Ο Ηλίας Καρελλάς, ο γνωστός σκηνοθέτης και σκιοπαίχτης, με τις πιο πρωτοποριακές ιδέες στον χώρο του παιδικού θεάματος, μιλάει στο Τaλκ για όσα συνέβησαν τους τελευταίους μήνες, μα κυρίως για όσα, ωραία, έρχονται από δω και μπρος. Με πρώτη και καλύτερη τη νέα του παράσταση «Πλούτος. Ο Καραγκιόζης συναντά τον Αριστοφάνη».

Ηλία, χαιρόμαστε που είσαι και πάλι κοντά μας. Πώς ήταν οι τελευταίοι μήνες;
Οι συνθήκες που βιώσαμε την προηγούμενη σεζόν ήταν δύσκολες για όλους, όχι μόνο για τους καλλιτέχνες. Όμως, στο κομμάτι του πολιτισμού, αυτή η κρίση φάνηκε περισσότερο, τόσο πρακτικά, όσο και ψυχολογικά,  τόσο για τους καλλιτέχνες όσο και για τους θεατές. Προσωπικά, αναρωτιόμουν τι έκαναν τα παιδιά κλεισμένα στο σπίτι, χωρίς σχολείο ή θέατρο, αλλά μπροστά σε μια οθόνη, προκειμένου να παρακολουθήσουν έτσι το μάθημα ή κάποια παράσταση… Για καλή μας τύχη το καλοκαίρι είναι εδώ και οι παραστάσεις επιτέλους ξεκινούν! Η αλήθεια είναι ότι είχα προγραμματίσει αρκετά πράγματα για τον προηγούμενο χειμώνα, παραστάσεις τόσο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών όσο και στο Θέατρο Κάππα. Αναβλήθηκαν για την επόμενη σεζόν και όλοι ελπίζουμε να πραγματοποιηθούν. Τους τελευταίους μήνες, μετά τη σκηνοθεσία του εκπαιδευτικού προγράμματος «Όλα είναι όπερα», στο Μέγαρο, το φθινόπωρο, η μία ακύρωση διαδέχτηκε την άλλη κι έτσι αποσύρθηκα στο χωριό μου, στα ορεινά του Πάρνωνα, στη Λακωνία. Εκείνο το διάστημα περισυλλογής προσπάθησα να μην το αφήσω ανεκμετάλλευτο. Εικονογράφησα ένα βιβλίο για το 1821, 1821. H επανάσταση και οι ήρωες, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Susaeta, και ετοίμασα άλλο ένα, το Ταξίδι στον κόσμο του Καραγκιόζη, που μόλις εκδόθηκε και πάλι από τη Susaeta.

Επιστρέφεις στο Cine Γαλάτσι, μα και σε όλη την Ελλάδα με μια μεγάλη περιοδεία, συνδυάζοντας Καραγκιόζη και αριστοφανική κωμωδία. Πώς και πότε πρωτοπάντρεψες τα δυο είδη;
Ο Αριστοφάνης βρίσκεται πολύ κοντά με τη λογική του ελληνικού θεάτρου σκιών και τον Καραγκιόζη. Αν και η αφετηρία τους δεν είναι κοινή, ούτε συμπίπτουν χρονολογικά, για την Ελλάδα Αριστοφάνης και Καραγκιόζης είναι έννοιες σχεδόν ταυτόσημες. Έτσι, λοιπόν, κατά καιρούς, ο Αριστοφάνης αποτέλεσε για μένα πηγή έμπνευσης. Η αρχική παράσταση του «Πλούτου» έγινε όταν ξεκινούσα, σχεδόν πριν από 20 χρόνια, και ήταν μια από τις πρώτες του νέου είδους που προσπάθησα να καθιερώσω, δηλαδή της συνύπαρξης στη σκηνή του ηθοποιού, του θέατρου σκιών, της ζωντανής μουσικής, της κούκλας και της μάσκας, διαφορετικών, δηλαδή μέσων δραματοποίησης. Από εκείνη την εποχή έχουν αλλάξει πολλά γύρω μου και μέσα μου. Το ανέβασμα της παράστασης τότε ήταν γεμάτο από μια μεγάλη ανάγκη δημιουργίας και έκφρασης και κουβαλούσε την αφέλεια και την ανεμελιά της νιότης. Παρόλο που δεν επανέρχομαι συχνά στις ίδιες παραστάσεις, έπειτα από όσα ζήσαμε, διάλεξα αυτό το έργο, ως ένα νέο ξεκίνημα, σαν να είμαι και πάλι 20 χρόνων και αρχίζω απ’ την αρχή.

