Η Κλερ Μάκιντος ήταν γνωστή στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό από τα ψυχολογικά της θρίλερ, Σε είδα, Σε άφησα και Ξέχασέ με, που κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο. Πριν από λίγες ημέρες, όμως, επέστρεψε με ένα βιβλίο εντελώς διαφορετικό από αυτά στα οποία μας είχε συνηθίσει. Το Μετά το τέλος, σε εξαιρετική μετάφραση της Βάσιας Τζανακάρη, είναι ένας βαθύς στοχασμός πάνω στην αγάπη, στον γάμο, στο τι σημαίνει να είναι κανείς γονιός και στις κρίσιμες αποφάσεις που καλούμαστε να πάρουμε. Η αγαπημένη συγγραφέας αντλεί έμπνευση από ένα προσωπικό της, συγκλονιστικό, τραύμα και μας χαρίζει ένα μυθιστόρημα γεμάτο ανατροπές. Τι συμβαίνει όταν το σταυροδρόμι μπροστά μας οδηγεί σε δύο εξίσου δύσκολους δρόμους; Πόσο εύκολο είναι να ζήσουμε µε τις συνέπειες των αποφάσεών µας και να κλείσουν οι πληγές; Αφού διάβασα το ταξίδι μιας αξέχαστης οικογένειας από την αβάσταχτη απώλεια προς μια ανατρεπτική και λυτρωτική κατάληξη και τη ζωή που είναι προορισμένοι να ζήσουν, μίλησα -βαθιά συγκινημένη- με τη συγγραφέα για την καινούργια της δουλειά.
Ένα μωρό που δεν έζησε πολύ…
Πώς, άραγε αποφάσισε, να αλλάξει εντελώς το στιλ γραφής της; Δε φοβήθηκε μήπως χάσει ένα μέρος του αναγνωστικού της κοινού; “Μια και εκτός από συγγραφέας είμαι και αναγνώστρια”, λέει η Μάκιντος, “μου αρέσουν διαφορετικά λογοτεχνικά είδη. Στην τελική, μια καλή ιστορία είναι μια καλή ιστορία και έλπιζα ότι οι αναγνώστες μου θα με εμπιστεύονταν αρκετά, ώστε να με ακολουθήσουν. Το «Μετά το τέλος» είναι ένα βιβλίο που ήθελα να γράψω εδώ και χρόνια και μολονότι δεν μπορεί να χαρακτηριστεί θρίλερ, είναι έντονο και γεμάτο σασπένς, όπως τα πρώτα μου βιβλία”. Φυσικά, δεν ήταν καθόλου εύκολο να το γράψει. Το βιβλίο περιέχει πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία που ξεκινούν από το γεγονός ότι, χρόνια πριν, η Μάκιντος γέννησε πολύ πρόωρα δυο δίδυμα μωρά. Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους στη Μ.Ε.Ν.Ν, το μεγαλύτερο κόλλησε μηνιγγίτιδα, με αποτέλεσμα να πάθει εγκεφαλική αιμορραγία. Το μωρό, εάν επιβίωνε, θα είχε μεγάλη αναπηρία και οι γονείς του κλήθηκαν να αποφασίσουν για το μέλλον του: Τι θα ήθελαν; Να προσπαθήσουν να το κρατήσουν ζωντανό, με κάθε κόστος, ή να το αποσυνδέσουν από τα μηχανήματα και να το αφήσουν να πεθάνει; “Ρώτησα τη γιατρό τι θα συνέβαινε αν ο άντρας μου κι εγώ δε συμφωνούσαμε”, θυμάται η συγγραφέας. Εκείνη της απάντησε πώς έπρεπε οπωσδήποτε να καταλήξουν σε μια κοινή απόφαση. Κάθε άλλη εναλλακτική θα ήταν αδιανόητη. Το Μετά το τέλος, λοιπόν, είναι μια ιστορία για κάτι το αδιανόητο, για ένα ζευγάρι που αγαπιέται πάρα πολύ, αλλά που αγαπούν περισσότερο τον γιο τους και επομένως θέλουν ο καθένας ένα διαφορετικό μέλλον για αυτόν.
