Από τις πρώτες μέρες της ζωής ενός βρέφους ξεκινάει το μεγάλο θέμα του φαγητού. Μεγάλο και για τους δυο. Για το βρέφος προκειμένου να επιζήσει. Για τη μαμά του προκειμένου να επιζήσει, να μεγαλώσει και να του εκφράσει την αγάπη και τη φροντίδα της.

Μπορεί να μη μιλάει ένα νεογέννητο, «καταλαβαίνει» όμως, και το τάισμα και το φαγητό ξεκινούν την επικοινωνία ανάμεσα σε αυτό και τον έξω κόσμο, που αντιπροσωπεύει η μητέρα του. Να σας πω τι «καταλαβαίνει» το νεογέννητο. Καταλαβαίνει, ή μάλλον αισθάνεται άσχημα, άβολα και κλαίει, ή αισθάνεται καλά, είναι ικανοποιημένο και κοιμάται, ή εξερευνά τον έξω κόσμο.

Έχει λοιπόν την εξής εμπειρία: αισθάνεται άσχημα, κλαίει και το πλησιάζει ένας κύκλος με δύο κυκλάκια (το πρόσωπο της μάνας του), του βάζει κάτι στο στόμα και ρουφάει ένα άσπρο, ζεστό γάλα που το κάνει να αισθάνεται… θαύμα. Το ηρεμεί και το ικανοποιεί. Σε ένδειξη ευχαρίστησης χαλαρώνει και κοιμάται.

Το τάισμα του βρέφους είναι ο πρώτος τρόπος επικοινωνίας ανάμεσα σε ένα μωρό και τη μαμά του. Δηλαδή ανάμεσα σε ένα μωρό και τον έξω κόσμο. Αν οι ανάγκες ενός μωρού ικανοποιούνται και μόλις πεινάσει κάποιος το ταΐσει, το μωρό θεωρεί τον έξω κόσμο ένα καλό μέρος και τον εαυτό του, ένα «σπουδαίο πρόσωπο»! Όσο πιο τρυφερός και σεβόμενος τις ανάγκες του μωρού είναι ο τρόπος που το ταΐζουν, τόσο πιο ικανοποιητική η επικοινωνία του με μια μαμά που «το καταλαβαίνει». Και τόσο πιο καλή εικόνα για τον εαυτό του αποκτά έτσι. Μιλάω για σεβασμό στον χαρακτήρα  και τον ιδιαίτερο ρυθμό ενός μωρού. Άλλα θέλουν βιαστικά να καταβροχθίζουν το γάλα, άλλα σιγά σιγά, άλλα άλλοτε έτσι και άλλοτε αλλιώς. Αν η μαμά παρακολουθεί τις ιδιαιτερότητες και προτιμήσεις του μωρού της, η επικοινωνία είναι πάρα πολύ καλή. Αν πηγαίνει με το ρολόι, τείνει να τυραννάει και το μωρό και τον εαυτό της.Πάντως δεν θα το εκπαιδεύσει σε κάτι χρήσιμο με το να περιμένει να περάσουν οι τρεις ώρες, παραδείγματος χάριν. Το μωρό δεν ξέρει από ώρες ούτε από «αναμονή». Ξέρει μόνο να υποφέρει που κανείς δεν νοιάζεται που… υποφέρει.

Εδώ που τα λέμε, η τροφή και ο τρόπος ταΐσματος ενός παιδιού παραμένει τρόπος επικοινωνίας των ανθρώπων και όταν μεγαλώσουν. Μετά το γάλα μόνο, όταν αρχίσουν οι στέρεες τροφές, είναι το πρώτο μέσον εξερεύνησης του κόσμου για ένα μωρό. Όταν του δίνεις στο χέρι ψωμάκι, ή καρπούζι, μήλο, ή ντομάτα, ή μακαρόνια αρχίζει να μαθαίνει και να εξερευνά τον ενδιαφέροντα, ποικίλο, νόστιμο, έξω κόσμο. (Γι’ αυτό δεν συμπαθώ τις κρέμες με όλα μέσα αλεσμένα, αλλά το αφήνω στον παιδίατρο να πει.) Το μωρό παιδάκι των δύο ετών μπαίνει στη φάση της λεγόμενης άρνησης, ή αυτονομίας, ή του θρυλικού ΟΧΙ (terrible twos) και το θέμα του φαγητού (όπως και η εκπαίδευση τουαλέτας) εκείνη την εποχή κινδυνεύουν να πάρουν διαστάσεις μάχης για κυριαρχία.

