Η έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς πιθανότατα γέμισε με άγχος γονείς και παιδιά. Το διάβασμα και η καθημερινή μελέτη της άνωθεν επιβεβλημένης διδακτέας ύλης, τουλάχιστον στο πλαίσιο του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, μπορούν εύκολα να γίνουν «βραχνάς» για τους μικρούς μαθητές και κατ΄επέκταση για εμάς, τους μεγάλους (πολύ) πρώην μαθητές και νυν υπεύθυνους για την κατ’ οίκον προετοιμασία των απογόνων μας. Αυτό που πρέπει να προσέξουμε είναι να μην επιτρέψουμε στα παιδιά μας να ταυτίσουν το διάβασμα με τις σχολικές αίθουσες. Η ανάγνωση και τα εξωσχολικά βιβλία είναι καλό να αποτελούν μέρος της καθημερινότητάς τους, ανεξάρτητα από το αν είναι μελετηρά παιδιά ή καλοί μαθητές. Άλλωστε, το να αγαπήσουν τις λέξεις τους δίνει ένα μεγάλο πλεονέκτημα στη ζωή τους. Θα έχουν πάντα πολλούς χάρτινους φίλους να τα συντροφεύουν σε χαρές και λύπες, σε διακοπές και σε γεμάτες υποχρεώσεις σχολικές και μετά ακαδημαϊκές και ακόμα πιο μετά επαγγελματικές χρονιές! Ας υποδεχτούμε, λοιπόν, το φθινόπωρο προσφέροντας στα παιδιά μας ουσιαστικά δώρα! Βιβλία!

Σίγουρα, βέβαια, η οικονομική μας κατάσταση δεν είναι και η πλέον ανθηρή, αλλά κάτι θα μπορέσουμε να τους αγοράσουμε! Αξίζει. Και η πρώτη μας πρόταση αφορά αυτό ακριβώς. Την κακή οικονομική μας κατάσταση. Την «χιλιοτραγουδισμένη» κρίση. Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον βιβλίο μάς προτείνουν οι Εκδόσεις Πατάκη. «Τι φταίει για την κρίση, μπαμπά;», θα σας ρωτήσει το μικρό σας. Καλή ερώτηση. Τι του απαντάμε; Άλλα οι μεν, άλλα οι δε. Είναι διαφορετική η απάντηση του «δεξιού» μπαμπά και διαφορετική η απάντηση του «αριστερού» μπαμπά. Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Ζοάο Ταβάρες και ο εικονογράφος Νούνο Σαράιβα έφτιαξαν ένα πανέξυπνο διπλό παραμύθι-μάθημα πολιτικής οικονομίας για μικρούς και μεγάλους που εξηγεί τα αίτια της κρίσης που βιώνουμε σήμερα από δυο οπτικές γωνίες. Μια αρκούδα και ένα σμήνος μέλισσες έρχονται να εξηγήσουν στα μικρά μας ποιος φταίει. Μόνο που υπάρχουν δυο αλήθειες, η δεξιά, που ρίχνει το φταίξιμο στην αρκούδα και η αριστερή, που ρίχνει το φταίξιμο στις μέλισσες. Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια κρίση, λοιπόν. Κι επειδή ζούμε όλοι μέσα σε αυτό το παραμύθι, αυτό το βιβλίο αφορά και όλους εμάς και τα παιδιά μας. Κι αν η αρκούδα του παραμυθιού για την κρίση είναι χοντρή, αδηφάγα και αρέσκεται στο να καταβροχθίζει μέλι, διαλύοντας τις ευρωπαϊκές οικονομίες, υπάρχουν κάποια άλλα, φανταστικά αυτή τη φορά πλάσματα (σε ένα άλλο παραμύθι) που είναι… λεξοφάγα! Η Κατερίνα Κρις γράφει και εικονογραφεί το τρίτο, παχουλό, βιβλίο της σειράς «Οι ανακαλύψεις του Έγκμοντ Κλαβιέ», που ονομάζεται «Στη χώρα των λεξοφάγων Χμ!». (Εκδόσεις Κέδρος). Μέσα στις σελίδες του τα παιδιά θα ανακαλύψουν πολλά παχουλά Χμ, τους λεξοφάγους, μια σπάνια φυλή που, αν διαβάσουν για αυτήν, θα χαρούν που… είναι τόσο σπάνια. Προσοχή! Αν και το βιβλίο μοιάζει πολύ με ζαχαρωτό, δεν είναι για φάγωμα, είναι για διάβασμα.