Τελικά, το μωρό της Μάκιντος δεν τα κατάφερε. Ήταν μια πολύ δύσκολη περίοδος τόσο για εκείνη και για τον σύζυγό της, που μάλιστα παρέμειναν άλλους τέσσερις μήνες στη μονάδα αυξημένης φροντίδας με το μωρό που επέζησε. “Δεν είχα χρόνο και χώρο να πενθήσω”, ομολογεί, “καθώς ήμουν συγκεντρωμένη εκεί, στο παιδί μου που είχε καταφέρει να επιβιώσει”. Τελικά, επέστρεψαν στο σπίτι και δυο μήνες μετά η συγγραφέας, που είχε μείνει έγκυος στα δίδυμά της με εξωσωματική γονιμοποίηση, έμεινε, χωρίς φυσικά να το περιμένει, έγκυος ξανά. Φυσιολογικά αυτή τη φορά. Σε δίδυμα και πάλι. Και φοβήθηκε πάρα πολύ. Οι πιθανότητες για μια τελειόμηνη εγκυμοσύνη ήταν ελάχιστες. “Ήμουν πεπεισμένη ότι η ιστορία θα επαναλαμβανόταν και πέρασα μεγάλο μέρος της δεύτερης εγκυμοσύνης μου σε άρνηση”, εξομολογείται. “Δε δεχόμουν να προετοιμαστώ για τον τοκετό. Πίστευα πως δεν υπήρχε η παραμικρή πιθανότητα να επιστρέψω στο σπίτι με δυο μωρά. Όταν τα μωρά επέστρεψαν στο σπίτι, μια χαρά στην υγεία τους, υπέφερα από επιλόχειο κατάθλιψη, την οποία αντιλήφθηκα όταν πια είχαν φτάσει πέντε μηνών και έπειτα την αντιμετώπισα”. Φυσικά, ως οικογένεια, μιλούν πάντοτε για τον Άλεξ, το μωρό που δεν τα κατάφερε. Ήταν και θα είναι πάντοτε ο πρωτότοκός τους και μέρος της οικογένειάς τους. Τα παιδιά δεν έχουν ακόμα διαβάσει το Μετά το τέλος· είναι μικρά για αυτό. Όμως, πιθανόν μια μέρα θα το διαβάσουν…
Τι θα γινόταν αν…
Η Κλερ Μάκιντος μπαίνει συχνά στη λογική του “What if…” Τι θα γινόταν αν δεν είχε πεθάνει το μωρό της; Το να γράψει το Μετά το τέλος ήταν πολύ δύσκολο, όχι διότι ξαναζούσε ό,τι της συνέβη, αλλά διότι χρειάστηκε να φανταστεί πώς θα μπορούσε να έχει εξελιχθεί η ζωή τους ως οικογένειας διαφορετικά. “Συμβαίνουν θαύματα καμιά φορά”, αναστενάζει, “και δεν μπορώ να σταματήσω να σκέφτομαι μήπως οι γιατροί έκαναν λάθος. Μήπως ο Άλεξ, αν ζούσε, θα είχε μια καλή ζωή. Όμως, δε θα το μάθω ποτέ…”, παραδέχεται. Σε κάθε περίπτωση, η συγγραφή τού βιβλίου λειτούργησε θεραπευτικά. Η Μάκιντος ήταν αστυνομικός για πολλά χρόνια και είχε συνηθίσει να κλειδώνει τα συναισθήματά της, ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει όσα έβλεπε και ζούσε ως εργαζόμενη. “Όταν πέθανε ο Άλεξ, κλείδωσα τα συναισθήματά μου, διότι έπρεπε να παραμείνω δυνατή για τα άλλα μου παιδιά, αλλά τελικά αυτό δεν ήταν υγιές. Όταν έγραφα το «Μετά το τέλος», χρειάστηκε να εξετάσω τα όσα ένιωθα, ώστε να χρησιμοποιήσω μια αυθεντική εμπειρία, τη δική μου, και να μιλήσω για ένα ζευγάρι που βιώνει κάτι παρόμοιο με εμάς”, εξηγεί.
