Ένα από τα λίγα δώρα που επέλεξα φέτος για τα παιδιά μου είναι το ημερολόγιο της Early Life Notes «Το Κυνήγι της Ευτυχίας». Μου το σύστησε μια παλιά συνεργάτης και ενθουσιάστηκα τόσο με την πρωτοτυπία του, όσο και με την ουσία του. Πρόκειται για ένα διαφορετικό ημερολόγιο για παιδιά, φτιαγμένο από μια έμπειρη ψυχολόγο, που στόχο έχει την ανάπτυξη δεξιοτήτων και χαρακτηριστικών που συνδέονται με την ανθεκτικότητα και την ευτυχία τους. Ας δούμε, όμως, αναλυτικότερα ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που παρουσιάζει με τον ιδιαίτερό του τρόπο το ημερολόγιο στα παιδιά, για να τα βοηθήσει να βρουν το δρόμο προς την ευτυχία!
Αυτογνωσία!
Η αυτογνωσία και αυτοδιαχείριση είναι ένα σημαντικό κομμάτι της συναισθηματικής νοημοσύνης, της ικανότητας δηλαδή του ατόμου να χρησιμοποιεί συναισθηματικές πληροφορίες ως οδηγό σκέψης και συμπεριφοράς. Η συναισθηματική νοημοσύνη, παρόλο που είχε αναφερθεί αρχικά από τον Μάικλ Μπέλντοχ το 1964, έγινε ευρέως γνωστή το 1995 με το βιβλίο «Συναισθηματική Νοημοσύνη» του ψυχολόγου Ντάνιελ Γκόουλμαν. Έκτοτε, οι έρευνες έχουν δείξει ότι η συναισθηματική νοημοσύνη σχετίζεται με τη μακροπρόθεσμη επιτυχία και ευτυχία του ατόμου, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο χαρακτηριστικό, συμπεριλαμβανομένου και του γενικού δείκτη νοημοσύνης.
Αυτοαποδοχή!
Η επιστημονική κοινότητα συμφωνεί ότι η αποδοχή των θετικών αλλά και των αρνητικών μας χαρακτηριστικών, των ταλέντων και των αδυναμιών μας, είναι πολύ σημαντική για τη γενικότερη ευημερία μας. Η αυτοαποδοχή αποτελεί μία καλή βάση για την αυτοπεποίθηση, αφού μόνο έχοντας αποδεχθεί τον εαυτό μας όπως είναι μπορούμε να αισθανθούμε άνετα μέσα σε αυτόν. Επίσης, η αυτοαποδοχή σχετίζεται στενά με την έννοια της αυτοβελτίωσης. Οι επιστήμονες που ασχολούνται με την ψυχική υγεία, επιβεβαιώνουν ξανά και ξανά ότι το πρώτο βήμα για οποιαδήποτε θετική αλλαγή είναι η αναγνώριση και αποδοχή του ατελή εαυτού μας. Βιβλιογραφικά, η αυτοαποδοχή έχει συνδεθεί με αυξημένο αίσθημα αυτονομίας, χαμηλότερα επίπεδα φόβου αποτυχίας και αυτοκριτικής, λιγότερη ανάγκη αποδοχής από τρίτους κλπ.
Κίνητρο για αυτοβελτίωση!
Το κίνητρο για αυτοβελτίωση ή η νοοτροπία ανάπτυξης, συνδέεται με χαμηλότερα επίπεδα άγχους και πιο επιτυχημένη διαχείριση καταστάσεων στην καθημερινότητα. Αυτό συμβαίνει, σύμφωνα με την Αμερικανίδα ψυχολόγο Carol Dweck που επινόησε τον όρο, γιατί το άτομο με νοοτροπία ανάπτυξης αντιμετωπίζει τις δυσκολίες και τις αποτυχίες ως ευκαιρίες για μάθηση και αυτοβελτίωση. Η νοοτροπία ανάπτυξης κάνει τα εμπόδια να φαίνονται περιστασιακά και εξωτερικά από τον άνθρωπο που σε αυτή την περίπτωση διατηρεί την αυτοπεποίθηση του και προσπαθεί να βρει εναλλακτικές ιδέες και λύσεις. Στην αντίθετη περίπτωση, ένα άτομο με “σταθερή νοοτροπία”, ερμηνεύει τις αποτυχίες ως αποτέλεσμα προσωπικών, σταθερών χαρακτηριστικών που δεν μπορούν να αλλάξουν. Αυτό οδηγεί το άτομο στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει λόγος για περαιτέρω προσπάθεια ή άλλη προσέγγιση.
Ανάπτυξη ενσυνειδητότητας
Η ενσυνειδητότητα (mindfuleness) είναι μία από τις βασικές πρακτικές του σύγχρονου κλάδου της θετικής ψυχολογίας του Αμερικάνου ψυχολόγου Martin Seligman. Πρόκειται για την ικανότητα του ατόμου να ζει τη στιγμή, να παρατηρεί και να επεξεργάζεται αυτό που συμβαίνει ΤΩΡΑ. Στην εποχή μας, που οι οθόνες έχουν γίνει προέκταση των χεριών μας και οι εικόνες εναλλάσσονται με αφύσικα γρήγορους ρυθμούς, η παρατήρηση της πραγματικότητας έχει γίνει πολύ δύσκολη. Κι όμως, με ενθάρρυνση και προσπάθεια, μπορούμε να δείξουμε στα παιδιά την αξία της ενσυνειδητότητας και να τους προσφέρουμε τα οφέλη που τη συνοδεύουν όπως το αίσθημα αυτοελέγχου, τη μείωση του άγχους, τη βελτίωση της διάθεσης και της ικανότητας συγκέντρωσης, την αύξηση της αυτοπεποίθησης κλπ. Αν το σκεφτείτε, ακόμα και η ίδια η καταγραφή στιγμών της ημέρας των παιδιών σε ένα ημερολόγιο, είναι μια απλή άσκηση ενσυνειδητότητας!