Μετά τα Χμ, ας δούμε κάτι πιο κλασικό, όπως τους πολυαγαπημένους μας Μύθους του Αισώπου. Από τις Εκδόσεις Διάπλαση κυκλοφορεί ο τρίτος και τελευταίος τόμος της σειράς βιβλίων της Κάρμεν Ρουγγέρη «Αίσωπος! Κάτι θέλει να μας πει», σε εικονογράφηση Χριστίνας Κουλουμπή. Tο βιβλίο περιλαμβάνει τους μύθους: «Το λιοντάρι και το ποντίκι», «Ξυλοκόπος και Ερμής», «Η κότα και το χρυσό αυγό», «Ο γέρος και ο Χάρος» και έναν μύθο χωρίς τίτλο και συνοδεύεται από CD, που περιέχει το κείμενο και τα τραγούδια όπως παρουσιάστηκαν στη ομώνυμη θεατρική παράσταση την περασμένη θεατρική σεζόν. Μην ξεχάσετε να ανζητήσετε και τους δυο πρώτους τόμους της σειράς! Τα παιδιά σας θα λατρέψουν και τις ιστορίες και τα τραγούδια. Μπορεί ο Αίσωπος να αφηγήθηκε μύθους για πολλά ζώα, πάντως σίγουρα στους πρωταγωνιστές του δεν ανήκαν τα χάμστερ (απλά ποντίκια είχε, βέβαια). Το κενό αυτό έρχονται να καλύψουν οι Εκδόσεις Παπαδόπουλος με μια νέα, ξεχωριστή σειρά παιδικών βιβλίων  του Dave Lowe για παιδιά από 9 ετών και άνω υπό τον τίτλο ΛΕΡΑΣ και ΜΠΕΝ  και με ήρωα ένα παιδί και ένα…. χάμστερ! Η μητέρα του Μπεν έχει πολύ παράξενες  ιδέες  για  να τον τιμωρεί, όταν κάνει κάποια ζαβολιά. Αυτή τη φορά όμως ξεπέρασε τα όρια. Η τιμωρία  του είναι να φροντίζει τον Λέρα, ένα ανάποδο και καταπιεστικό χάμστερ που ξέρει να ξεπερνά κάθε εμπόδιο.  Οι δύο πρώτοι τίτλοι που κυκλοφόρησαν είναι «Το χάμστερ μου είναι ιδιοφυία» και «Το χάμστερ μου είναι αστροναύτης». Γνωρίστε, λοιπόν, το πιο αστείο χάμστερ του κόσμου στα πιο αστεία βιβλία του κόσμου! Πάντως, για να γίνουν τα παιδιά σας… ιδιοφυίες και γιατί όχι, στο απώτερο μέλλον, και αστροναύτες, πρέπει πρώτα να μάθουν τα βασικά! Αλφαβήτα, αριθμούς, σχήματα και χρώματα! Και το δύσκολο αυτό έργο αναλαμβάνουν από κοινού ένας γνωστός από τα παλιά, ο αγαπημένος φίλος των παιδιών από την τηλεοπτική σειρά «Ουράνιο Τόξο» Χρήστος Δημόπουλος και οι Εκδόσεις Ψυχογιός, που προχώρησαν στην έκδοση τριών βιβλίων δραστηριοτήτων γραμμένων σε στιχάκια, με κέφι και χιούμορ. Έτσι, με τρόπο απλό, ζωγραφίζοντας και διασκεδάζοντας, τα παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας σίγουρα θα πουν «Μαθαίνω την αλφαβήτα σαν ποίημα», «Μαθαίνω τους αριθμούς σαν ποίημα» και «Μαθαίνω τα σχήματα και τα χρώματα σαν ποίημα».