Μαξ και Πιπ
Ο Μαξ και η Πιπ είναι ένα πολύ δεµένο ζευγάρι. Τίποτα δεν µπορεί να τους κλονίσει. Ο Μαξ είναι Αμερικανός και η δουλειά του είναι να βρίσκει λύσεις σε προβλήματα. Η Πιπ είναι Βρετανίδα, αεροσυνοδός, και κινείται περισσότερο βασισμένη στο ένστικτό της και στην καρδιά της, παρά στα γεγονότα και στη λογική. Ο τρίχρονος γιος τους, ο Ντίλαν, έχει καρκίνο. Ο Μαξ θέλει να του παράσχει μια πρωτοποριακή θεραπεία στις Η.Π.Α., που πιθανόν θα επιμηκύνει για λίγα χρόνια τη ζωή του, αλλά δε θα θεραπεύσει τις σοβαρές αναπηρίες που του έχει κληροδοτήσει η ασθένειά τους. Η Πιπ θέλει να αφήσουν το παιδί να ξεκουραστεί. Η ζωή του παιδιού τους βρίσκεται στα χέρια τους. Αφού, για πρώτη φορά στη ζωή τους δε συμφωνούν, η μοιραία απόφαση θα πρέπει να παρθεί από το δικαστήριο και το ζευγάρι θα μείνει μακριά, θέλοντας ο καθένας αυτό που θεωρεί πως είναι καλύτερο για τον γιο τους. Η όλη εμπειρία ήταν ταυτόχρονα επώδυνη και καθαρτική για τη Μάκιντος, που επέλεξε μια ξεχωριστή προσέγγιση στο μυθιστόρημά της: Ο καθένας τους θέλει ένα διαφορετικό μέλλον για τον γιο τους. Και αν µπορούσαν να γίνουν και τα δύο; Έτσι, η συγγραφέας δίνει δυο διαφορετικές εκδοχές της ιστορίας, θέλοντας να δείξει πως δεν είναι η απόφαση καθ’ αυτή που έχει σημασία, αλλά ο τρόπος με τον οποίο διαχειριζόμαστε τις συνέπειές της.
Ένα μήνυμα προς τους γονείς που περνούν δύσκολα
Τι θα έλεγε η συγγραφέας σε όλους τους γονείς που θρηνούν της απώλεια ενός παιδιού ή που βρίσκονται αντιμέτωποι με μια δύσκολη ιατρική απόφαση; Καταρχάς, θα ήθελε να ξέρουν πως τους ακούει, πως τους βλέπει, πως είναι δίπλα τους, πως λυπάται που περνούν κάτι τέτοιο. “Όταν χάνεις ένα παιδί, η Γη σταματάει να γυρίζει και αργεί πολύ να ξεκινήσει ξανά. Ακόμα κι αν έχεις κι άλλα παιδιά, ο πόνος της απώλειας δε φεύγει· όμως σου δίνει ένα κίνητρο να συνεχίσεις να προχωράς. Πρέπει να το βρεις το κίνητρο, μπορεί να είναι η οικογένεια, η δουλειά, η πίστη… Συνεχίζεις να ξυπνάς κάθε πρωί και να αναπνέεις και να βάζεις το ένα πόδι μπροστά από το άλλο για να προχωρήσεις. Και κάποια στιγμή, κάποια μέρα, θα μπορέσεις να τα κάνεις όλα αυτά χωρίς να κοπιάζεις. Χωρίς να πονάς. Τότε αρχίζει ξανά η ζωή”, εξηγεί η Κλερ Μάκιντος. Όσο για τη σχέση με τον σύντροφο, είναι πράγματι πολύ δύσκολο να τη συντηρήσεις υπό τέτοια πίεση. “Ο κάθε άνθρωπος περνάει τα στάδια του πένθους με διαφορετικές ταχύτητες, γεγονός που φέρνει ανισορροπίες. Πώς μπορείς να επικοινωνήσεις με έναν σύντροφο που βρίσκεται πλέον στο στάδιο της αποδοχής, όταν εσύ είσαι ακόμα στο στάδιο του θυμού;” αναρωτιέται. “Χρειάζεται να είναι κανείς υπομονετικός και να αφήσει τους γύρω του να πενθήσουν με τον ρυθμό τους. Πρέπει ο πενθών να αναζητήσει υποστήριξη όχι μόνο μέσα στη σχέση του, αλλά και έξω από αυτήν. Πρέπει ο πενθών να είναι ευγενικός με τον σύντροφό του. Πρέπει, όμως, να είναι και ευγενικός με τον εαυτό του”, κλείνει τη συζήτησή μας περί του Μετά το τέλος συγκινημένη η Μάκιντος. Και δίνουμε ξανά ραντεβού για το επόμενο βιβλίο που ετοιμάζει. Επιστρέφει στα crime novels, με το καινούργιο της μυθιστόρημα – ένα μυστήριο “κλειδωμένου δωματίου”- να διαδραματίζεται μέσα σε ένα αεροπλάνο, στις 20 ώρες μιας πτήσης από το Λονδίνο προς το Σίντνεϊ.
Το Μετά το τέλος, της Clare Mackintosh, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο.
