκολα και για εσάς τους ίδιους, μην ξεχνάτε να φροντίζετε και τις δικές σας ανάγκες. Βρείτε έναν άνθρωπο που μπορεί να σας ακούσει για τις δυσκολίες που περνάτε, επιτρέψτε στον εαυτό σας να κλάψει αν το χρειάζεστε, γιατί όπως και να το κάνουμε και εσείς είστε σε προσαρμογή, και τέλος βρείτε λίγο χρόνο μακριά από το παιδί σας για να κάνετε κάτι που πραγματικά σας κάνει να νιώθετε όμορφα.Ένας γονιός που φροντίζει τις ανάγκες του, είναι ένας γονιός που μπορεί να έχει τη δύναμη να φροντίσει και όσους εξαρτώνται από τον ίδιο.
Καλή προσαρμογή! Άλλωστε η ζωή μας ως γονείς είναι γεμάτη αλλαγές και προσαρμογές!
Η Βένια Δεληκατερίνη είναι Εμψυχώτρια Θεατρικής Έκφρασης, Καθηγήτρια Αγγλικών μέσω Παιχνιδιού, Σύμβουλος Aware Parenting. Συνδημιουργός του Χώρου Προσωπικής Ανάπτυξης και Δημιουργικής Έκφρασης FollowYour Tree (www.followyourtree.gr).