Κι αφού τα μάθουν όλα αυτά και γίνουν τουλάχιστον 7 ετών, θα μπορέσουν να βυθιστούν στις δημοφιλέστατες «Ιστορίες των Μούμιν». Η Τούβε Γιάνσσον έγραψε το πρώτο βιβλίο της σειράς το 1945. Είναι η ιστορία της Μαμάς Μούμιν και του Μούμιν, που ψάχνουν τον Μπαμπά Μούμιν. Μετά από πολλές δυσκολίες και περιπέτειες, η οικογένεια σμίγει ξανά σε μια ειδυλλιακή κοιλάδα. Στα επόμενα βιβλία, η Κοιλάδα των Μούμιν παραμένει το κέντρο της οικογενειακής ζωής, ο κόσμος της, στον οποίο γνωρίζουμε πολλούς καινούριους ήρωες, είναι γοητευτικός και εμπνέει μικρούς και μεγάλους. Από τις Εκδόσεις Πατάκη μόλις κυκλοφόρησαν σε μετάφραση από τα σουηδικά της εξαιρετικής Μαρίας Αγγελίδου «Το καπέλο του Μάγου Μουμέρλιν», η «Καλοκαιρινή μπόρα», το «Θαλασσινό ταξίδι» και ο «Κομήτης στην Κοιλάδα». Η σειρά θεωρείται πλέον κλασική και έχει μεταφραστεί σε 42 γλώσσες και, επίσης, έχει δραματοποιηθεί για το θέατρο, την όπερα, τον κινηματογράφο, το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Αξίζει να τη γνωρίσετε στα παιδιά σας! Κλασικός τείνει να γίνει και ο Τζερόνιμο Στίλτον, καθώς η σειρά με ήρωα τον σπουδαίο αυτόν ποντικό γνωρίζει τεράστια επιτυχία σε ολόκληρο τον κόσμο. Τα βιβλία , μεταφρασμένα σε 36 γλώσσες, κυκλοφορούν σε 150 χώρες και έχουν πουλήσει περισσότερα από 60 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως. Έξι νέες «Ξεκαρδιστικές Ιστορίες του Τζερόνιμο Στίλτον» περιμένουν τους μικρούς εξερευνητές από τις Εκδόσεις Κέδρος! Τα παιδιά θα βρουν τον πίνακα «Ο Θρίαμβος του Τιραμισού», θα ταξιδέψουν στο διάστημα, θα προστατέψουν το Χρυσό Άγαλμα, θα κάνουν διακοπές στα Νησιά των Πειρατών, θα γνωρίσουν τη Λευκή Φάλαινα και θα ανακαλύψουν το φάντασμα του Γραν Οτέλ μαζί με τον Τζερόνιμο Στίλτον, τον πιο διάσημο συγγραφέα και δημοσιογράφο της Ποντικονήσου και ολόκληρου του κόσμου!

