«Ζούσε πριν από χρόνια, σχεδόν στα βάθη της Ανατολής, ένας παράξενος ξακουστός Ληστής. Καθόλου εγωιστής, ούτε κι εφοπλιστής, παλαιστής, τραγουδιστής, αλλά μέγας ταξιδευτής. Θεωρούσε ένα από τα σπουδαιότερα πράγματα στον κόσμο το παιδικό γέλιο, γι’ αυτό… και το έκλεβε!»: Ο «Γαργαληστής», το μουσικό παραμύθι του Δημήτρη Μπασλάμ, που έχει αγαπηθεί από παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς, φτάνοντας ήδη τη 10η χιλιάδα ανατύπωσης, ανεβαίνει για πρώτη φορά στο θέατρο από τον σκηνοθέτη Δημήτρη Μπογδάνο. Η εμπνευσμένη ιστορία ενός ασυνήθιστου Ληστή που μεταδίδει το μεγαλείο της προσφοράς και της ανιδιοτέλειας, επανατοποθετώντας στη δύσκολη συγκυρία της εποχής την ανεκτίμητη αξία μη υλικών αγαθών, όπως αυτή του γέλιου. Μέσα από ξεκαρδιστικές ρίμες και δυναμική μουσική, αυτή η ιστορία ενός ασυνήθιστου ληστή μεταδίδει στους μικρούς θεατές το μεγαλείο της ανιδιοτελούς προσφοράς και εστιάζεται στη σημασία του παιδικού γέλιου. Ο Δημήτρης Μπογδάνος, σκηνοθέτης με μεγάλη εμπειρία και έμπνευση στο θέατρο για παιδιά, όσο και για ενήλικες θεατές ‒έχοντας κάνει μεταπτυχιακές σπουδές σκηνοθεσίας στη Royal Academy of Dramatic Art και performance στο Central Saint Martins του Λονδίνου και μεγάλη επαγγελματική εμπειρία δίπλα στον Σταμάτη Κραουνάκη‒ μιλάει στο Taλκ για τον «Γαργαληστή», επισημαίνοντας ότι το γέλιο ενός παιδιού δεν μπορεί να εξαργυρωθεί με κανένα υλικό αγαθό. Το γέλιο μόνο χαρίζεται!

Σε ποια κεντρικά σημεία του ομώνυμου παραμυθιού βασίζεται η παράσταση «Γαργαληστής» και με ποια στοιχεία της θεατρικής εικόνας επιδιώκετε να ασκήσετε γοητεία στους μικρούς θεατές; Η παράσταση διατηρεί τη δομή του παραμυθιού και φωτίζει την αξία της προσφοράς στήνοντας έναν κόσμο πάνω από τις στέγες μιας γραφικής κωμόπολης. Βασικές σκηνές τα «νυχτοπερπατήματα» του Γαργαληστή, κατά τις οποίες ο χαρακτήρας μας μεταμφιέζεται από πολυταξιδεμένο bon viveur σε έναν ιδιότυπο υπερήρωα χωρίς μπέρτα και υπερφυσικές δυνάμεις. Από τη δραματοποιημένη εκτέλεσή μας δεν θα μπορούσαν να λείπουν οι ξεκαρδιστικές σκηνές με την περιβόητη θεία του Γαργαληστή, τον τεμπέλη Ήλιο και τον αφελή αστυνομικό της Νέας Καρβάλης. Νομίζω ότι οι μικροί θεατές εκτιμούν ιδιαιτέρως τον τρόπο με τον οποίο τους απευθύνουμε το παραμύθι και την απόφασή μας να τους αντιμετωπίσουμε με ειλικρίνεια, χιούμορ και σύγχρονη αισθητική, αφαιρώντας τα συνήθη γλυκερά στοιχεία του παιδικού θεάτρου.

Με ποια αφορμή και αιτία στοχεύατε στο γέλιο ενός παιδιού για να ανεβάσετε τον «Γαργαληστή»; Το γέλιο στην παρούσα κοινωνικοπολιτική συγκυρία αποτελεί ένα πολύτιμο μη υλικό αγαθό που απαξιώνει τη μανιώδη ενασχόληση της εποχής με πράγματα που μετρώνται αποκλειστικά σε ευρώ. Κρίνοντας ότι αυτήν τη στιγμή στην Ελλάδα ακόμα κι ένα παιδί βομβαρδίζεται από την οικονομική δυσχέρεια θελήσαμε να ανακατανείμουμε τις αξίες της ζωής και να υπενθυμίσουμε στους γονείς ότι τα σημαντικότερα δώρα της ζωής δεν αγοράζονται. Αυτός ήταν και ο κυριότερος λόγος για τον οποίον επιλέξαμε να εξιστορήσουμε το συγκεκριμένο παραμύθι.

Πόσο δύσκολο είναι να αποφύγουμε το παιδικό γέλιο αν πρόκειται να προκληθεί από γελοίο πομπό; Ο συνοδός των μικρών θεατών έχει αυτήν τη στιγμή να αντιμετωπίσει το χάος των πολυπληθών παιδικών παραστάσεων. Συνεπώς τα κριτήρια και τελικά η επιλογή του φέρουν ευθύνη. Ωστόσο μία ευθύνη όχι μεγαλύτερη από αυτήν των δημιουργών μιας παράστασης. Δυστυχώς το φτηνό ‒ανεξαρτήτως προϋπολογισμού‒ θέαμα δεν αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα, αλλά από την άλλη οι ανέντιμες δουλειές σπάνια καταφέρνουν να επιβιώσουν. Κρίνω ότι ο γονέας ή ο εκπαιδευτικός είναι εύκολο να διαχωρίσει τις «αρπαχτές» από τις προσεγμένες δουλειές.

