Πριν από λίγη ώρα έλαβα ένα μέιλ από μια φίλη και το παραθέτω αυτούσιο. “Ρε φίλη, το παιδί μου δαγκώνει τα άλλα παιδάκια!!! Τα βλέπει, τρελαίνεται από τη χαρά του, πάει και τα αγκαλιάζει, τους λέει σ’αγαπώ και μετά ρίχνει και μια δαγκωματιά! Τι κάνουν σε αυτές τις περιπτώσεις; Έχεις περάσει κάτι ανάλογο;”
Για να είμαι ειλικρινής, όχι, δεν έχω περάσει κάτι ανάλογο με τα δικά μου παιδιά. Έχω, όμως, δει άλλα παιδιά να δαγκώνουν και γνωρίζω ότι δεν είναι και τόσο σπάνιο. Θυμάμαι τόσο τον γιο μου όσο και την κόρη μου να έχουν έρθει ουκ ολίγες φορές “παρασημοφορημένοι” από τον παιδικό σταθμό, με αποτυπωμένη μια παιδική οδοντοστοιχία πάνω στο δέρμα τους, συνοδευόμενη από επεξηγηματικό σημείωμα “Τον δάγκωσε ο Τάδε…”. Για να δούμε, λοιπόν, τι συμβαίνει με τα παιδιά που δαγκώνουν.
Αρκετά νήπια, σε ηλικία πριν από τα 4 χρόνια, περνούν φάσεις που δαγκώνουν. Επικοινωνούν με τον παράδοξο αυτόν στοματικό τρόπο, είτε γιατί απλά βγάζουν δόντια και τα τεστάρουν, είτε γιατί μιμούνται άλλα παιδιά, είτε γιατί δεν έχουν ακόμα το λεξιλόγιο για να εκφράσουν όσα θέλουν να εκφράσουν (όπως ο γιος της φίλης μου που έτσι εκφράζει αγάπη), είτε, εάν είναι μεγαλύτερα, γιατί αντιδρούν σε μια επιθυμία τους που δεν εκπληρώνεται ή σε κάτι που τα αναστατώνει, κάνοντας έτσι περισσότερο αισθητή την παρουσία τους. Άλλωστε, το δάγκωμα είναι ενστικτώδες σε όλα τα θηλαστικά, όταν νιώθουν ότι απειλούνται ή παλεύουν για να αποκτήσουν κάτι. Α, και να ξέρετε ότι πολλές φορές είναι και οι ίδιοι οι γονείς υπαίτιοι, γιατί δαγκώνουν “για παιχνίδι” τα παιδιά.
Φυσικά, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, μέχρι την ηλικία των 5 ετών, το παιδί θα σταματήσει να δαγκώνει από μόνο του, όμως ως γονείς είστε υποχρεωμένοι να το βοηθήσετε να σταματήσει αυτή την κακή, ενοχλητική και επίπονη για τα άλλα παιδιά συνήθεια όσο το δυνατόν πιο σύντομα. Πρέπει, λοιπόν, να διατηρείτε σταθερή στάση κατά του δαγκώματος και να θέσετε στο παιδί απαγορευτικούς κανόνες, τους οποίους θα ακολουθείτε πάντοτε.
Πρώτα απο όλα, προσπαθήστε να εντοπίσετε την αιτία, ρωτώντας το παιδί γιατί το κάνει ή παρακολουθώντας πότε το κάνει. Ίσως δεν καταφέρετε να βγάλετε ξεκάθαρο συμπέρασμα, αλλά δεν είναι απίθανο να δείτε ότι χρησιμοποιεί τα δόντια του για να δαγκώσει σε συγκεκριμένες περιστάσεις π.χ. όταν είναι θυμωμένο/νυσταγμένο, ή όταν νιώθει φόβο/απειλή/αποκλεισμό. Για παράδειγμα, αν το κάνει όταν βρίσκεται σε μεγάλη ομάδα παιδιών (είτε άγνωστά του, π.χ. στις κούνιες, είτε γνωστά του, π.χ. στο σχολείο), μπορεί να μην αισθάνεται άνετα και να χρειάζεται χώρο. Επίσης, είναι πιθανόν να δαγκώνει για να τραβήξει την προσοχή, εάν υπάρχει κάποια ανατροπή στο περιβάλλον του, όπως η έναρξη του σχολείου, η άφιξη ενός νέου μέλους, η κακή σχέση μεταξύ των γονέων.
