Μέσα στην όλη κατήφεια της καθημερινότητας ήλθε να προστεθεί ακόμη ένα τραγικό συμβάν. Δεν είναι η απώλεια μερικών αθώων παιδιών στη Μέση Ανατολή από κάποια έξυπνη βόμβα, ούτε κάποια περίπτωση κακοήθειας. Είναι κάτι ακόμη πιο δυσβάσταχτο και αυτό επειδή δεν χωνεύεται το γεγονός ότι θα μπορούσε πολύ απλά να είχε αποφευχθεί.

Όλοι μάθαμε λοιπόν για τον χαμό του μικρού βρέφους από κοκίτη και όλοι μας μείναμε αποσβολωμένοι. Πώς γίνεται ένας άνθρωπος να χάνεται εξαιτίας ενός μικροβίου, το οποίο δεν φαίνεται καν με το γυμνό μάτι; Δυσκολεύτηκα να μπω στη διαδικασία της σύνταξης αυτού του κειμένου, γιατί ένιωσα πως αρκετοί εκμεταλλεύτηκαν το συμβάν για να διαφημίσουν τις εμβολιαστικές διαθέσεις τους και τον εαυτό τους γενικότερα και έτσι ακόμη ένα κείμενο ίσως περισσεύει δίπλα στον καημό της οικογένειας. Όμως θέλω να αγγίξω το θέμα από άλλη πλευρά. Δεν σκοπεύω να θίξω οικογένειες και πρόσωπα. Δεν σκοπεύω να το παίξω «Mr Εμβόλια», ούτε τυφλός πρεσβευτής της δυτικής ιατρικής.

Αναζητώντας λοιπόν τις ευθύνες και τα «γιατί», πιστεύω πως αυτά βρίσκονται σε όλους μας, σε όλη την κοινωνία. Ναι, όλοι είμαστε υπεύθυνοι για αυτήν την τραγωδία. Όλοι μας φταίμε που το παιδί δεν είχε «κάλυψη». Πρώτα το υπουργείο Υγείας, που δεν έχει καταφέρει τόσα χρόνια να πείσει και τους ενήλικες να εμβολιάζονται με τις αναμνηστικές τους δόσεις, ώστε να προστατεύονται ταυτόχρονα και τα βρέφη. Ή που δεν κατάφερε να ανοίξει έναν διάλογο μεταξύ λοιμωξιολόγων και αντι-εμβολιαστών, ώστε να μην αιωρείται η αντι-εμβολιαστική επιλογή σαν γλυκιά απαγόρευση (αλλά στο αντι-εμβολιαστικό θα επανέλθω). Δεύτεροι στις ευθύνες ερχόμαστε όλοι εμείς οι γιατροί, από τους μαιευτήρες έως τους παιδιάτρους. Οι πρώτοι θα έπρεπε να συστήνουν τον εμβολιασμό σε κάθε «νέα» μαμά, προτού καν γυρίσει από το μαιευτήριο σπίτι της. Οι τελευταίοι πόσες φορές δεν εξετάσαμε το παιδί, χωρίς να ρωτήσουμε για το πόσο ασφαλές είναι το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει; Και να μην ξεχάσω βέβαια την απαράδεκτη και άνανδρη συνήθεια ορισμένων συναδέλφων να «στέλνουν» το παιδί στο σχολείο με ψευδώς συμπληρωμένο το βιβλιάριο ότι τάχα έχει ολοκληρώσει τους εμβολιασμούς.

Πιθανώς, εάν είχε συσταθεί και εάν τελικώς είχε γίνει προστασία των ενηλίκων μελών της οικογένειας από το μικρόβιο του κοκίτη, τώρα να ήταν πολύ διαφορετικά όλα. Όμως, όπως προείπα, ευθύνες έχουμε όλοι μας, ως άτομα και ως κοινωνία. Πόσοι από εμάς δεν σνομπάρουν τα εμβόλια; Αλλά και αντίστοιχα πόσοι φοράνε ζώνη και πόσοι κάθισμα αυτοκινήτου στα παιδιά τους; Μέσα από ένα ερωτηματολόγιο στην παιδιατρική κλινική του Αττικού προέκυψε ότι ο 1 στους 3 δεν χρησιμοποιεί ειδικό κάθισμα και αφήνει τα παιδιά του άδετα ακόμη και στο μπροστινό κάθισμα. Πόσοι θα σκεφτόσασταν να φορούσατε σωσίβιο σε εκείνο το μικρό πλάσμα που αδικοχάθηκε το καλοκαίρι στην Αίγινα; Στο παιδί σας, αλήθεια, θα είχατε σκεφτεί να φορέσετε σωσίβιο σε μια βάρκα που σας πάει στη διπλανή παραλία; Αλλά επίσης πόσοι παλέψατε για δρόμους φιλικούς στα καρότσια και στους αναπήρους; Πόσοι δεχτήκαμε να πιούμε το τσιπουράκι μας σε κάποιο «εναλλακτικό» καφενείο της πόλης με τα τραπεζοκαθίσματα επάνω στις γραμμές του πεζοδρομίου για τους τυφλούς; Ούτε πρόληψη, λοιπόν, ούτε και ενδιαφέρον συλλογικό. Η πρόληψη είναι το απύθμενο κενό αυτής της χώρας, το λιβάνι που φοβάται ο διάολος ωχαδερφισμός μας… μόνο που κάπου κάπου χάνεται και κάνα αδέρφι…