Και μετά από τον ποντικό, πάμε σε ένα ξωτικό. «Το ξωτικό που ήθελε να ψηλώσει».  Όλα τα μικρά ξωτικά, όπως κι όλα τα μικρά παιδιά, ονειρεύονται να ψηλώσουν. Κι ο Πιριπόν της ιστορίας της Καλλιόπης Εμμανουηλίδου, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο σε εικονογράφηση Ζωής Λούρα ονειρεύεται κι αυτός να γίνει πρώτο μπόι. Μόνο που πιστεύει ότι θα το πετύχει… τρώγοντας! Γι’ αυτό και τρώει πολύ. Τρώει όσο μπορεί κι όσο αντέχει. Και φυσικά κοντεύει να αρρωστήσει. Ευτυχώς τον γλιτώνει η μαμά του με τις σωστές συμβουλές. Η συγγραφέας διηγείται μια ιστορία για τη διαφορετικότητα και τη σωστή χρήση του φαγητού, που περιέχει επίσης σελίδες με διασκεδαστικές δραστηριότητες για τους μικρούς αναγνώστες. Το ξωτικό του παραπάνω παραμυθιού είναι ακίνδυνο και απλά φαγανό, ισχύει, όμως, το ίδιο και για τους δράκους; Την απάντηση θα μας δώσει η Γιούλη Μιγγείρου στο βιβλίο της «Μια φορά κι έναν καιρό φοβόμουν ένα δράκο», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός. Η Παναγιώτα κατάγεται από τη Μάνη, όπου ο δράκος συμβολίζει τη δύναμη και τη γενναιότητα. Όταν η γιαγιά της, ως γνήσια Μανιάτισσα, της χαρίζει ένα δράκο κουκλάκι, αυτός γίνεται για την Παναγιώτα ο μεγάλος της φόβος, αφού δεν μπορεί να κοιμηθεί το βράδυ στο κρεβάτι της και βρίσκει καταφύγιο στο δωμάτιο των γονιών της. Θα μπορέσει, άραγε, η μικρή πρωταγωνίστρια του βιβλίου να ξεπεράσει το φόβο της για το δράκο; Πώς μπορούν να τη βοηθήσουν οι γονείς, η γιαγιά και η δασκάλα της; Μια ιστορία που θα δείξει στα παιδιά 5-7 ετών πώς να νιώθουν ασφαλή μέσα στο ίδιο τους το σπίτι και με τα αγαπημένα τους πρόσωπα.

Άραγε τι είναι πιο αξεπέραστο; Ο φόβος για τους δράκους ή ο φόβος για το σχολείο; Η απάντηση ίσως δωθεί στο τέταρτο βιβλίο της σειράς «Αταξίες στην τάξη», με τίτλο «Η κατάρα της φράου Λίτσας», του Γιώργου Κ. Παναγιωτάκη, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κέδρος. Ο Πάνος και οι συμμαθητές του θα ζήσουν μια περιπέτεια που μοιάζει βγαλμένη από ταινία τρόμου. Η δασκάλα τους εξαφανίζεται μυστηριωδώς και στο σχολείο καταφτάνει μια τρομακτική αντικαταστάτρια. Έτσι εγείρονται ερωτήματα όπως τι προκάλεσε την εξαφάνιση της κυρίας Μαργαρίτας; Γιατί η καινούρια δασκάλα χρησιμοποιεί τόσο παράξενες παιδαγωγικές μεθόδους; Θα καταφέρουν άραγε τα παιδιά να την ξεφορτωθούν και να διορθώσουν την κατάσταση; Και, τελικά, τι είναι καλύτερο; Να φοβάται κανείς το σχολείο ή να το αγαπά; Και μιας και μιλάμε για φόβους και φοβίες, ο παιδικός ήρωας που κατάφερε να ξεπεράσει με άριστο τρόπο την υψοφοβία του και τα ντεζαβαντάζ του εν γένει είναι ο Ντάστι, το μικρό ψεκαστικό επαρχιώτικο αεροπλάνο που γνωρίσαμε πρόσφατα μέσα από την ταινία της Disney «Αεροπλάνα». Το ομώνυμο βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο και μας δείχνει το πώς, με τη δύναμη της θέλησης και τη βοήθεια από καλούς φίλους, ακόμα και το πιο τρελό όνειρό μας μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Πάντως, καλό είναι να εξηγήσουμε στα παιδιά μας ότι ο φόβος έχει και αυτός τη χρησιμότητά του, γιατί αν δε φοβόμαστε και κάνουμε του κεφαλιού μας, μπορεί να την πατήσουμε, όπως «Το άτακτο παπάκι», της Σοφίας Παράσχου, πρωταγωνιστής του βιβλίου που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Ψυχογιός. Στον Τοτό, το μικρό κίτρινο παπάκι, άρεσαν πολύ οι βόλτες και κάθε λίγο και λιγάκι το έσκαγε για να συναντά τους φίλους του. Η μαμά του τον μάλωνε, αλλά πού να ακούσει ο Τοτός! Μια μέρα που η παπιοοικογένεια πήγε για μπάνιο στη λιμνούλα, το άτακτο παπάκι έκανε πάλι του κεφαλιού του και κινδύνεψε να… Α πα πα πα! Φοβήθηκε πολύ ο Τοτός μας και τότε πήρε μια μεγάλη απόφαση… Μια τρυφερή ιστοριούλα για μικρά παιδάκια και ζωηρά… παπάκια!

