Το αναμασάμε συχνά τον τελευταίο καιρό θέλοντας να αποφύγουμε τα αμάσητα στα μωρά μας. Το Baby-led Weaning, η καθοδηγούμενη, δηλαδή, από το βρέφος εισαγωγή στις στερεές τροφές ναι μεν είναι μόδα, αλλά έχει συγκεκριμένα οφέλη, τα οποία καλό είναι να ξεκαθαρίσουμε προτού την υπερεκτιμήσουμε.

Βρισκόμαστε ήδη στο μακρινό 2017 και οι εξελίξεις, κυρίως στην τεχνολογία, είναι καταιγιστικές: από τα drones και τα smartphones ως την ανακάλυψη 7 πλανητών δυνητικά κατοικήσιμων. Για κάποιον ανεξήγητο λόγο όμως σε θέματα που αφορούν τον άνθρωπο, όσο ξεμακραίνουμε, αντί να “επιστρέφουμε” στο μέλλον, οδεύουμε στο παρελθόν. Έτσι, ο θηλασμός έπαψε να είναι ταμπού και το co-sleeping  να ενοχοποιείται ως αιτία κακής συμπεριφοράς και σεξουαλικού αποπροσανατολισμού του παιδιού. Στο ίδιο πλαίσιο, ενώ τα multi γίνονται πιο «φονικά», το πιρούνι της γιαγιάς που πατά τη βραστή πατάτα και τη λιώνει παίρνει την εκδίκησή του στο καρεκλάκι φαγητού του σύγχρονου βρέφους.

Baby-led Weaning: τι είναι;

Ο λόγος για το Baby-led Weaning, δηλαδή τον καθοδηγούμενο από το μωρό απογαλακτισμό, που διαδίδεται ταχύτατα στους νέους γονείς. Προσωπικά διαφωνώ με τον όρο που χρησιμοποιείται διεθνώς, διότι η λέξη weaning δεν αποδίδει τη μετάβαση στις μη λιωμένες στερεές  τροφές, αλλά τον απογαλακτισμό. Ο απογαλακτισμός ωστόσο γίνεται άνετα και με τις έτοιμες προπαρασκευασμένες κρέμες. Το Baby-led Weaning όμως ξεκίνησε ως ένας τρόπος για να μάθει το βρέφος να τρώει στερεές τροφές με το χέρι του και όχι με το κουτάλι, δοκιμάζοντας μόνο του και όχι αποδεχόμενο παθητικά ό,τι του δίνουν.

Ποιες είναι οι προϋποθέσεις;

Το Baby-led Weaning χρειάζεται προϋποθέσεις. Απαιτεί στήριξη του κεφαλιού και σε μεγάλο βαθμό του κορμού. Θα πρέπει δηλαδή το μωρό να μπορεί να κάθεται σχεδόν σταθερά στο καρεκλάκι του και ακόμα καλύτερα χωρίς να χρειάζεται να στηρίζει την πλάτη του-προϋποθέσεις που καθιστούν το Baby-led Weaning πιο ασφαλές και αποτελεσματικό μετά την ηλικία των 8 μηνών. Επίσης, δεν χρειάζεται να πούμε πως το βρέφος πρέπει να έχει την τάση να φάει, πράγμα που καταλαβαίνουμε όταν το βλέπουμε να μας κοιτά με περιέργεια την ώρα του φαγητού και όταν ανοίγει το στόμα του μόλις πλησιάσουμε το κουτάλι ή την τροφή.

Μόδα για εναλλακτικούς γονείς ή ανάγκη;

Για ποιον λόγο όμως να στραφούμε σε μια τέτοια επιλογή, όταν το μπλέντερ τα κάνει όλα πιο εύκολα; Είναι το Baby-led Weaning μια μόδα για εναλλακτικούς γονείς ή μια ουσιαστική ανάγκη; Η απάντηση βρίσκεται κάπου στη μέση. Ναι, δυστυχώς το Baby-led Weaning έχει πάρει διαστάσεις εναλλακτικής πρακτικής για την οποία μπορεί να καυχιούνται κάποιοι γονείς, χωρίς να κατανοούν ότι η πρακτική αυτή ακολουθείται για την ανάπτυξη της βούλησης του βρέφους. Και εδώ κρύβεται όλη η αξία του Baby-led Weaning. Ο άνθρωπος εξερευνά αρχικά μέσω του στόματος. Σε αυτή τη χρονική φάση ούτε περπατά, ούτε μιλά. Συνεπώς ο μόνος τρόπος να ανακαλύψει το καθετί είναι να το πιάσει, να εκτιμήσει την υφή και τη δομή του και στη συνέχεια να το βάλει στο στόμα, αξιολογώντας πάλι τις διαστάσεις του και βέβαια τη γεύση του. Εάν λοιπόν η νέα τροφή, π.χ. το μήλο, είναι απλά μια μαλακή άμορφη μάζα με γεύση μήλου, η οποία πάει κατευθείαν στο φάρυγγα και μάλιστα χωρίς κρίση, τότε το βρέφος χάνει την ευκαιρία να πιάσει το μήλο και να νιώσει στα δάχτυλά του αν είναι σκληρό ή όχι, αν κόβεται εύκολα ή όχι, αν γλιστράει ή όχι και ως εκ τούτου να ορίσει τη δύναμη που πρέπει να εφαρμόσει για να το συγκρατήσει ή ακόμη και να το χτυπήσει πάνω στο τραπέζι ώστε να διαπιστώσει πώς κομματιάζεται.