Αίσθημα ευγνωμοσύνης!
Η ευγνωμοσύνη είναι μία ακόμα πρακτική από τη θετική ψυχολογία του Seligman. Επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που αισθάνονται και εκφράζουν ευγνωμοσύνη είναι πιο ευτυχισμένοι, διαχειρίζονται με περισσότερη επιτυχία το άγχος τους, έχουν πιο ποιοτικές διαπροσωπικές σχέσεις και δηλώνουν πιο ικανοποιημένοι από τη ζωή τους συνολικά. Έτσι, και τα παιδιά που εκφράζουν ευγνωμοσύνη είναι πιο φιλικά και ενθουσιώδη, έχουν καλύτερη συμπεριφορά, είναι πιο αισιόδοξα και λιγότερο ανταγωνιστικά και γενικά βιώνουν περισσότερα θετικά και λιγότερα αρνητικά συναισθήματα. Βιβλιογραφικά, η θετική στάση και διάθεση φαίνεται να συνδέεται ακόμα και με οργανικά οφέλη όπως π.χ. την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
Ικανότητα θετικής σκέψης!
Η ερμηνεία που δίνουμε στις εμπειρίες μας έχει περισσότερη βαρύτητα από την αντικειμενική εμπειρία, σύμφωνα με τη γνωσιακή συμπεριφοριστική σχολή ψυχολογίας του Aaron Beck. Έτσι, ουσιαστικά τα γεγονότα έχουν λιγότερη σημασία από τον τρόπο που θα μάθουμε να τα αντιμετωπίζουμε. Αν εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας να σκέφτεται θετικά και όσο το δυνατόν αισιόδοξα θα μπορούμε να αντιμετωπίσουμε πιο αποτελεσματικά τις καταστάσεις. «Το Κυνήγι της Ευτυχίας» εστιάζει στην εκπαίδευση των παιδιών στη θετική σκέψη και τα οφέλη που τη συνοδεύουν όπως μειωμένα επίπεδα άγχους, αυξημένο αίσθημα ευημερίας και αυτοπεποίθησης, καλύτερη ψυχική και οργανική υγεία και καλύτερες διαπροσωπικές σχέσεις.
Πότε θα γράφει το παιδί μου;Η καταγραφή συμβάντων, σκέψεων και συναισθημάτων σε ένα ημερολόγιο, χρειάζεται ηρεμία και άνεση χρόνου και δεν θα γινόταν εποικοδομητικά αν απλώς στριμώχναμε τη δραστηριότητα αυτή στα τελευταία 5 λεπτά μίας ήδη γεμάτης και κουραστικής μέρας. Ένα μικρό «κόλπο» για να καταφέρει κανείς να γράφει τακτικά και με ευχαρίστηση σε ένα ημερολόγιο είναι βρει, μέσα στο πρόγραμμα του, μέρες και ώρες που θα μπορούσε να αφιερώσει σ’ αυτό χωρίς πίεση και άγχος. Σκεφτείτε λοιπόν πού χωράει «Το κυνήγι της Ευτυχίας» στο πρόγραμμα σας και στο πρόγραμμα των παιδιών, έτσι ώστε να αποτελέσει μία ευκαιρία για ποιοτικό χρόνο και συζήτηση ανάμεσα σας και όχι άλλη μία υποχρέωση μέσα σε ένα ήδη φορτωμένο πρόγραμμα!
Το ημερολόγιο δίνει την ευκαιρία στο παιδί να το συμπληρώσει με το δικό του ρυθμό (π.χ. κάθε μέρα, κάθε Σαββατοκύριακο, όποτε έχει διάθεση κλπ.) αφού οι σελίδες έχουν ανοιχτή ημερομηνία, την οποία συμπληρώνει το παιδί όποτε αποφασίσει να «γράψει». Παρόλα αυτά, αξίζει να σημειωθεί ότι τέτοιου είδους προσπάθειες είναι πιο αποδοτικές όταν γίνονται με μία τακτικότητα και σε σχετικά κοντινά χρονικά διαστήματα. Προτείνουμε μία συχνότητα 2 φορών εβδομαδιαίως ώστε να συγκρατούνται οι πληροφορίες και να συσχετίζονται σταδιακά μεταξύ τους. Σε κάθε περίπτωση, το ημερολόγιο έχει δυνατότητα για 24 διαφορετικές καταχωρήσεις/ημερομηνίες.
Και οι γονείς; 
Μπορείτε να παραγγείλετε «Το Κυνήγι της Ευτυχίας» εδώ. Αμέσως μετά, θα λάβετε ηλεκτρονικά μία αναλυτική ενημέρωση, με οδηγίες και ιδέες για τη βέλτιστη χρήση του. Μπορείτε επίσης να ενημερώνεστε για «Το Κυνήγι της Ευτυχίας» στη σελίδα του στο Facebook.
