Ο σκιοπαίχτης και σκηνοθέτης Ηλίας Καρελλάς έρχεται για άλλη μια χρονιά να ανεβάσει τον πήχυ στο παιδικό και εφηβικό θέατρο, παρουσιάζοντας τη Ραπουνζέλ χωρίς παραμύθι, το ολοκαίνουργιο έργο του Μάικ Κένι, γνωστού μας από το Αγόρι με τη Βαλίτσα, στο Θέατρο Κάππα. Είναι 1944 και το Λονδίνο βομβαρδίζεται. Η μικρή Λέτι, ένα κορίτσι μικτής καταγωγής, πρέπει να μείνει ασφαλής, όπως και χιλιάδες άλλα παιδιά λόγω του πολέμου. Με μια βαλίτσα στο χέρι κι ένα γράμμα καρφιτσωμένο στο παλτό, οι γονείς της τη βάζουν στο τρένο. Σε μια απομονωμένη φάρμα στην εξοχή, θα έρθει αντιμέτωπη με τους φόβους της, συναντώντας την αυστηρή κηδεμόνα κυρία Πιρς, τον νεαρό Κόνραντ και μια πολύ επιθετική…  χήνα!

Ο Καρελλάς μάς μιλάει καταρχάς για το πώς δημιουργήθηκε η Ραπουνζέλ. «Ο Κένι ξεκίνησε να γράφει κατά παραγγελία ένα έργο για την αποξένωση των παιδιών λόγω των social media, για μια θεατρική ομάδα στο Λος Άντζελες. Όμως, πριν το τελειώσει, ήρθε ο κορονοϊός. Σκέφτηκε πως το έργο του πήγαινε προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά όχι ακριβώς. Έγραφε για ένα κορίτσι κλεισμένο σ’ έναν πύργο, από μια κακιά μάγισσα, έτσι ώστε να μην έρθει σε επαφή με την τεχνολογία. Με την καραντίνα όμως, όλα τα παιδιά ήταν κλεισμένα σ’ έναν πύργο. Άλλαξε, λοιπόν, το έργο και το τοποθέτησε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στο Λονδίνο, τότε που όλοι, λόγω των βομβαρδισμών, ήταν κλειδωμένοι στα σπίτια τους. Εντωμεταξύ, δολοφονήθηκε ο Τζορτζ Φλόιντ, και τότε άλλαξε την αφήγηση ξανά, βάζοντας δύο μαύρες γυναίκες να πρωταγωνιστούν. Λίγο πριν ανέβει το έργο, ήρθε ο πόλεμος στην Ουκρανία, κάνοντάς το, δυστυχώς, πιο επίκαιρο πάρα ποτέ. Η γραφή του, όμως, είναι ως συνήθως γλυκιά, αλληγορική, γεμάτη συγκίνηση και χιούμορ».

Γιατί τώρα;

Όταν ήρθε η πανδημία, σταμάτησαν ξαφνικά τα πάντα. Έτσι και η μεγάλη επιτυχία Συρανό Ντε Μπερζεράκ, που ανέβαζε τότε ο Καρελλάς στο Θέατρο Κάππα. «Όταν τα πράγματα βελτιώθηκαν και επανήλθα, δεν γινόταν να αγνοήσω τι περάσαμε και κυρίως το αποτύπωμα στις ψυχές των παιδιών. Όταν διάβασα πρώτη φορά το έργο, κατάλαβα ότι αυτό έψαχνα. Δεν σκέφτηκα στιγμή να κάνω μια επανάληψη ή να πω κάτι άλλο. Ήταν η ώρα να μιλήσω για ό,τι ζήσαμε, με τρόπο διαφορετικό και κυρίως λυτρωτικό και για εμένα και για τους θεατές. Η Ραπουνζέλ είναι ο καλύτερος τρόπος να θιγούν δύσκολα ζητήματα, να μιλήσω στα παιδιά κάθε ηλικίας με τον πιο απαλό και έξυπνο τρόπο για την απομόνωση, τον ρατσισμό και τον πόλεμο», εξηγεί.

Έπειτα από τόσα χρόνια παραστάσεων, ο Ηλίας Καρελλάς παίρνει μεγάλη χαρά από τη δυναμική του κοινού των παιδικών παραστάσεών του. Ένα κοινό που δεν γεμίζει απλώς το θέατρο, αλλά τον παρακολουθεί συνειδητά και περιμένει το επόμενο βήμα. «Θεατές κάθε ηλικίας μάς ακολουθούν με πάθος και συναίσθημα. Ποτέ δεν μου αρέσει να διαλέγω τον εύκολο δρόμο. Ξεχάστε το παραμύθι, τον πύργο και την πριγκίπισσα με τα μακριά μαλλιά. Η Ραπουνζέλ χωρίς παραμύθι δεν είναι η γνωστή μας Ραπουνζέλ, αν και μιλάει για την απομόνωση. Είναι ένα έργο αντιρατσιστικό και αντιπολεμικό και ταυτόχρονα επίκαιρο, γλυκό και διαφορετικό».

Το έργο παρουσιάζεται σε πανευρωπαϊκή πρεμιέρα. «Η επιτυχία του με το που ξεκίνησε και η αγάπη των θεατών όλα αυτά τα χρόνια μου δίνουν δύναμη για να συστήσω ένα παιδικό θέατρο μακριά από κάθε διδακτισμό, που αντιμετωπίζει τα παιδιά ως κανονικούς θεατές, χωρίς στερεότυπα, με ορίζοντες ανοιχτούς, μιλώντας για το καθετί. Τα παιδιά είναι έτοιμα να τους μιλήσεις ακόμα και για δύσκολα ζητήματα. Θίγοντας τέτοια θέματα τα προετοιμάζεις για τη ζωή», υπογραμμίζει ο σκηνοθέτης.

