Πριν λίγο καιρό μπήκα στο μαιευτήριο για να φέρω στον κόσμο την κόρη μου. H διαδικασία ξεκίνησε με σκοπό να γεννήσω φυσιολογικά, δεν τα κατάφερα όμως. Μετά από κάποιες ώρες μπήκα στο χειρουργείο για καισαρική.

Δεν θυμάμαι πολλά, αμυδρά το μωρό να κλαίει, την γυναικολόγο να μου λέει πως η μικρή είναι άψογη, μια νοσοκόμα να ψιθυρίζει κάτι με αγωνία  και κάπου εκεί το χάος. Βρέθηκα σε ένα κρεβάτι με πολλά καλωδιάκια πάνω μου, πολλούς ορούς και αρκετά ζαβλακωμένη. Μου εξήγησαν πως έχασα πολύ αίμα και μου έβαλαν πλάσμα και πως θα έπρεπε να μείνω ένα βράδυ μέσα στην εντατική για να παρακολουθούν την αιμορραγία!

Οι ώρες περνούσαν αργά, πονούσα και κάθε τόσο ερχόντουσαν οι νοσοκόμες να με ελέγξουν και να μου δώσουν την αγωγή. Είχα ξεχάσει πως ήμουν σε μαιευτήριο! Όταν ήρθε να με δει ο άντρας μου προσπαθούσε να είναι ήρεμος, μου είπε πως η κόρη μας είναι πολύ όμορφη και ζωηρή και πως την τάισε. Δεν αισθάνθηκα τίποτα εκείνη τη στιγμή, δεν είχα την παραμικρή επιθυμία να την δω… Ήμουν τρομαγμένη ήθελα μόνο να επιβιώσω μιας και είχα μια περίεργη αίσθηση κενού.

Τελικά έμεινα τρείς μέρες στην εντατική, την μικρή δεν την είχα δει παρά μόνο σε φωτογραφίες που μου έδειχναν οι συγγενείς που ερχόντουσαν να με δουν. Προσπαθούσα να είμαι ψύχραιμη και να σηκωθώ, να περπατήσω, παρά τον πόνο μου, για να με αφήσουν να πάω στο δωμάτιο, το σώμα μου ήταν παραμορφωμένο και κουρασμένο. Εκτός από αυτό, το μυαλό μου είχε χωριστεί σε δύο στρατόπεδα, το ένα έξαλλο με την ανικανότητά μου να νιώσω οτιδήποτε παρέπεμπε σε μητρικό ένστικτο και το άλλο λογικό και ψύχραιμο να προσπαθεί να μου δώσει να καταλάβω πως αν δεν ανακτήσω τις δυνάμεις μου και αν δεν είμαι εγώ καλά τότε η μικρή δεν θα έχει μητέρα οπότε τώρα πρέπει να κοιτάξω μόνο τον εαυτό μου… και μέσα σε όλα αυτά τριγυρνούσε μια ερώτηση γεμάτη ενοχή και φόβο «τώρα εσύ είσαι καλή μητέρα; Θα σε θέλει το παιδί σου; Θα σε αναγνωρίσει; Εσύ το θες;»

Όταν τελικά βγήκα από την εντατική εξουθενωμένη και αρκετά σοκαρισμένη, μου έφεραν την μικρή στο δωμάτιο, εκεί ήταν όλο το σόι… Ήταν όλοι πολύ ενθουσιασμένοι, η μαία με ρώτησε αν θα θηλάσω και απάντησα ναι σαστισμένη. Την έβαλε στην αγκαλιά μου και πίεσε το κεφάλι της προς το στήθος μου. Όσες γυναίκες ήταν στο δωμάτιο έσπευσαν να διορθώσουν τη στάση του σώματός μου και να μου υποδείξουν πώς να θηλάσω καλύτερα, καλοπροαίρετα σίγουρα, αλλά για μένα που δεν είχα καταλάβει καν ποιο ήταν αυτό το πλάσμα το μόνο που κατάφεραν ήταν να αισθανθώ κάπως άχρηστη…

