Πάσχα στη Σύρο

Το Πάσχα στη Σύρο, την Αρχόντισσα των Κυκλάδων, αποτελεί μια μοναδική συνύπαρξη ορθοδοξίας και καθολικισμού, αισθήσεων, αρωμάτων, γεύσεων και εμπειριών. Είναι το δίχως άλλο μια ξεχωριστή περίπτωση θρησκευτικού εορτασμού και σίγουρα μια αξέχαστη κατανυκτική και ταξιδιωτική εμπειρία!

Όπως πιθανόν γνωρίζετε, στη Σύρο το Πάσχα γιορτάζεται κάθε χρόνο ταυτόχρονα από ορθόδοξους και καθολικούς χριστιανούς, ανεξάρτητα από την κανονική ημερομηνία του καθολικού Πάσχα, επισφραγίζοντας τη μακραίωνη αρμονική συμβίωσή τους. Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, ο επισκέπτης μαγεύεται από την πρώτη στιγμή πρωταγωνιστώντας σε μια ιστορία που εξελίσσεται σε ένα κοσμοπολίτικο σκηνικό, στο οποίο κυριαρχούν η μεσαιωνική και η κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική, οι ορθόδοξες και καθολικές εκκλησίες, οι ανοιξιάτικες και πασχαλινές μυρωδιές. Πυξίδα και σημεία αναφοράς στη μυσταγωγική αυτή εξερεύνηση αποτελούν οι επιβλητικές εκκλησίες. Ο ναός του Αγίου Νικολάου (του πλουσίου), στη συνοικία «Βαπόρια», μας καλωσορίζει ήδη από τη στιγμή που πλησιάζουμε με το πλοίο στο λιμάνι και μέχρι να προφτάσουμε να συλλάβουμε το μοναδικό αυτό θέαμα, ο ναός της Ανάστασης του Σωτήρος από τον λόφο της Ερμούπολης και αντικριστά ο ναός του Αγίου Γεωργίου, γνωστός και ως “Σαν Τζώρτζης”, από τον λόφο της Άνω Σύρου, μας καθηλώνουν και μας μαγνητίζουν από ψηλά.

Προτείνουμε, λοιπόν, ανάλαφρες ημερήσιες περιπλανήσεις στα δαιδαλώδη σοκάκια της Ερμούπολης, τα οποία μοσχομυρίζουν πασχαλινά κουλούρια, τσουρέκια και παραδοσιακά γλυκά, προαναγγέλλοντας εμφατικά την Ανάσταση του Θεανθρώπου. Τη Μεγάλη Δευτέρα, οι νοικοκυρές ετοιμάζουν τα πασχαλινά κουλουράκια, τα τσουρέκια και την παραδοσιακή γλυκιά τυρόπιτα από κατσικίσιο τυρί, με τις γειτονιές να μοσχομυρίζουν από το υπέροχο άρωμά τους. Τη Μεγάλη Τρίτη, επισκεφτείτε τον ναό του Αγίου Νικολάου. Η μεγαλοπρέπεια του εσωτερικού του και οι ψαλμοί της φημισμένης χορωδίας του θα σας εκστασιάσουν. Το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης, στους ορθόδοξους ναούς της πόλης, αφού τελειώσουν τα 12 Ευαγγέλια, τα κορίτσια αναλαμβάνουν να στολίσουν τον επιτάφιο. Στους καθολικούς ναούς το στόλισμα του Επιταφίου γίνεται το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής.