Ο Γαργαληστής, ο Θεμιστοκλής έχει γερή όσφρηση και ακοή. Πιστεύετε ότι υπάρχει άμεση σύνδεση της παιδικής ψυχής με αυτές τις αισθήσεις; Το θέατρο ανακηρύσσεται κορυφαία έκφραση τέχνης διότι χωρά κάτω από την ομπρέλα του όλες τις άλλες εικαστικές και παραστατικές μορφές δημιουργίας. Αντίστοιχα είναι σε θέση να διεγείρει τις περισσότερες εκ των αισθήσεων και δεδομένου ότι οι παιδικές αναμνήσεις και τα βιώματα αποδεδειγμένα καταγράφονται και από τις πέντε αισθήσεις, στόχος μας είναι το κοινό του Γαργαληστή να βιώνει μία σφαιρικότερη εμπειρία. Άλλωστε μια παιδική παράσταση πρέπει να ξυπνήσει τις αισθήσεις των λιλιπούτειων θεατών της ώστε να καταγραφεί στις καρδιές και τη μνήμη τους.

Η διαφορετικότητα στην όψη, όπως του Γαργαληστή, πόσο εύκολα διαχειρίσιμη μπορεί να γίνει στο μυαλό ενός παιδιού; Με ποιον τρόπο οι μεγάλοι θα μπορούσαμε να εμπνεύσουμε συμπάθεια στα παιδιά για κάποιον που δεν μοιάζει με τους πολλούς; Στην παιδική αντίληψη, όπως και στη φύση, δεν υφίσταται η διαφορετικότητα. Αντίθετα, είναι μία ανθρώπινη κοινωνική εφεύρεση που επιβάλλει πρότυπα και δηλητηριάζει τις ανθρώπινες σχέσεις. Άπαξ και κάποιος ασχολείται επαγγελματικά με παιδιά γνωρίζει ότι οφείλει να αποποιηθεί τη διάκριση. Το να στοχεύσουμε κάποιον με ιδιαίτερη όψη, ακόμα και με συμπαθή ή προστατευτικό τρόπο, δυστυχώς είναι ήδη ένα λανθασμένο βήμα. Ο ρατσισμός προς κάποιον υφίσταται ήδη από τη στιγμή που εξαιρούμε αυτόν τον κάποιον, ανεξάρτητα από τον τρόπο και τον λόγο που το κάνουμε αυτό.

Τα μοναχικά ταξίδια είναι η λατρεία του κεντρικού ήρωα. Ποια εφόδια χρειάζονται τα παιδιά ώστε να αγαπήσουν τη μοναχικότητα και όχι τη μοναξιά στο ταξίδι της ζωής τους; Ο Γαργαληστής δεν ταξιδεύει μόνος. Έχει πάντα μαζί του τα ονόματα και τα γέλια των παιδιών. Εκεί ακριβώς έγκειται και η ειδοποιός διαφορά την οποία οφείλουμε να μεταφέρουμε στα παιδιά. Ότι η μοναχικότητα, που μπορούμε απενοχοποιημένα να απολαμβάνουμε, προϋποθέτει να έχουμε την ασφάλεια των ανθρώπων που ανά πάσα στιγμή θα είναι δίπλα μας.

Πώς θα ολοκληρώνατε τη φράση «όταν κλέβουμε το γέλιο απ’ το παιδί μας είναι σαν να κλέβουμε…» …την αθωότητα και τα ανέμελα χρόνια που τη συνοδεύουν.

Μιλήστε μου και για την παράστασή σας «Η Τελεία», που ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά στο «Skrow Theater» στο Παγκράτι. Πού εστιάσατε για το ανέβασμα του ομώνυμου παραμυθιού του Πίτερ Ρέινολντς, που απευθύνεται σε όποιον έχει φοβηθεί να εκφράσει τον εαυτό του, τη δημιουργικότητα και τα όνειρά του. Η αφήγηση της ιστορία της Λίας, ενός κοριτσιού που πιστεύει ότι δεν μπορεί να ζωγραφίσει, χτίστηκε γύρω από τις λιγοστές γραμμές του παραμυθιού με τη μέθοδο του θεάτρου της επινόησης. Ωστόσο, αν και η παράσταση αποτελεί δική μας μυθοπλασία, μεταφέρει τα ίδια σημαντικά νοήματα με αυτά του βιβλίου. Την πίστη που χρωστάμε στον εαυτό μας και την τόλμη που απαιτείται για να αγγίξουμε τα όνειρά μας. Δεν είναι λίγες οι φορές που γονείς και δάσκαλοι μας μεταφέρουν συγκινημένοι πώς τα παιδιά αναθεωρούν τον τρόπο που εξωτερικεύουν τη δημιουργικότητά τους αφού δουν την Τελεία και μας αποδεικνύουν ότι «καμιά φορά αρκεί κάποιος να πιστέψει σ’ εσένα!»  

INFO:«Ο Γαργαληστής» παίζεται στο θέατρο «Ιλίσια-Βολανάκης» (Παπαδιαμαντοπούλου 4, Ιλίσια 2107210045) κάθε Σάββατο στις 15:00 & Κυριακή στις 12:00 καθώς και καθημερινές για σχολεία. Διάρκεια παράστασης: 60΄. Γενική είσοδος: 8 ευρώ.  Περισσότερα για την παράσταση μπορείτε να βρείτε εδώ.