Ξαφνικά όλοι οι θησαυροί που είχα μαζέψει στα τόσα χρόνια ψυχοθεραπείας άρχισαν να λαμπυρίζουν μέσα μου. Πήρα μια βαθιά ανάσα και ζήτησα από όλους να βγουν από το δωμάτιο εκτός από τον σύζυγό μου. Μείναμε έτσι οι τρεις μας για πρώτη φορά, καθισμένοι στο κρεβάτι. Του εξήγησα πως ήταν πολύ δύσκολο για μένα όλο αυτό που πέρασα και πως τις τρεις μέρες που ήμουν μέσα στην εντατική πάλευα με τη σκέψη πως δεν έχει ξυπνήσει κανένα μητρικό ένστικτο μέσα μου και αυτό με έκανε να αισθάνομαι απαίσιος άνθρωπος. Σχεδόν ευχόμουν να μην είχα βρεθεί καν στο μαιευτήριο. Με φίλησε και μου είπε πως θα μας αφήσει για λίγο μόνες να γνωριστούμε. Και  έτσι έγινε.

Κοίταξα το μικρό πλασματάκι, που εν τω μεταξύ είχε αρχίσει να αγωνιά γιατί δεν είχε καταφέρει να πιαστεί από το στήθος μου, και θυμήθηκα την Φρανσουάζ Ντολτό που έλεγε πως το παιδί με τη γέννηση του ανεβάζει το γάλα στο στήθος της μητέρας. Πρόκειται για ένα αντικείμενο που του ανήκει, ταυτόχρονα βρίσκεται όμως και μέσα στο σώμα της μητέρας. Της χάιδεψα το κεφαλάκι και την κατεύθυνα απαλά, εκείνη άρχισε να θηλάζει… Ήταν σαν να το είχα ξανακάνει αυτό το ιεροτελεστικό πάρα πολλές φορές μαζί της!

Άφησα το ένστικτο, το ασυνείδητο, να λειτουργήσει και έκλεισα τα αυτιά μου σε όσα θα μπορούσαν να με φοβίσουν… Ο Ντόναλτ Βίννικοτ έλεγε πως κανένας κανόνας δεν μπορεί να αντικαταστήσει την αίσθηση που έχει η μητέρα για τις ανάγκες του βρέφους της, πράγμα που της επιτρέπει να προσαρμόζεται σχεδόν απόλυτα σε αυτές.

Όλη αυτή η εμπειρία με έβαλε σε σκέψεις… πόσες ενοχές, φοβίες και αγωνίες έχει μια νέα μητέρα; Σε πόσες παγίδες μπορεί να πέσει στην προσπάθειά της να ικανοποιήσει την φαντασίωση την δική της ή και των γύρω της πως είναι ή οφείλει να είναι τέλεια μάνα;

Όταν μια γυναίκα βρίσκεται στο μαιευτήριο και έχει περάσει την εμπειρία της γέννας έχει ανάγκη από ειδικευμένη βοήθεια μιας και είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη και εξαρτάται κατά κάποιον τρόπο από τις γυναίκες, κυρίως, που βρίσκονται γύρω της, και παρόλο που ετοιμαζόταν εννιά μήνες για αυτή τη στιγμή και ξέρει καλύτερα από τον καθένα τι να κάνει για να το θηλάσει και να φροντίσει το μικρό της, αν οι άλλοι που ξέρουν τόσα πολλά, είναι επίμονοι και παρεμβατικοί της στερούν το δικαίωμα να  γνωριστεί με ηρεμία μαζί του.