Οι πρωταγωνιστές

Οι πρόβες και το ταξίδι ως τη σκηνή ήταν δύσκολα και έντονα βιωματικά, με ένα αποτέλεσμα όμως λυτρωτικό. Η Idra Kayne χαρίζει μια καταπληκτική «κυρία Πιρς» και η Εύα Βόγλη μια «Λέτι» γεμάτη συναισθήματα. Ο Μάκης Νάνος έναν αεικίνητο «Κόνραντ» και ο Φάνης Παυλόπουλος έναν σπουδαίο αφηγητή.

Μαζί τους, οι String Demons, που με την πρωτότυπη μουσική τους και την ερμηνεία τους ζωντανά στη σκηνή χρωματίζουν μοναδικά το έργο. «Σε όλες τις παραστάσεις μου έχω ζωντανή μουσική. Μαζί με το σύγχρονο θέατρο σκιών είναι πλέον σήμα κατατεθέν μου. Οι String Demons, η Λυδία και ο Κωνσταντίνος, έχουν ένα καταπληκτικό ταλέντο να  φτιάχνουν μουσική για θέατρο. Οι δρόμοι μας συναντήθηκαν σε αυτό το έργο με τη μεγαλύτερη αρμονία. Η μουσική έρχεται για να υπογραμμίσει, να προχωρήσει τη δράση, αλλά κυρίως για να δώσει συναισθήματα. Άλλωστε η δραματουργία της μουσικής έχει εξέχουσα σημασία και στο θέατρο σκιών. Στις παραστάσεις Καραγκιόζη στο Μέγαρο, για παράδειγμα, είναι επίσης βασικό συστατικό. Σε αυτή την περίπτωση, βέβαια, αρκετά πιο κοντά στην ελληνική παράδοση, αλλά και πάλι πολλές φορές ξεφεύγοντας δημιουργικά με ετερόκλητους συνδυασμούς και ανατρεπτική ματιά».

Τέλος, η σημασία της κίνησης. «Η Αντιγόνη Γύρα δεν είναι απλώς η χορογράφος των παραστάσεων μου τα τελευταία χρόνια. Είναι η βασική μου συνεργάτιδα πάνω και κάτω απ’ τη σκηνή. Μια υπέροχη καλλιτέχνιδα με έντονη ενσυναίσθηση. Ο τρόπος που βλέπει το θέατρο για παιδιά και νέους ταιριάζει με τον δικό μου. Όσο για τις στιγμές που οι τρόπο μας δεν ταιριάζουν; Τότε η συνεργασία μας γίνεται ακόμα πιο δημιουργική», χαμογελά ο Καρελλάς.

Τότε και σήμερα

Ρατσισμός, πόλεμος, απομόνωση… Και τότε, το 1944, όταν διαδραματίζεται η Ραπουνζέλ, και τώρα… «Δεν ξέρω αν οι άνθρωποι θα διδαχθούν ποτέ από την ιστορία», προβληματίζεται. «Δουλειά της ιστορίας είναι να επαναλαμβάνεται. Η δική μου είναι να δείχνω την ιστορία μέσα από μια οπτική γωνία που μόνο το θέατρο προσφέρει. Στόχος να μάθουμε, αλλά κυρίως να αισθανθούμε. Το θέατρο δίνει αυτό το μαγικό βήμα. Με ρωτούν συχνά για τις παραστάσεις μου: “Να το φέρουμε; Είναι τεσσάρων χρονών, δεν θα καταλάβει…” Απαντώ: “Να πηγαίνετε τα παιδιά στο θέατρο από μικρά. Τα βοηθά να απελευθερώσουν τη φαντασία τους. Δίνει μηνύματα χωρίς διδακτισμό. Θίγει με απλό τρόπο καθημερινά σπουδαία ζητήματα”».

Ο Καρελλάς υποστηρίζει με πάθος ότι το θέατρο για παιδιά και εφήβους συντελεί στην καλύτερη έκφραση των συναισθημάτων, ενώ αναπτύσσει έντονα την κοινωνικότητα, δίνει διεξόδους, δημιουργεί θέματα συζήτησης και ερωτήματα για αναζήτηση. «Η Ραπουνζέλ είναι ένα έργο επίκαιρο, για αγόρια και κορίτσια. Ένα διαφορετικό έργο για όλους. Είμαι συγκινημένος και χαρούμενος, ειδικά φέτος, με την απίστευτη συμμετοχή στις σχολικές παραστάσεις και τη αποδοχή του στο ευρύ κοινό. Πριν καν κλείσει ένας μήνας παραστάσεων, υπήρχαν ήδη σπουδαίες κριτικές. Η μεγαλύτερη επιτυχία και ανταμοιβή, όμως, είναι τα σχόλια των παιδιών, μικρών και μεγαλύτερων, το δυνατό χειροκρότημα, το γέλιο και το δάκρυ… Το αποτύπωμα στην ψυχή αφού τα φώτα της σκηνής σβήσουν».

Πληροφορίες:
Θέατρο Κάππα – Παιδική σκηνή Ηλία Καρελλά
Διεύθυνση: Κυψέλης 2
Παραστάσεις: Kάθε Κυριακή στις 11.30 το πρωί για το κοινό και από Δευτέρα έως Παρασκευή στις 10.30 το πρωί οργανωμένες παραστάσεις σχολείων
Εισιτήρια εδώ.