Τη Μεγάλη Παρασκευή το απόγευμα, μεταξύ 4:00 και 5:30, στο μοναστήρι της Αγίας Βαρβάρας, στο χωριό Κίνι, σε μια περιοχή όπου κυριαρχούν οι μυρωδιές της άνοιξης, κατά τη διάρκεια της λειτουργίας και της περιφοράς του επιταφίου θα βιώσετε ηρεμία, ευλογία και κατάνυξη. Όμως, αξίζει να ζήσετε και τον συγχρονισμό του καθολικού με το ορθόδοξο Πάσχα, που προσδίδει στην ημέρα μια μοναδική μεγαλοπρέπεια. Για μια διαφορετική από τις καθιερωμένες εμπειρία, επισκεφτείτε την Άνω Σύρο, κατά την περιφορά των καθολικών Επιταφίων από τους ναούς του Σαν Τζώρτζη και του Αγίου Σεβαστιανού. Γύρω στις 20.00 αρχίζει το τελετουργικό και έπειτα γίνεται η περιφορά στα φρεσκοασβεστωμένα δρομάκια του οικισμού. Μπροστά από τον επιτάφιο ένας άντρας κρατά το σταυρό με στεφάνι από λουλούδια και λευκές λωρίδες υφάσματος, ενώ ακολουθούν τα ξύλινα κοντάρια με αναρτημένα αντικείμενα- σύμβολα από τη σύλληψη ως τη Σταύρωση του Χριστού (τα 30 αργύρια, το σφουγγάρι, τα αγκάθινο στεφάνι, ο κόκκινος χιτώνας). Ακολουθεί η εικόνα της Παναγίας με πονεμένη μορφή. Καθώς η πομπή περνά από τα σπίτια, οι κάτοικοι ραίνουν τον επιτάφιο με λουλούδια και αρώματα, ενώ η χορωδία ψέλνει ύμνους. Καθώς περνά η ώρα, πλησιάζει η στιγμή για την περιφορά των τριών Ορθόδοξων Επιταφίων και τη συνάντησή τους στην πλατεία Μιαούλη στην Ερμούπολη. Για να παρακολουθήσετε το γεγονός, σταθείτε στα σκαλιά μπροστά από το Δημαρχείο, έργο του Ερνέστου Τσίλερ. Οι ύμνοι της χορωδίας του Αγίου Νικολάου και η μπάντα του Δήμου «προειδοποιούν» για την άφιξή τους, μαζί με το πλήθος των πιστών που τους συνοδεύουν ευλαβικά. Τη στιγμή που συναντιούνται οι επιτάφιοι, επικρατεί κατάνυξη, σιωπή και προσμονή για την κορύφωση του θείου δράματος. Το σκηνικό απόκοσμο και συναισθηματικά φορτισμένο, δημιουργεί δέος…

Η Πρώτη Ανάσταση σημαίνει το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, ενώ ταυτόχρονα οι πιστοί στις ορθόδοξες εκκλησίες αναγγέλλουν με τον δικό τους τρόπο το γεγονός, χτυπώντας δυνατά τα στασίδια τους, για να φύγει το κακό, μέσα σε ένα πανδαιμόνιο ήχων, αναστάσιμων ύμνων και βροχής από φύλλα λεμονιάς που σκορπίζουν οι ιερείς. Το βράδυ της ίδιας ημέρας, την ώρα της Ανάστασης, η Ερμούπολη λάμπει κάτω από τα βεγγαλικά που εκτοξεύονται από τον λόφο της Ανάστασης, αποκαλύπτοντας τη μοναδική της κομψότητα και μεγαλοπρέπεια και ακτινοβολώντας το αναστάσιμο μήνυμα στα πέρατα του Αιγαίου. Αξίζει να σημειωθεί πως οι Καθολικοί, μετά το «Χριστός Ανέστη», περιφέρουν το στολισμένο με λουλούδια άγαλμα του Χριστού. Το ιδανικό τέλος αυτής της βραδιάς είναι σίγουρα γαστρονομικό. Η παραδοσιακή μαγειρίτσα και το αρνάκι στο φούρνο με λεμονάτες πατάτες μας περιμένουν σε όλες τις τοπικές ταβέρνες. Φυσικά, το τσούγκρισμα των κόκκινων αυγών έχει την τιμητική του.

Κυριακή του Πάσχα στη Σύρο και από το πρωί οι μυρωδιές από τα σουβλιστά αρνιά και τα κοκορέτσια είναι διάχυτες παντού. Είτε μένουμε στην Ερμούπολη είτε σε κάποιο από τα πανέμορφα χωριά του νησιού, θα συναντήσουμε πολύ φιλόξενους ανθρώπους, που πιθανόν θα μας καλέσουν στην παρέα τους για να δοκιμάσουμε νόστιμους μεζέδες και συριανό κρασί. Το απόγευμα της Κυριακής στην εκκλησία της Μεταμόρφωσης, στην Ερμούπολη, ψάλλεται ο Εσπερινός της Αγάπης και ακολουθεί το ευαγγελικό μήνυμα της Ανάστασης που διαβάζεται σε 12 γλώσσες. Μετά τον Εσπερινό, μπορούμε να παρακολουθήσουμε το κάψιμο του Ιούδα στον ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, στον οποίον η ομώνυμη εικόνα είναι έργο του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου.

Οι στιγμές που θα δημιουργούν εμπειρίες και αναμνήσεις ζωής την περίοδο του Πάσχα στη Σύρο είναι πολλές και έντονες! Αυτό που θα αισθανθείτε σίγουρα εάν βρεθείτε εκεί, είναι ότι κάνατε τη σωστή επιλογή.