Η παράσταση πλαισιώνεται από μια πλειάδα σπουδαίων καλλιτεχνών, με τους οποίους συνεργάζεσαι χρόνια. Ας τους πάρουμε με τη σειρά, να μας πεις για την κοινή σας πορεία, αλλά και για τον ρόλο που έχει ο καθένας τους.
Με την Αρετή Κετιμέ, τους String Demons και τον Λευτέρη Ελευθερίου συναντηθήκαμε πράγματι σε πολλές παραστάσεις τα τελευταία χρόνια. Με όλους, συμπτωματικά, συνεργάστηκα για πρώτη φορά σε κάποια από τις χριστουγεννιάτικες παραστάσεις στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Με την Αρετή συνεργάστηκα για πρώτη φορά το 2013, στην παράσταση «Ο Καραγκιόζης καπετάνιος των Χριστουγέννων». Με τη μοναδική φωνή και το σαντούρι της έρχεται στον «Πλούτο» να υπενθυμίσει την ελληνική παραδοσιακή μουσική, που οι ρίζες της χάνονται στην αρχαιότητα. Με τους String Demons συνεργάστηκα για πρώτη φορά το 2016, στην παράσταση «Ο Καραγκιόζης στο εργαστήρι του Άι Βασίλη». Στη φετινή παράσταση συμπράττουν άριστα με την Αρετή και τη συμπαρασύρουν σε μια μουσική περιπέτεια, μέσα από ήχους ροκ και heavy metal, απογειώνοντας την παράσταση. Με τον Λευτέρη δούλεψα για πρώτη φορά στα «Χριστούγεννα του Καραγκιόζη στη Χαβάη», το 2018. Τώρα θα τον δείτε σε διπλό ρόλο, θα μεταμορφώνεται και στον Πλούτο και στη Φτώχεια. Μέσα από αυτή την διασκευή και την παρουσία του στη σκηνή τονίζει το περιεχόμενο του έργου, κάνοντάς το προσφιλές ακόμα και στις μικρότερες ηλικίες.

Τι θέλεις να εισπράξει ο θεατής κάθε ηλικίας, μέσα από την παράσταση, παράλληλα με τη διασκέδασή του;
Ο Καραγκιόζης ζει φτωχικά, αλλά ανέμελα. Ως σύγχρονος βιοπαλαιστής, κάνει δουλειές που ποδαριού που αποτυγχάνουν κι όμως, πάρα τις δυσκολίες, δεν χάνει ποτέ την εξυπνάδα και την καλοσύνη του.   Έτσι, στον ρόλο του Χρεμύλου, μαζί με τον Χατζηαβάτη στον ρόλο του Καρίωνα, είναι οι καταλληλότεροι να μας μιλήσουν για τον «Πλούτο». Αφορμή για τη δημιουργία της συγκεκριμένης παράστασης ήταν η στροφή των ανθρώπων στα υλικά αγαθά, για να καλύψουν άλλες ανάγκες που χάθηκαν λόγω του lockdown, δηλαδή την προσωπική επαφή, τις παρέες. Θα ήθελα ο θεατής να αντιληφθεί ότι έννοιες όπως η ειλικρίνεια, η τιμιότητα, η εργατικότητα, η φιλία, η οικογένεια, ο ανθρωπισμός είναι αυτές που έχουν πραγματική σημασία στη ζωή.