Από το άτακτο παπάκι, περνάμε σε κάτι εντελώς διαφορτικό. Για πολύ μεγαλύτερα παιδιά, κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Άγκυρα η συνέχεια της επιτυχημένης σειράς «Τα 39 στοιχεία», με τίτλο «Έρχονται οι Βέσπερς», των Rick Riordan, Peter Lerangis, Gordon Korman και Jude Watson, σε μετάφραση Μαρίας Αγγελίδου. Η δεκατετράχρονη Έιμι και ο μικρότερος αδερφός της Νταν νόμιζαν ότι θα μπορούσαν να επιστρέψουν στην παλιά τους ζωή, αφού κατάφεραν να βρουν τα 39 στοιχεία που αποτελούσαν τη μυστική δύναμη των κλάδων της οικογένειάς τους. Αλλά έκαναν λάθος. Πανίσχυροι εχθροί -οι Βέσπερ- παραμονεύουν στις σκιές. Και δεν θα σταματήσουν, αν δεν πάρουν στα χέρια τους τα στοιχεία. Τέσσερις θαυμάσιοι συγγραφείς ενώνουν τις δυνάμεις τους για να φέρουν στο φως το μυστικό που μένει κρυμμένο εδώ και 500 χρόνια. Και να εξηγήσουν την πανάρχαια διαμάχη ανάμεσα στους Κέιχιλ και στους Βέσπερ. Οι Βέσπερ έρχονται… και ο κόσμος κινδυνεύει. Ας αφήσουμε, τέλος, τα παιδιά κι ας κάνουμε και μερικές προτάσεις για εσάς, τους γονείς, που σίγουρα έχετε με τη σειρά σας ανάγκη από όμορφα και κυρίως χρήσιμα και «εκπαιδευτικα» αναγνώσματα. Άγχος έχετε; Γονείς είστε, επομένως κατά πάσα πιθανότητα ναι. Διαβάστε, λοιπόν, τα όσα προτείνει η ψυχολόγος Καλλιόπη Εμμανουηλίδου στο «Γυρίζω σελίδα…στο άγχος», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο. Με λόγια απλά και πολλές ενδιαφέρουσες ασκήσεις, το βιβλίο αυτό θα σας βοηθήσει να γνωρίσετε καλύτερα το άγχος, να το καταλάβετε, να το αποδεχτείτε, να το οριοθετήσετε και να ανακαλύψετε τρόπους για να βελτιώσετε την ποιότητα της ζωής σας. Αντίστοιχα, σας προτείνουμε και το «Γυρίζω σελίδα στη… διατροφή», της ίδιας συγγραφέα, με θέμα το σώμα και τη διατροφή μας. Πάντως, καθώς γνωρίζουμε ότι μια από τις ισχυρότερες πηγές άγχους για όλους τους γονείς είναι το θέμα των σχολικών επιδόσεων των παιδιών τους, σας προτείνουμε «Τα θεμέλια της σχολικής επιτυχίας του παιδιού σας», της Pam Schiller, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα. Τι είναι αυτό που πρέπει να μάθουν πρώτα τα παιδιά μας; Την αλφάβητο; Να μετρούν ως το δέκα; Όπως αποδεικνύουν οι πιο σύγχρονες έρευνες, η πρωταρχική ανάγκη είναι να αναπτύξουν την κοινωνική και τη συναισθηματική νοημοσύνη τους. Αυτά είναι τα υλικά τα πιο απαραίτητα για να χτίσουν στο μέλλον ένα γερό οικοδόμημα γνώσης. Η συγγραφέας δίνει πολύτιμες συμβουλές για γονείς και εκπαιδευτικούς με παιδιά προσχολικής ηλικίας. Συγχρόνως, προτείνει συγκεκριμένες δραστηριότητες και εμπειρίες βοηθώντας τα παιδιά προσχολικής ηλικίας να βαδίσουν με επιτυχία στο μονοπάτι της γνώσης.

