Πλέουν αγκαλιασμένα για εννέα ολόκληρους μήνες, γεννιούνται με διαφορά δευτερολέπτων, θεωρούν το ένα την ύπαρξη του άλλου αυτονόητη και δεδομένη. Είναι παντού και πάντα μαζί. Και έρχεται η στιγμή που θα πρέπει να περάσουν αρκετές ώρες της ημέρας χωριστά. Ή μήπως όχι;

Το ξεκίνημα της σχολικής σταδιοδρομίας είναι ούτως ή άλλως ένας σημαντικός σταθμός στη ζωή των παιδιών. Για τους γονείς διδύμων το παζλ δυσκολεύει, διότι καλούνται να αποφασίσουν για το αν τα παιδιά τους θα ξεκινήσουν αυτό το ταξίδι μαζί. Για το αν δηλαδή θα πρέπει τα δίδυμα να είναι στο ίδιο ή σε διαφορετικά τμήματα. Η απάντηση δεν είναι αυτονόητη, ούτε εύκολη. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν καλοί λόγοι για την υποστήριξη και των δύο επιλογών. Ωστόσο, είναι ένα θέμα που δεν πρέπει να μειώνουμε τη σημαντικότητά του και, αντιθέτως, ιδανικά, θα έπρεπε να επαναξιολογείται σε κάθε νέα σχολική χρονιά. Και προφανώς θα πρέπει να λαμβάνεται από τους γονείς, με βάση φυσικά τις συστάσεις των εκπαιδευτικών και των συμβούλων του σχολείου, και συνεκτιμώντας τις επιθυμίες των ίδιων των παιδιών.
Στην Ελλάδα η απόφαση σχετικά με τον διαχωρισμό ή όχι των διδύμων στην τάξη λαμβάνεται αποκλειστικά από τους γονείς, σε αντίθεση με άλλες χώρες, όπου σε πολλά εκπαιδευτικά ιδρύματα αποφασίζουν αποκλειστικά οι παιδαγωγοί. Ειδικότερα, έρευνες για το θέμα αυτό έδειξαν ότι σχολεία στην Αγγλία, Αυστραλία και Αμερική εφαρμόζουν συγκεκριμένες πρακτικές σε όλα τα δίδυμα παιδιά χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τη γνώμη των γονέων σχετικά με τον διαχωρισμό. Η λογική αυτή υποστηρίζει ότι η στενή κοινωνική σχέση των διδύμων μπορεί να αποβεί επιζήμια στην ανάπτυξή τους, ενώ ο διαχωρισμός μπορεί να προωθήσει την ατομικότητα και την ανεξαρτησία τους.
Στις πρώτες έρευνες που έγιναν τη δεκαετία του ’60 σχετικά με τις επιδράσεις του διαχωρισμού τάξεων στην προσαρμογή των διδύμων βρέθηκε ότι τα ζευγάρια διδύμων που μπήκαν σε ξεχωριστές τάξεις είχαν καλύτερες επιδόσεις συγκριτικά με αυτά που πήγαν στην ίδια τάξη. Και αυτό γιατί δίνεται στα παιδιά η δυνατότητα να λειτουργούν ως μεμονωμένα άτομα μέσα στην τάξη και αυτό συμβάλλει στη μείωση της σύγκρισης και της ανταγωνιστικότητας μεταξύ των διδύμων. Το κάθε παιδί μπορεί να πάρει δικές του αποφάσεις χωρίς την επιρροή του/της αδερφού/ής του και του δίνεται η ευκαιρία να κοινωνικοποιηθεί και να κάνει νέους φίλους ως μεμονωμένο άτομο. Ακόμη ο εκπαιδευτικός έχει περισσότερες πιθανότητες να συγκρίνει το παιδί με τους συμμαθητές του αντί με τον/τη δίδυμο/η αδερφό/ή του όπως συνηθίζεται.
Από την άλλη πλευρά, η άποψη ότι τα δίδυμα πρέπει να είναι μαζί βασίζεται στην πεποίθηση ότι ο διαχωρισμός αυτός μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστα συναισθήματα και να συμβάλλει στο να προκληθούν συναισθηματικές δυσκολίες. Τα δίδυμα αδέρφια έχουν μάθει να προσφέρουν στήριξη το ένα στο άλλο μέσα στην καθημερινότητά τους και η έλλειψη αυτής της υποστήριξης μπορεί να τους δημιουργήσει πρόβλημα, ιδίως σε περιπτώσεις που δεν έχουν βρεθεί σε ξεχωριστές δραστηριότητες εκτός σχολείου. Οι γονείς, από την πλευρά τους, έχουν το αίσθημα μεγαλύτερης ασφάλειας ότι τα παιδιά είναι μαζί σε μια νέα για αυτά εμπειρία και ταυτόχρονα νιώθουν μεγαλύτερη σιγουριά ότι θα λάβουν ισότιμες εκπαιδευτικές ευκαιρίες. Μπορεί στο σχολείο η σύγκριση των διδύμων να μειώνεται, αλλά αυξάνεται στο σπίτι όταν, για παράδειγμα, υπάρχει μεγαλύτερη πρόοδος στο ένα από τα δύο παιδιά λόγω διαφορετικού ρυθμού της κάθε τάξης. Επιπλέον, ο εκπαιδευτικός δεν έχει τη δυνατότητα να κατανοήσει πώς λειτουργεί το παιδί που είναι δίδυμο σε περιπτώσεις π.χ. που αλλάζει η συμπεριφορά του επειδή το άλλο παιδί αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα.
Όπως σε όλα τα ζητήματα που αφορούν στην ανάπτυξη και εξέλιξη των παιδιών μας, δεν υπάρχει μία και μοναδική απάντηση. Κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και με αυτό τον τρόπο θα πρέπει να εξετάζεται. Όπως μας λέει και η Ναταλία Βανού, σύμβουλος ψυχικής υγείας, ψυχοθεραπεύτρια, αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι η συνεργασία της οικογένειας με τους εκπαιδευτικούς για τη  λήψη της απόφασης σχετικά με την τοποθέτηση των παιδιών στην ίδια ή σε διαφορετική τάξη, αλλά και τη συνεχή αξιολόγηση της απόφασης αυτής με σκοπό να γίνει αναπροσαρμογή στις περιπτώσεις όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο. Όπως τα δίδυμα είναι δύο ξεχωριστές προσωπικότητες έτσι και η μεταξύ τους σχέση και δυναμική είναι μοναδική και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζεται στη λήψη αποφάσεων που αφορά στη διαχείριση της ζωής τους.

