Το καλοκαίρι, περισσότερο από κάθε άλλη περίοδο, οι γονείς αναζητούν εξωσχολικό διάβασμα για τα παιδιά τους. Πολλοί οι λόγοι και αμέτρητα τα οφέλη! Όλο και πιο συχνά, βρίσκομαι σε βιβλιοπωλεία μικρά ή και μεγαλύτερα και βλέπω μαμάδες με τα παιδιά τους να χαζεύουν και να ψάχνουν βιβλία. Κάτι τέτοιες στιγμές μου δίνουν μεγάλη ευχαρίστηση και την πίστη ότι το βιβλίο δεν χάνεται!

Την τελευταία φορά που αυτό συνέβη, μαμά και περίπου τεσσάρων ετών γιος είχαν κάτσει χάμω και ξεφύλλιζαν και διάβαζαν κομμάτια από ένα βιβλίο. Κάποια στιγμή άκουσα να συζητάνε και τη μαμά να ρωτάει «αν πάρουμε αυτό το βιβλίο, τι καινούργιο θα μάθεις;»

Το καλό στην ερώτηση είναι ότι η μαμά αναζητά τα κριτήρια από το παιδί της. Το βάζει να μιλήσει, να θέσει επιχειρήματα. Σίγουρα αυτό είναι δύσκολο για ένα τετράχρονο, όμως μόνο έτσι μπορεί να εκπαιδευτεί ώστε σιγά σιγά να μπαίνει στη διαδικασία να κρίνει το ίδιο και να εκφράζει την άποψή του!

Υπάρχει όμως και ένα «κακό» στην ερώτηση: «τι θα μάθεις;»

Οι περισσότεροι γονείς και εκπαιδευτικοί θέλουμε να εμφυσήσουμε στα παιδιά μας την αγάπη για το διάβασμα. Οραματιζόμαστε να τα κάνουμε αναγνώστες, που θα αντιλαμβάνονται την αξία της ανάγνωσης ενός βιβλίου, κι έτσι τα προσανατολίζουμε έμμεσα ή άμεσα να διαλέγουν τα «καλά» βιβλία ή τα βιβλία που κάτι θα μάθουν. Αργότερα, τους ζητάμε να διαλέγουν βιβλία με λιγότερες εικόνες, περισσότερες σελίδες κ.ο.κ..

Αναρωτιέμαι, άραγε εμείς, ως ενήλικες, διαβάζουμε πάντα «καλή» ή «βαριά» λογοτεχνία ή επιστημονικά βιβλία, που κάτι θα μάθουμε από αυτά ή θα μας κάνουν να σκεφτούμε; Σίγουρα, δεν είμαι σε θέση να απαντήσω καθολικά. Όμως βάσει του δείγματος που έχω, δηλαδή των ανθρώπων που συναναστρέφομαι, ξέρω πολύ καλά ότι τα αναγνώσματα ποικίλουν και καλύπτουν όλη την γκάμα των αναγνωσμάτων που μπορεί να βρει κανείς, είτε χαρακτηρίζονται θετικά είτε αρνητικά ως προς την ποιότητά τους.

Αν, λοιπόν, εμείς δεν κάνουμε κάτι τέτοιο, γιατί το απαιτούμε από τα παιδιά μας;

Ένα παιδί, για να μπορέσει να αποκτήσει κριτήριο να επιλέγει, πρέπει να έρθει σε επαφή με όλα τα είδη του λόγου και μετά να αποφασίσει τι του αρέσει, τι του ταιριάζει, τι επιθυμεί κάθε φορά. Πρέπει να νιώσει οικειότητα με αυτό που λέμε «βιβλίο», να μπορεί να το κάνει δικό του και να το κρίνει. Είναι το ίδιο ακριβώς που συμβαίνει και με τη μουσική, το χορό, τη διατροφή μας…

Χωρίς αυτό ως προϋπόθεση και χωρίς να υπάρχει ένας ενήλικας-αναγνώστης που θα λειτουργεί ως παράδειγμα, το παιδί δύσκολα θα αγαπήσει το διάβασμα και θα το συμπεριλάβει στα «θέλω» του και τις «ανάγκες» του.

Εμπιστευτείτε, λοιπόν, τα παιδιά σας! Αφήστε τα να διαλέγουν βιβλία και αφεθείτε στο να τα διαβάζετε μαζί τους, να γελάτε, να συγκινείστε, να ταξιδεύετε με αυτά! Θα δείτε ότι, πολύ σύντομα, το παιδί σας όχι μόνο θα αναζητά καινούργια βιβλία, αλλά δε θα αρκείται στα «μέτρια» αναγνώσματα και θα είναι απαιτητικό από κάθε βιβλίο που πιάνει στα χέρια του! Δοκιμάστε το και θα με θυμηθείτε!

Η Μαριάννα Κουμαριανού είναι παιδαγωγός και συγγραφέας.