5+1 ερωτήσεις για τον διαβήτη

Τι είναι ο διαβήτης;

Ο διαβήτης είναι μία μεταβολική ασθένεια από την οποία πάσχει το σώμα δεν μπορεί να παράξει επαρκή ποσότητα ινσουλίνης ή δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει την ινσουλίνη. Η ινσουλίνη είναι μία ορμόνη, η οποία παράγεται στο πάγκρεας και είναι απαραίτητη για τη μεταφορά της γλυκόζης (σακχάρου) από το αίμα στα κύτταρα του σώματος, όπου χρησιμοποιείται για ενέργεια. Όταν η ινσουλίνη λείπει ή δεν αποδίδει σωστά, η γλυκόζη παραμένει στο αίμα. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η διάγνωση του διαβήτη γίνεται όταν παρατηρηθούν υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Η κατάσταση αυτή δεν πρέπει να συγχέεται με τον προδιαβήτη, κατά τον οποίο οι τιμές γλυκόζης αίματος ανευρίσκονται πάνω από το φυσιολογικό, αλλά όχι σε τέτοια επίπεδα που να τίθεται η διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη.

Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στον διαβήτη τύπου 1 και τον διαβήτη τύπου 2;

Στον διαβήτη τύπου 1, το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος επιτίθεται στα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη στο πάγκρεας. Ως εκ τούτου, το σώμα δεν μπορεί να παράξει πια την ινσουλίνη που χρειάζεται. Η συχνότητα εμφάνισής του είναι μικρή αλλά τα συμπτώματά του πιο έντονα, γι’ αυτό η διάγνωσή του γίνεται γρήγορα μετά την έναρξή του. Παράγοντες κινδύνου για την εμφάνισή του είναι τόσο γενετικοί, όσο και περιβαλλοντικοί (ιοί, διατροφικά συστατικά κ.α.). Ο διαβήτης τύπου 2 είναι ο συχνότερος τύπος διαβήτη. Εμφανίζεται συνήθως στους ενήλικες, αλλά εμφανίζεται πλέον με μεγαλύτερη συχνότητα στα παιδιά και τους εφήβους. Στον διαβήτη τύπου 2, το σώμα μπορεί να παράξει ινσουλίνη, αλλά γίνεται ανθεκτικό σε αυτή, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να λειτουργήσει καλά η ινσουλίνη. Με την πάροδο του χρόνου, τα επίπεδα της ινσουλίνης μπορεί να πέσουν τόσο χαμηλά, ώστε να μην είναι πλεόν αποτελεσματικά. Ο τύπος αυτός καθιστά επιτακτική την έγκαιρη διάγνωσή του. Αυτό γιατί ένα ποσοστό 30-50% των διαβητικών τύπου ΙΙ δεν γνωρίζουν ότι έχουν διαβήτη. Ο αδιάγνωστος διαβήτης είναι μία επείγουσα κατάσταση, καθώς περίπου το 50% των διαβητικών τύπου 2 παρουσιάζουν πολύ σοβαρές επιπλοκές όταν τεθεί η διάγνωση.

Γιατί κάποιες γυναίκες εμφανίζουν διαβήτη κύησης;

Πρόκειται για την εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. (δεν συμπεριλαμβάνονται στον ορισμό γυναίκες με γνωστό διαβήτη πριν την έναρξη της εγκυμοσύνης). Παχύσαρκες γυναίκες είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν διαβήτη της κύησης. Ο τύπος αυτός διαβήτη αφορά στο 3-5% των κυήσεων. 30-40% των γυναικών με διαβήτη κύησης θα αναπτύξουν διαβήτη τύπου 2 αργότερα στη ζωή τους. Ο διαβήτης της κύησης είναι αναστρέψιμος και υποχωρεί μετά τον τοκετό, μπορεί όμως να προκαλέσει περιγεννητικές επιπλοκές και προβλήματα στην υγεία μητέρας και νεογνού.

Είναι ο διαβήτης μια ασθένεια της εποχής μας;

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το 2006 οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη παγκοσμίως ξεπερνούσαν τα 170 εκατομμύρια, αριθμός που αναμένεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2030 καθώς η συχνότητα της νόσου αυξάνει ραγδαία. Εκτιμάται ότι στην Ελλάδα το 5.9% του γενικού πληθυσμού πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη. Ο διαβήτης είναι συχνότερος στον ανεπτυγμένο κόσμο (ιδιαίτερα ο διαβήτης τύπου 2) και φαίνεται ότι συνδέεται άμεσα με το λεγόμενο δυτικό τρόπο ζωής που περιλαμβάνει τη διαβίωση στα μεγάλα αστικά κέντρα, τον ανθυγιεινό τρόπο διατροφής και την καθιστική ζωή. Αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως.

Πώς αντιμετωπίζεται ο διαβήτης;

Πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του διαβήτη παίζει η εκπαίδευση του διαβητικού ασθενούς όσον αφορά στη διατροφή που πρέπει να ακολουθεί, στον έλεγχο του σακχάρου από τον ίδιο και στη χορήγηση ινσουλίνης. Σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 1, η χορήγηση ινσουλίνης είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση των επιθυμητών επιπέδων γλυκόζης. Αντίθετα, σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, ο γλυκαιμικός έλεγχος είναι δυνατόν να επιτευχθεί αρχικά με έλεγχο του σωματικού βάρους και δίαιτα ή με χορήγηση αντιδιαβητικών φαρμάκων από του στόματος. Ινσουλίνη θα χρειαστούν οι ασθενείς αυτοί σε περίπτωση αποτυχίας του γλυκαιμικού ελέγχου με τα παραπάνω μέτρα. Ο συνηθέστερος τρόπος χορήγησης της ινσουλίνης είναι η υποδόρια χορήγηση. Ο τύπος ινσουλίνης, η δόση και η συχνότητα χορήγησης εξαρτώνται αποκλειστικά από τις ανάγκες του εκάστοτε ασθενούς. Για το λόγο αυτό, το σχήμα της ινσουλινοθεραπείας είναι απόλυτα εξατομικευμένο.

Πώς μπορώ να δω αν πάσχω από διαβήτη;

Μερικές εργαστηριακές εξετάσεις, οι οποίες πληροφορούν κάθε εξεταζόμενο, στα πλαίσια προληπτικού ελέγχου, προδιαβήτη, σακχαρώδη διαβήτη είναι:

Τιμές πρωινού σακχάρου (νηστεία 8 – 10 ώρες)
Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (Hba1c)
Ινσουλίνη
Ουρία κρεατινίνη
Γενική εξέταση ούρων (ΣΑΚΧΑΡΟ ΟΥΡΩΝ)
Μίκρο Αλβουμίνη ούρων 24 ωρών

Η διάγνωση του διαβήτη προϋποθέτει τη διενέργεια των παρακάτω εξετάσεων:

Τιμές πρωινού σακχάρου αίματος μεταξύ 100mg/dl και 125mg/dl. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται «διαταραχή της γλυκόζης νηστείας». Φυσιολογικά οι πρωινές τιμές σακχάρου θα πρέπει να είναι κάτω από 100mg/dl, ενώ όταν ανευρίσκονται από 126mg/dl και πάνω, τότε έχουμε Σ.Δ.