Αν δαγκώσει εσάς ή κάποιον άλλο, σε καμιά περίπτωση μην γελάσετε, ακόμα κι αν δεν πονέσατε. Το παιδί δεν πρέπει να θεωρήσει ότι το δάγκωμα είναι ένα χαριτωμένο και διασκεδαστικό παιχνίδι, γιατί έτσι-προφανώς- θα το επαναλάβει. Αντιθέτως, αντιδράστε άμεσα, εξηγώντας του ότι η πράξη του αυτή είναι κατακριτέα και ότι θα έχει συνέπειες.
Έτσι, αν το παιδί σας δαγκώσει κάποιο άλλο παιδάκι διεκδικώντας ένα παιχνίδι, μην του επιτρέψετε να πάρει ξανά το παιχνίδι αυτό για αρκετή ακόμα ώρα. Αν το παιδί σας δαγκώσει τον φροντιστή του, γιατί θέλει κάτι που δεν… του περνάει, ξεκαθαρίστε του ότι δεν πρόκειται ποτέ να πάει αυτό το κάτι αν δεν σταματήσει να δαγκώνει.
Αν το παιδί σας δαγκώσει κάποιο άλλο παιδάκι, απομακρύνετέ το και μιλήστε του αμέσως με αυστηρό τόνο (όχι, όμως φωνάζοντας). Πρέπει να καταλάβει ότι οφείλει να ζητήσει συγνώμη τόσο από το “θύμα” του, όσο και από τον συνοδό του και ότι εάν ξαναδαγκώσει, θα φύγετε από τα υπόλοιπα παιδάκια, τα οποία, ούτως ή άλλως, δεν θα το επιθυμούν για παρέα. Και φυσικά, εάν επαναλάβει την πράξη του, τότε, χωρίς να του δώσετε άλλη ευκαιρία, φύγετε, ώστε να καταλάβει ότι λέτε αλήθεια και ότι η αποχώρησή του είναι η συνέπεια της κακής του συμπεριφοράς, δηλαδή του δαγκώματος.
Εξηγήστε του ακόμα ότι το δάγκωμα πονάει και ότι είναι ιδιαίτερα δυσάρεστο για αυτόν που το υφίσταται. Μιλήστε του με απλά λόγια, επαναλαμβάνοντας διαρκώς ότι δεν πρέπει να κάνουμε τους άλλους να πονούν και ότι δεν πρέπει να κάνουμε στους άλλους αυτό που δεν θέλουμε να μας κάνουν. Ποτέ όμως μην κάνετε το λάθος να το δαγκώσετε για να διαπιστώσει από μόνο του πόσο πονά. Στην περίπτωση αυτή το παιδί θα μπερδευτεί και θα νομίσει ότι το δάγκωμα επιτρέπεται όταν είναι θυμωμένο.
Η επανάληψη είναι η μητέρα της μάθησης. Αν συνεχίσει να δαγκώνει, επαναλάβετε τα λόγια σας και τις εξηγήσεις και συνεχίστε να το “τιμωρείτε” με στέρηση των αγαθών που διεκδικεί και αποχώρηση από την ομάδα. Όπως αντιλαμβάνεστε, πρέπει να είστε ανά πάσα στιγμή σε ετοιμότητα π.χ. στις κούνιες, ώστε να επέμβετε όταν χρειαστεί.
Σε περίπτωση που το παιδί σας πηγαίνει στο σχολείο, συνεργαστείτε με τους εκπαιδευτικούς και ακούστε ό,τι έχουν να σας πουν, σεβόμενοι τις παρατηρήσεις τους. Εάν, πάλι, θεωρείτε τη συμπεριφορά του παιδιού σας ιδιαίτερα επιθετική και βλέπετε ότι δεν αντιλαμβάνεται καθόλου ότι αυτή ενοχλεί πολύ, αλλά και τις συνέπειες των πράξεών του, συζητήστε το θέμα με τον παιδίατρό σας ή με έναν ειδικό, που θα σας καθοδηγήσει.