Πώς μπορούν λοιπόν οι γονείς των διδύμων να λάβουν αυτήν την κρίσιμη απόφαση για τα παιδιά τους;

Υπάρχουν κάποια κριτήρια που μπορούν οι γονείς να έχουν στο μυαλό τους και ενδεχομένως τους βοηθήσουν να αποφασίσουν πιο εύκολα. Όταν λοιπόν φτάσει η ώρα της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, ζητήστε στοιχεία από κάθε διαθέσιμη πηγή, κάντε ερωτήσεις και εξετάστε προσεκτικά αυτά που θα ακούσετε!

1. Συζητήστε με άλλους γονείς διδύμων που έχουν παιδιά σχολικής ηλικίας. Μάθετε τι λειτούργησε και τι δεν λειτούργησε για τα παιδιά τους, καθώς και τους παράγοντες που συνέβαλαν στην απόφασή τους.

2. Συζητήστε με τους εκπαιδευτικούς από προηγούμενα σχολικά έτη και ανθρώπους που παίζουν σημαντικό ρόλο στην καθημερινότητα των παιδιών σας. Αν είναι η πρώτη φορά που τα παιδιά σας πάνε στο σχολείο, η γνώμη ανθρώπων που περνούσαν πολύ χρόνο μαζί τους ή των δασκάλων στον παιδικό σταθμό που πήγαιναν μπορεί να βοηθήσει. Αυτό που πρέπει να καταλάβετε είναι πώς αλληλεπιδρούν το ένα παιδί με το άλλο, όταν εσείς δεν είστε εκεί. Είναι κοινωνικά; Μήπως παίζουν μόνο ο ένας με τον άλλον και αποκλείουν την παρέα με τα άλλα παιδιά; Είναι το ένα πιο ντροπαλό από το άλλο; Πιθανόν να εκπλαγείτε με τις διαφορετικές αντιλήψεις που μπορεί να έχουν οι άλλοι για τα παιδιά σας. Ακόμα κι αν εσείς οι ίδιοι ξέρετε τα παιδιά σας καλύτερα από τον καθέναν, η αξιολόγηση του δασκάλου έχει ιδιαίτερη βαρύτητα.

3. Συζητήστε το θέμα με τους δασκάλους και τους συμβούλους του σχολείου που πρόκειται να φοιτήσουν τα παιδιά σας. Μάθετε ποια είναι η εμπειρία τους με δίδυμα και ποιες είναι οι πολιτικές τους πάνω στο θέμα αυτό. Είναι πολύ σημαντική η γνώμη των δασκάλων και του σχολείου, γιατί μπορούν να μοιραστούν μαζί σας την εμπειρία τους έχοντας μια πιο σφαιρική εικόνα και να σας δώσουν επιτυχημένα παραδείγματα από επιλογές άλλων διδύμων.

4. Συζητήστε με τα παιδιά σας και ρωτήστε τα τι θέλουν! Ακόμη και αν η επιθυμία τους δεν θα είναι αυτή που θα κρίνει την τελική σας απόφαση, θα πρέπει να λάβετε υπόψη σας τα συναισθήματά τους. Ίσως εκπλαγείτε με αυτά που έχουν να σας πουν. Ανάλογα με την ηλικία τους και το επίπεδο ωριμότητάς τους, προσπαθήστε να προγραμματίσετε μια συζήτηση για το θέμα αυτό με το κάθε παιδί ξεχωριστά.

5. Ακούστε την καρδιά σας και το ένστικτό σας! Εσείς γνωρίζετε τα παιδιά σας καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον. Να έχετε εμπιστοσύνη στο ένστικτό σας. Και να θυμάστε πως όσο τα δίδυμά σας μεγαλώνουν, οι ανάγκες και οι επιθυμίες τους μπορεί να διαφοροποιούνται, και συνεπώς η επιλογή σας μπορεί να αλλάξει. Αν έχετε στο μυαλό σας λοιπόν ότι μπορείτε να επαναπροσδιορίσετε την απόφασή σας κάποια στιγμή, ίσως σας βοηθήσει να αποφασίσετε πιο εύκολα!

Ευχαριστούμε τη Ναταλία Βανού, σύμβουλο ψυχικής υγείας, ψυχοθεραπεύτρια. 

Η Εύη Σταθάτου είναι η δημιουργός του site  www.mytwins.gr. Είναι μαμά 3 αγοριών, εκ των οποίων τα δυο μεγαλύτερα είναι… δίδυμα!