Αλλά, αλήθεια, σε τι ωφελεί όλη αυτή η ανεξαρτησία; Μα πρόκειται ακριβώς για ένα από τα πρώτα βήματα ανεξαρτησίας του ανθρώπου. Ο γονιός μεταδίδει στο παιδί του ότι μπορεί να επιλέξει το ίδιο τι θα φάει, ανάλογα με αυτό που του αρέσει. Και το παιδί κατανοεί πως το φαγητό είναι δική του επιλογή και η κατάποση κατάκτησή του. Συνεπώς το Baby-led Weaning είναι για το παιδί ένας τρόπος να αγαπήσει το φαγητό, μιας και αυτό γίνεται εξερεύνηση και παιχνίδι. Για τους γονείς πάλι είναι μια καλή άσκηση ώστε να δεχτούν ότι «τα παιδιά δεν είναι παιδιά τους», όπως έλεγε ο ποιητής, αλλά «οι γιοι και οι κόρες της λαχτάρας της Ζωής για τη Ζωή» (Χαλίλ Γκιμπράν, “Ο προφήτης”). Με άλλα λόγια να αποδεχτούν ότι τα παιδιά είναι άνθρωποι ξεχωριστοί και άρα έχουν κριτήριο και κριτική σκέψη. Η επαφή με την τροφή είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να αρχίσει αυτό να γίνεται κτήμα όλης της οικογένειας.

Στο δια ταύτα

Καλές επιλογές για να ξεκινήσει το βρέφος τη δοκιμή των στερεών τροφών είναι η μπανάνα και η ψητή πατάτα, λιωμένα απαλά με το πιρούνι και αφημένα μπροστά του. Το κρέας στην αρχή είναι καλύτερο να προσφέρεται σε μεγάλο κομμάτι, από το οποίο θα ρουφήξει τα υγρά του, ενώ επίσης και ο κιμάς αποτελεί μια καλή εναλλακτική. Άλλες επιλογές είναι το τυρί, το βρασμένο αβγό, η γωνία του ψωμιού, τα μαλακά, χωρίς ζάχαρη, μπισκότα και γενικά οτιδήποτε προσφέρει κάποιου είδους λαβή, όπως το μπρόκολο και το καρότο, πάντα βρασμένα (αξίζει να δει κανείς στο youΤube τα σχετικά βίντεο). Ακόμα και οι πρώτες κρέμες θα μπορούσαν να δοθούν χωρίς κουτάλι και χωρίς το άγχος του πνιγμού, ώστε να μάθει το βρέφος να δοκιμάζει με τα χέρια του.

Αυτό το τελευταίο, το άγχος του πνιγμού, είναι ίσως ο πιο ανασταλτικός παράγοντας στη μετάβαση της ελεύθερης δοκιμής των στερεών τροφών. Εννοείται πως όσο μεγαλώνει το μωρό, τόσο πιο άνετα θα μπορεί να δοκιμάσει το Baby-led Weaning, όμως -ο αντίλογος λέει πως- αν δεν εκπαιδευτεί από νωρίς στη μάσηση, αργότερα θα δυσκολευτεί και στα εύκολα. Η μάσηση άλλωστε δεν προϋποθέτει δόντια, αλλά γνάθους. Επιπλέον, με το κουτάλι η τροφή πάει κατευθείαν στο πίσω μέρος της στοματικής κοιλότητας, καθιστώντας πιο πιθανό τον πνιγμό. Αντίθετα, όταν τα μωρά ελέγχουν μόνα τους ό,τι μπαίνει στο στόμα τους, είναι πιο δύσκολο να το στείλουν στον οπισθοφάρυγγα αυτόματα, χωρίς πρώτα να το έχουν μασήσει. Με το κουτάλι παρακάμπτεται και καταργείται αυτό ακριβώς το πρώτο στάδιο της μάσησης. Ωστόσο επειδή ο κίνδυνος πνιγμού είναι πάντα υπαρκτός, είναι φρόνιμο οι γονείς να συμβουλευτούν τον παιδίατρό τους σχετικά με τις πρώτες βοήθειες σε  περίπτωση πνιγμού, ειδικά αν αποφασίσουν να εφαρμόσουν το Baby-led Weaning.

Το Baby-led Weaning θεωρείται επιπλέον ένα μέτρο κατά της παχυσαρκίας, μιας και το παιδί έχει τη δυνατότητα να επιλέξει τη γεύση, αλλά και την ποσότητα του γεύματος, ανάλογα με τις μεταβολικές ανάγκες του. Για τους γονείς όμως που πιστεύουν ότι τελικά δεν λαμβάνει τις απαραίτητες θερμίδες το μωρό τους, υπάρχει η εναλλακτική του συνδυασμού και των δύο μεθόδων. Στην αρχή των γευμάτων μπορούν να δίνουν μικρές μπουκιές και κατόπιν να συνεχίζουν με το κουτάλι.

Το Baby-led Weaning δεν είναι ίσως τόσο μεγάλη υπόθεση όσο τελευταία συζητιέται, ούτε κάποιο φοβερό κατόρθωμα. Επίσης δεν είναι ο μόνος τρόπος για να νιώσει αυτοπεποίθηση και ελευθερία το παιδί. Είναι περισσότερο μια καλή αρχή για εμάς τους ίδιους τους γονείς να διαχειριστούμε την ανεξάρτητη φύση του παιδιού μας.