Η μητέρα συνεχίζει να θέλει να εκφράσει την αγάπη και τη φροντίδα της για το παιδάκι της με το φαγητό που του ετοιμάζει. Εκείνο θέλει να εκφράσει την αυτονομία του και το δικαίωμά του να αποφασίζει. Έτσι το θέμα διατροφής κινδυνεύει να γίνει πεδίο μάχης, όπου παίζεται σε ποιον θα περάσει.

Και οι δύο πλευρές έχουν τις πεποιθήσεις τους αλλά και τα γούστα τους. Έχετε δει τον εκπληκτικό, αστείο μορφασμό αηδίας που κάνει ένα μικρό παιδί όταν το πλησιάσει κάποια τροφή που μοιάζει να απεχθάνεται; Ποιος ο λόγος να το μπουκώσεις με το ζόρι κάτι που τόσο μοιάζει να μη θέλει; Όχι πείτε μου. Για να μάθει να τα τρώει όλα, μου λένε. Θα μάθει. Αργότερα. Γιατί τόση βία; Γιατί μπούκωμα γενικά; Γιατί κάναμε κόπο και το μαγειρέψαμε; Γιατί μοιάζει να μας απαρνιέται όταν δεν τρώει; Λέτε πρέπει να το φάει όλο για να γίνει γερό και δυνατό; Για να μην αρρωστήσει; Γιατί το αγαπάμε, και το φαγητό είναι σπουδαίος τρόπος φροντίδας; Γιατί είμαστε το αφεντικό και θα κάνει ό,τι θέλουμε; Λίγο απ’ όλα. Και αγωνιούμε και μπουκώνουμε: «Έλα, μία για τον μπαμπά, μία για τη μαμά»…

Πώς να σας πείσω; Όταν πεινάσει, θα φάει. Όταν μεγαλώσει, το πιθανότερο είναι να τα τρώει όλα. Πάντα με τις αναπόφευκτες προτιμήσεις του ο άνθρωπος. Που τις έχει και τώρα ως ανθρωπάκι!

Μου φαίνεται πιο σημαντικό η διαδικασία του ταΐσματος ή της διατροφής ενός παιδιού να είναι ευχάριστη, ενδιαφέρουσα, χαρούμενη κατά την οποία το παιδί αισθάνεται ότι το καταλαβαίνουν και σέβονται τα γούστα του, παρά να φάει όλο του το φαγητό. Και ότι απλά τρώει γιατί πεινάει, για να μεγαλώσει και να ευχαριστηθεί. Όχι για να ευχαριστήσει, ούτε να εκδικηθεί τη μαμά του.

Σκεφτείτε τους ενήλικες γύρω σας και θα παρατηρήσετε πόσες κρυφές ατζέντες και πόσες δυσκολίες υπάρχουν στους τρόπους που τρέφονται ή δεν τρέφονται οι άνθρωποι. Που δεν έχουν να κάνουν με αναγκαίες θερμίδες, επιβίωση ή ευχαρίστηση.

«Καλά, δώσε της παιδί και θα σ’ το χαλάσει αυτή, θα σ’ το κακομάθει στο άψε σβήσε», τον ακούω να λέει. Αναρωτιέμαι αν είναι απλώς γενναίος και εκφράζει τη γνώμη και άλλων πολλών που σιωπούν. Σημειώνω να επανέλθω. Με λίγες ενοχές που δεν μίλησα για τη διατροφή. Θέλετε να πούμε για τη ζάχαρη στο επόμενο;