Είναι πολύ σημαντικό να δίνεται στη μητέρα κάθε ευκαιρία να χειριστεί την πρώτη της επαφή με το βρέφος, με τον δικό της τρόπο. Η πρώτη-πρώτη επαφή αφορά κυρίως τον θηλασμό… Τη δεύτερη μέρα που είχα μπει στο δωμάτιο, και μετά από όλα όσα είχα περάσει, μπήκε μια παιδίατρος και μου είπε πως το μωρό είναι πολύ καλά αλλά δεν βλέπει γεμάτο το στήθος μου, οπότε θα ήταν καλό να του δίνω συμπλήρωμα και μου έγραψε σε ένα χαρτάκι το γάλα που θα έπρεπε να πάρω… Και καλά εγώ έχω κάποιες άμυνες και δεν πτοήθηκα (και το μωρό μου θηλάζει αποκλειστικά)! Αν ήταν μια άλλη γυναίκα στη θέση μου που είχε φαντασιωθεί να θηλάσει αποκλειστικά και τελικά δεν τα κατάφερνε ή, ακόμα χειρότερα, της έλεγαν πως δεν θα τα καταφέρει πως θα αισθανόταν;

Από την άλλη μεριά συμβαίνει μερικές φορές το βρέφος να μην μπορεί να θηλάσει, όχι από κάποια έμφυτη ανικανότητα (πράγμα εξαιρετικά σπάνιο) αλλά επειδή κάτι παρεμποδίζει την ικανότητα της μητέρας να προσφέρει το στήθος της και να προσαρμοστεί στις ανάγκες του βρέφους. Η εσφαλμένη συμβουλή που δίνεται στις μητέρες να εμμένουν οπωσδήποτε στο θηλασμό (χωρίς να έχει διερευνηθεί αν η μητέρα είναι καλά μέσα της) είναι καταστρεπτική. Η αντικατάσταση του φυσικού θηλασμού με το μπουκάλι ανακουφίζει και συχνά το βρέφος που εμφανίζει δυσκολίες, παύει να δυσκολεύεται. Αρκεί η μητέρα να μην αισθάνεται ενοχές που δεν θηλάζει και να μπορεί να απολαύσει τις αγκαλιές με το μωρό της.

Είτε θηλάζουμε είτε όχι… είναι σημαντικό να μάθουμε από την εμπειρία μας να είμαστε μητρικές. Εξελισσόμαστε με την εμπειρία. Πολλές νέες μαμάδες νομίζουν πως πρέπει να διαβάσουν βιβλία και ψάχνουν οδηγίες για να μάθουν πώς να είναι τέλειες! Υπάρχει μεγάλη αγωνία και το κατανοώ… Όμως αν κάνουμε ησυχία μέσα μας θα ακούσουμε το ένστικτο μας που είναι αλάνθαστο… αυτό που χρειάζονται τα παιδιά μας είναι μητέρες που πιστεύουν στον εαυτό τους… που φροντίζουν τον εαυτό τους και τον προφυλάσσουν! Είναι σημαντικό να προσπαθούμε να είμαστε πρώτα από όλα στους εαυτούς μας μητρικές και φροντιστικές χωρίς ενοχές, και έτσι θα είναι πιο εύκολο να προσφέρουμε φροντίδα και αγάπη και στα παιδιά μας. !  Και να μην ξεχνάμε πως χάρη στη γέννηση του παιδιού μας γινόμαστε μητέρες και είναι φυσιολογικό να επικρατούν ανάμεικτα συναισθήματα… Μπερδεμένα και όχι πάντα τόσο ευχάριστα! Αν δούμε πως δυσκολευόμαστε με όλα τα συναισθήματα και τις σκέψεις που επικρατούν μέσα μας ας μην διστάσουμε να μιλήσουμε με κάποιον δικό μας άνθρωπο και ακόμα καλύτερα με κάποιον ειδικό.

Η Σουζάνα Παπαφάγου είναι κλινική ψυχολόγος, ομαδική- οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια. Θα τη βρείτε στο http://kaleidoskopiopsychis.blogspot.gr/