Με τις πρώτες ζέστες του Ιουνίου, όταν τα νήπια αρχίζουν πλέον να κυκλοφορούν μόνο με ένα μπλουζάκι και ένα σορτσάκι ή (σε ακόμα μεγαλύτερες ζέστες) μόνο με την πάνα τους, έρχεται η καταλληλότερη εποχή να προχωρήσετε στην απόπειρα απαλλαγής από την τελευταία και να την αντικαταστήσετε με γιογιό, τουαλέτα και φυσικά εσώρουχο! Χωρίς να υπάρχει μία σωστή ηλικία, τα περισσότερα παιδιά αρχίζουν να χρησιμοποιούν το γιογιό και την τουαλέτα μεταξύ 2 και 3 ετών. Φυσικά, για να φτάσει το παιδί στο σημείο να κόψει την πάνα πρέπει να έχει προηγηθεί μια περίοδος προετοιμασίας στο σπίτι και στο σχολείο, που μπορεί να ξεκινήσει περίπου στους 18 μήνες, όταν το παιδί σάς καταλαβαίνει αρκετά καλά και έχει αρχίσει να μιλάει.
Αρχικά πρέπει να του διδάξετε τις λέξεις (τσίσα, πιπί, κακά, γιογιό) και τη διαδικασία (το σώμα μας διώχνει τα υγρά και τα φαγητά που δεν χρειάζεται) και να το παρακινήσετε να αρχίσει να σας ενημερώνει πριν λερώσει την πάνα του και φυσικά αμέσως μετά. Προσοχή: Μην αναφέρεστε στη λερωμένη πάνα αρνητικά (π.χ είναι γεμάτη βρωμιές) και συγχαρείτε το παιδί όταν καταφέρει να σας ενημερώσει εγκαίρως (χωρίς φυσικά να το μαλώσετε όταν ξεχαστεί και δεν σας πει τίποτα). Αρχίστε να χρησιμοποιείτε πάνα-βρακάκι που το παιδί μπορεί να βάλει και να βγάλει μόνο του, όπως ένα εσώρουχο.
Λίγο πριν τα δυο χρόνια, μπορείτε να το φέρετε σε επαφή την τουαλέτα, γιατί τότε έχει την αναπτυξιακή ωριμότητα να ανταποκριθεί καλά. Πετάξτε τα κακά από την πάνα εκεί και αφήστε τον να παρατηρήσει τη χρήση της από εσάς, ιδανικά από το γονιό του ίδιου φύλου, ή από το μεγαλύτερο αδερφάκι του. Πηγαίνετε ΜΑΖΙ να αγοράσετε ένα γιογιό (ή ένα ειδικό στεφάνι τουαλέτας που θα χρησιμοποιεί με σκαμνάκι ή ενσωματωμένη σκαλίτσα), που θα είναι δικό του, βρείτε του την κατάλληλη θέση μέσα στο σπίτι σας (ιδανικά στο μπάνιο) και παρακινήστε το να κάτσει εκεί, αρχικά για παιχνίδι. Μπορείτε μάλιστα να αγοράσετε και περισσότερα από ένα γιογιό και να τα τοποθετήσετε και στο δωμάτιό του, αλλά και στο χώρο που παίζει, π.χ. στο σαλόνι, ώστε να το διευκολύνετε να το θυμάται και να το νιώθει κοντά του όπου κι αν βρίσκεται. Επίσης, μπορείτε να παίξετε με το παιδί, βάζοντας π.χ. μια κούκλα να κάτσει για «να κάνει τσίσα». Μαζί με την αγορά γιογιό, αγοράστε και εσώρουχα, πάλι ΜΑΖΙ με το παιδί και φυσικά της αρεσκείας του, π.χ. με τον αγαπημένο του ήρωα, που θα χρησιμεύσουν ως κίνητρο.
Το στάδιο της εξάσκησης ξεκινά όταν το παιδί αρχίσει να κάθεται στο γιογιό ή στην τουαλέτα, αφού κατεβάσει την πάνα του. Πιθανόν δε, θα σας το ζητήσει μόνο του! Τον πρώτο καιρό πρέπει να του θυμίζετε πολύ συχνά να πηγαίνει, ανά μία ώρα περίπου, ίσως και συχνότερα, και φυσικά να το επαινείτε όταν τα καταφέρνει, αλλά και για την προσπάθεια μόνο. Μια ιδανική λύση είναι ένας πίνακας με αυτοκόλλητα για κάθε φορά που τα καταφέρνει το παιδί. Αν το παιδί πηγαίνει στο σχολείο, πρέπει να είστε σε συνεχή επαφή με τους παιδαγωγούς και να ακολουθείτε την ίδια μέθοδο εκμάθησης. Κάτα τη διάρκεια του σταδίου της εξάσκησης, το παιδί είναι καλό να φοράει ρούχα που να το διευκολύνουν. Το πιο εύκολο είναι να κυκλοφορεί με την πάνα μέσα στο σπίτι και με λαστιχένια παπούτσια, που ξεπλένονται αμέσως. Στο σχολείο, πρέπει να στέλνετε αλλαξιές! Εάν το παιδί δεν θέλει να κάτσει στο γιογιό, μην το πιέσετε και δώστε του το χρόνο του. Αργά ή γρήγορα θα πάει μόνο του!
Μόλις δείξει πως κατάλαβε τη χρήση του γιογιό ή της τουαλέτας, αντικαταστήστε την πάνα με βρακάκι. Μη χρησιμοποιείτε πάνα στο μεσημεριανό ύπνο, απλά φροντίστε να πάει το παιδί τουαλέτα πριν ξαπλώσει. Κρατήστε τη βραδινή πάνα για ένα μικρό χρονικό διάστημα, μέχρι να σιγουρευτείτε ότι δεν τη βρέχει και όχι παραπάνω από 2-3 μήνες. Για καλό και για κακό, χρησιμοποιείστε αδιάβροχο κάλυμμα στρώματος. Μη χρησιμοποιείτε πάνα στις μετακινήσεις σας. Το παιδί θα νιώσει απογοητευμένο και θα πισωγυρίσει. Υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις, όπως το να μεταφέρετε μαζί σας το γιογιό ή το στεφάνι τουαλέτας. Τις πρώτες εβδομάδες της εκμάθησης αποφύγετε την πολύωρη παραμονή εκτός σπιτιού που πιθανόν θα αγχώσει το παιδί.
Να είστε σίγουροι ότι τους πρώτους μήνες θα έχετε (ίσως και συχνά) ατυχήματα. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να μαλώσετε το παιδί, γιατί ήδη θα νιώθει αρκετά άσχημα! Χωρίς να δείξετε απογοητευμένοι, καθαρίστε τα μαζί του, κάντε του ένα ντους και απλά επισημάντε του να είναι λίγο πιο προσεκτικό, χωρίς φωνές, θυμό και τιμωρία. Φυσικά, να θυμάστε ότι κάθε παιδί είναι διαφορετικό και ότι άλλα κόβουν την πάνα αμέσως, ενώ άλλα δυσκολεύονται. Πολύ βασική είναι η δική σας υποστηρικτική και μη αγχωτική στάση. Πάντως, εάν το παιδί σας είναι πάνω από 2μιση ετών και δεν ανταποκρίνεται καθόλου στη χρήση γιογιό ή τουαλέτας, αν κατακρατά τα κακά του ή αν παρουσιάζει μεγάλη άρνηση, μιλήστε με τον παιδίατρό σας.