Άλλα δυο χρήσιμα για κάθε γονέα βιβλία μάς προτείνουν και οι Εκδόσεις Μίνωας, μέσα από τη σειρά τους «Μικροί Οδηγοί για Γονείς». Η Μαντλέν Ντενί και ο Μικαέλ Στορά γράφουν στο «Τηλεόραση και ηλεκτρονικά παιχνίδια» ποιοι είναι οι κίνδυνοι των τηλεοπτικών προγραμμάτων για τα μωρά, πώς μπορείτε να προστατεύσετε τα παιδιά από τη βία των εικόνων, τι πρέπει να κάνετε αν το παιδί σας δεν ξεκολλάει από το βιντεοπαιχνίδι και πώς να το βοηθήσετε να διαχειριστεί τις πληροφορίες που βρίσκει στο διαδίκτυο. Ένα έξυπνο βιβλίο γεμάτο πρακτικές συμβουλές για μια ολοκληρωμένη ματιά στα σύγχρονα μέσα ψυχαγωγίας. Η Μαντλέν Ντενί έχει γράψει και το «Παιδί και πειθαρχία», μέσα από το οποίο θα μάθετε τι πρέπει να κάνετε αν το παιδί δεν ανέχεται περιορισμούς ή φέρεται άσχημα στους άλλους, πώς να αντιδράτε όταν λέει όχι σε όλα, δεν υπακούει ποτέ και αψηφά κάθε εντολή σας, πώς θα μάθει να δέχεται τους κανόνες και θα αποκτήσει κίνητρα να τους τηρεί, αλλά και πώς θα υπακούει χωρίς φωνές και τιμωρίες. Για το τέλος, κρατήσαμε μια ιστορία- ύμνο στην ελπίδα και την αγάπη, που θα συγκινήσει γονείς και όχι μόνο. «Το αγόρι που μιλούσε με τους πλανήτες» της Κριστίν Μπαρνέτ, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός, μας γνωρίζει τον κόσμο του Τζέικομπ, με δείκτη ευφυΐας υψηλότερο του Αϊνστάιν, φωτογραφική μνήμη και άριστες μαθηματικές ικανότητες. Σε ηλικία εννέα χρόνων άρχισε να αναπτύσσει μια πρωτότυπη θεωρία στον τομέα της αστροφυσικής η οποία λειτουργεί ως προέκταση της Θεωρίας της Σχετικότητας και η οποία, σύμφωνα με τους ειδικούς, θα του εξασφαλίσει πολύ σύντομα μια υποψηφιότητα για το βραβείο Νομπέλ. Σήμερα, σε ηλικία δεκατριών χρόνων εργάζεται κανονικά, ως ερευνητής, στον τομέα της κβαντικής φυσικής. Όλα αυτά είναι αξιοθαύμαστα από μόνα τους αλλά παίρνουν ακόμα πιο εκπληκτικές διαστάσεις, καθώς όταν ο Τζέικομπ έγινε δύο χρόνων, οι γιατροί διέγνωσαν σοβαρής μορφής αυτισμό και ανακοίνωσαν στη μητέρα του ότι, πιθανότατα, ο μικρός δε θα μάθαινε ποτέ ούτε καν να δένει τα κορδόνια των παπουτσιών του. Η Κριστίν δεν έχασε το κουράγιο της αλλά αντιθέτως επέλεξε να εμπιστευτεί τις κρυφές δυνατότητες του παιδιού της. Σ’ αυτό το βιβλίο, η μητέρα καταθέτει τη συγκλονιστική μαρτυρία της. Μας διηγείται πώς επέτρεψε στο παιδί της, με την πίστη, την αφοσίωση και τη φροντίδα της, να καλλιεργήσει την ασύλληπτη ιδιοφυΐα του.