Τα τελευταία είκοσι και βάλε χρόνια που δραστηριοποιείσαι στον χώρο, έχεις πάει το θέατρο σκιών κάμποσα βήματα μπροστά, δημιουργώντας υβριδικές παραστάσεις, είτε με πρωταγωνιστή τον Καραγκιόζη είτε όχι. Τι σε οδήγησε να «πειράξεις» το παραδοσιακό θέατρο σκιών και να το εκσυγχρονίσεις. Και πού πιστεύεις ότι οφείλεται η διαχρονικότητα του Καραγκιόζη;
Με οδήγησε η ανάγκη μου να βγει το θέατρο σκιών από το μουσείο, να απευθυνθεί στον σύγχρονο θεατή και στην εποχή του, να μην είναι παρωχημένο, αλλά να στέκει ζωντανό ως ένα διαδραστικό είδος θεάτρου για τους σημερινούς θεατές. Το ελληνικό θέατρο σκιών, με τις ρίζες του να ξεκινούν πριν από πολλά χρόνια, από τη γέννησή του ήταν ένα θέαμα καθαρά λαϊκό, που πηγάζει από τον λαό και απευθύνεται σε αυτόν. Έτσι, ακόμα και σήμερα, που η καθημερινότητά μας κατακλύζεται από γρήγορους ρυθμούς, ο Καραγκιόζης λόγω της γνησιότητάς του συνεχίζει να γοητεύει. Είναι ένα είδος  που πρέπει να αντιμετωπίζεται με μεγάλο σεβασμό και φροντίδα, χωρίς προχειρότητα. Χρειάζεται προσοχή ως προς το πώς παρουσιάζεται είτε στο παιδικό είτε στο ενήλικο κοινό, έχοντας πάντα στο μυαλό μας τον ιδιαίτερο εικαστικό χαρακτήρα του, το περιθώριο του αυτοσχεδιασμού και την εύκολη προσαρμοστικότητα των κειμένων.

Τέλος, ποια είναι τα σχέδιά σου και η ευχή σου για την επόμενη σεζόν;
Εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν, ο «Συρανό ντε Μπερζεράκ» θα συνεχίσει το ταξίδι του στο Θέατρο Κάππα για δεύτερη χρονιά. Παράλληλα, θα βρίσκομαι τα Χριστούγεννα στο Μέγαρο για όγδοη συνεχόμενη χρονιά,  με την παράσταση «Τα Χριστούγεννα του Καραγκιόζη στην Σκάλα του Μιλάνου». Στη συνέχεια θα ξεκινήσει στο Μέγαρο μια ολοκαίνουργια παραγωγή, «Ο ήχος των σκιών», που θα διαδεχθεί το θρυλικό «Σπίτι του Καραγκιόζη». Εύχομαι να τελειώσει σύντομα η περιπέτεια που ζούμε και να επανέλθουμε σε φυσιολογικούς ρυθμούς ζωής. Τα παιδιά να επιστρέψουν στο σχολείο, στους φίλους τους και στο θέατρο. Και εμείς, ως καλλιτέχνες, να μπορούμε να ξανακάνουμε ελεύθερα αυτό που συνηθίζαμε να κάνουμε μέχρι τώρα: Να ανεβαίνουμε στη σκηνή και να μοιραζόμαστε μια αλήθεια που γεννιέται και πεθαίνει κάθε βράδυ,  προβάλλοντας τη σκιά του καλύτερου εαυτού μας στο λευκό σεντονάκι της ζωής.

Για το πρόγραμμα της περιοδείας «Πλούτος – Ο Καραγκιόζης συναντά τον Αριστοφάνη» και για αγορά εισιτηρίων, επισκεφτείτε το www.viva.gr/tickets/theatre/periodeia/ploutos-o-karagkiozis-synanta-ton-aristofani/