Και προτού κλείσω λίγα για το «αντι-εμβολιαστικό». Πέρασαν 20 έτη από τη μελέτη του Wakefield , η οποία με ψευδή στοιχεία (και με υλικό μελέτης μόλις 12 παιδιά!) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το εμβόλιο ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας (Μ-Μ-R) προκαλεί αυτισμό και ενώ τιμωρήθηκαν ο ίδιος και το έγκριτο περιοδικό Lancet, η φημολογία ότι το M-M-R είναι επικίνδυνο καλά κρατεί. Το 2008 και το 2009 οι επιδημίες ιλαράς σε Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ και Καναδά αποδόθηκαν στον μη εμβολιασμό. Η απάτη Wakefield είναι πιθανό να μείνει ως μια από τις πιο σοβαρές στην ιστορία της ιατρικής. Και βέβαια κάποιοι θα αναρωτηθούν γιατί είναι τόσο επιζήμιο να κολλήσεις ιλαρά, ερυθρά ή παρωτίτιδα. Ο κίνδυνος της εγκεφαλίτιδας από ιλαρά είναι 1/1.000, ενώ η πιθανότητα σοβαρής ανεπιθύμητης ενέργειας (π.χ. εγκεφαλίτιδα) από το εμβόλιο είναι 1/2.000.000, δηλ. 2.000 φορές λιγότερο. Η ερυθρά είναι μια σχετικά αθώα ίωση, η οποία όμως εάν προσβάλει μια έγκυο, οι συνέπειες για το έμβρυο θα είναι καταστροφικές, ενώ τέλος η παρωτίτιδα έχει επιπλοκές ακόμη και στη μετέπειτα γονιμότητα του ασθενούς. Η δικαιολογία ότι τα περισσότερα νοσήματα έχουν εκλείψει και άρα δεν χρειάζεται να συνεχίζονται οι εμβολιασμοί είναι κωμικοτραγική, αφού αυτό έχει επιτευχθεί χάρη στα εμβόλια. Καταλαβαίνω όμως ότι όσοι δεν εμβολιάζουν τα παιδιά τους το κάνουν από άποψη… μόνο που αυτή δεν επέχει ρίσκο και συνεπώς τη μειώνει σε αξία, αφού είναι εκ του ασφαλούς (όλα τα υπόλοιπα παιδιά είναι εμβολιασμένα…) Να όμως που μια ανθρωποθυσία έπρεπε πάλι να έλθει για να ταράξει τα νερά της ήρεμης ημιμάθειάς μας. Γιατί μπορεί ως τώρα τα υπόλοιπα παιδιά να ήταν όντως εμβολιασμένα, αλλά αυτήν τη φορά η απειλή ήλθε από τους ενήλικες. Τέλος, το βασικό επιχείρημα των αντι-εμβολιαστών είναι ότι τα εμβόλια κάνουν εύθραυστο το ανοσοποιητικό και τελικώς προκαλούν ευπάθεια σε λοιμώξεις και άλλα νοσήματα, παρά προστατεύουν.

Καταλαβαίνω ότι μάλλον δεν είναι και τόσο κομψό να γράφω τόσα χωρίς να έχω να αντιμετωπίσω τον αντίλογο. Πιστεύω πως πρέπει κάποτε να δοθεί η ευκαιρία σε όσους δεν πιστεύουν στα εμβόλια να εξηγήσουν τις θέσεις τους μέσα από τα δικά τους επιστημονικά δεδομένα. Ίσως να πρέπει να στηθεί ακόμη και ένα debate, όμως όχι από μένα ή το περιοδικό, αλλά από αρμόδιους φορείς του κράτους. Ίσως έτσι να μπορούσαμε να μάθουμε τι ακριβώς εννοούν ότι το ανοσοποιητικό ενός παιδιού που δεν εμβολιάζεται είναι πιο «ανθεκτικό» και έτσι να εξηγήσουν σε εμάς και περισσότερο σε «εκείνους» τους γονείς, γιατί άραγε τότε ο πρόσφατος θρήνος αφορούσε σε ανεμβολίαστο βρέφος…