Η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία «Πλοήγηση» έχει ως σκοπό την καλλιέργεια και την ανάπτυξη των δεξιοτήτων και των ταλέντων εφήβων και νεαρών ενηλίκων με αναπτυξιακές ή άλλες δυσκολίες καθώς και την κοινωνικοποίησή τους. Για την «Πλοήγηση» ο άνθρωπος είναι κάτι πολύ παραπάνω από μια διάγνωση, είναι ένα δυναμικό που με την κατάλληλη υποστήριξη μπορεί να ξεδιπλωθεί. Η βασική της φιλοσοφία είναι πως όλοι είμαστε διαφορετικοί και πως όλοι μπορούμε να μάθουμε ο ένας από τον άλλον, όταν πορευόμαστε μαζί.
Σε αυτόν τον χώρο συμμετέχουν επίσης έφηβοι από την κοινότητα. Οι μικτές ομάδες είναι κάτι που δεν συναντάται συχνά κι όμως το όφελος είναι μεγάλο τόσο για τους εφήβους όσο και για τους ειδικούς, που συντονίζουν τις ομάδες. Στην «Πλοήγηση» τα παιδιά, οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες έρχονται σε επαφή με το θέατρο, τη φωτογραφία, τη χρήση υπολογιστών, τα εικαστικά, τη συγγραφή ιστοριών και τη μουσική. Από φέτος λειτουργεί πρωινό τμήμα επαγγελματικής ένταξης για τους νεαρούς ενήλικες με αναπτυξιακές δυσκολίες, με σκοπό την ενίσχυση της αυτονομίας τους, την εκμάθηση δεξιοτήτων που απαιτούνται στην ενήλικη ζωή και την υποστήριξη τους στην αναζήτηση εργασίας.
Οι έφηβοι από την κοινότητα, που αφιερώνουν τον χρόνο τους σε αυτόν τον συνδυασμό εθελοντισμού και δραστηριοτήτων, εκτός από τη βοήθεια που προσφέρουν ξεδιπλώνουν κι εκείνοι τα δικά τους ταλέντα και μαθαίνουν δεξιότητες. Επίσης, υποστηρίζονται στις δικές τους δυσκολίες τόσο από τους ειδικούς της Πλοήγησης, όσο και από τα άλλα μέλη της ομάδας.
Μίλησα με τον δεκαεπτάχρονο Χρήστο, που είναι ο πρώτος έφηβος υποστηρικτής, ο πρώτος εθελοντής της Πλοήγησης. «Είμαι υποστηρικτής τέσσερα χρόνια. Νιώθω πως αυτή η εμπειρία έχει βοηθήσει όχι μόνο εμένα αλλά και τους άλλους υποστηρικτές και τους υποστηριζόμενους χάρη στην επικοινωνία, που έχει αναπτυχθεί μεταξύ μας. Ξεκίνησα βοηθώντας ένα παιδί να μάθει ποδήλατο. Μετά από τέσσερα χρόνια βλέπω πως αυτή η εμπειρία έχει μόνο θετικές επιπτώσεις στη ζωή μου γιατί με βοήθησε να ξεπεράσω προβλήματα, που μου είχαν παρουσιαστεί». Στην Πλοήγηση λοιπόν οι υποστηρικτές παίρνουν δίνοντας. Η υπεύθυνη για τα προγράμματα της Πλοήγησης, Βασιλεία Κατσαούνου, είναι ψυχολόγος με πολυετή εμπειρία στον χώρο της ειδικής αγωγής. Ήταν παρούσα στη συζήτηση με τον Χρήστο και συμπλήρωσε πως όταν ο Χρήστος ξεκίνησε στην Πλοήγηση οι βαθμοί του δεν ήταν καλοί. «Τώρα είναι μαθητής του 19», είπε με χαρά.
Νικόλας Τσούμπας, μέλος της ομάδας φωτογραφίας
Η θεατρική ομάδα της «Πλοήγησης» επί έναν χρόνο προετοιμαζόταν για μια παράσταση βασισμένη στον «Μικρό Πρίγκιπα» με τη θεατρολόγο, Ιωάννα Καλαβρού. Η ομάδα παρουσίασε την παράστασή της στο Θέατρο Σταθμός την Κυριακή, στις 29 Σεπτεμβρίου με μεγάλη επιτυχία. «Ένιωσα πολύ χαρούμενη και περήφανη για την χαρά που έβλεπα στα πρόσωπα των παιδιών, μου είπε η Ιωάννα. Αυτό ήθελα να επιτύχουμε μέσα από το θεατρικό παιχνίδι. Να δημιουργήσουν μια ομάδα, να ενωθούν για το αποτέλεσμα άλλα και ανεξάρτητα από αυτό, να νιώσουν άνετα, να εμπιστευτούν ο ένας τον άλλον να πιστέψουν ότι μπορούν και να το δουν έμπρακτα να συμβαίνει. Ο ρυθμός που είχαν πάνω στη σκηνή, η συγκέντρωση τους και η επικοινωνία μεταξύ τους με συγκίνησε και παραμένω συγκινημένη, τους θαυμάζω γι’ αυτό που κατάφεραν. Δεν είναι εύκολο να συμμετέχεις σε μια παράσταση που διαρκεί μια ώρα και να συντονιστείς με άλλα δώδεκα άτομα, ούτε να σταθείς μπροστά στους θεατές που περιμένουν να δουν. Μπράβο τους!» Ένα γεμάτο θέατρο συγκινήθηκε από τις προσπάθειες και το ταλέντο των παιδιών, από τη συνεργασία τους, από τον τρόπο που η διαφορετικότητα του καθένα βρήκε διέξοδο για να εκφραστεί.
(φωτογραφίες: Νίνα Βώκου, μέλος της ομάδας φωτογραφίας)
Γιατί όμως η «Πλοήγηση» επέλεξε μια εκδοχή του «Μικρού Πρίγκιπα»; Μάλλον γιατί αυτή η διαχρονική ιστορία εκφράζει απόλυτα το όραμά της. Τα τριαντάφυλλα αφηγήθηκαν τις συναντήσεις του πολυδιαβασμένου ήρωα με χαρακτήρες, που παραμένουν επίκαιροι μέχρι σήμερα, με τον επιχειρηματία, τον νάρκισσο, τον αλκοολικό, τον γεωγράφο, τον βασιλιά, τον φανοκόρο, τον σταθμάρχη και φυσικά την αλεπού. Όλοι εκτός από την αλεπού είναι μόνοι, αφοσιωμένοι ο καθένας σε έναν παράλογο σκοπό που θεωρούν σημαντικό ή απόλυτα απορροφημένοι από τον εαυτό τους. Οι επαναληπτικές, άσκοπες ζωές τους κάνουν τον Μικρό Πρίγκιπα να απορεί, να φεύγει απογοητευμένος και να συνεχίζει τα ταξίδια του αναζητώντας το μόνο που μπορεί να μας κρατά αληθινά ζωντανούς, την επαφή. Μόνο η αλεπού θα κοιτάξει αληθινά τον Μικρό Πρίγκιπα, θα του ζητήσει να την εξημερώσει, θα του μάθει την αξία της φιλίας. Έτσι ο μικρούλης ήρωας θα καταλάβει γιατί το τριαντάφυλλό του δεν είναι ένα συνηθισμένο τριαντάφυλλο παρόλο που είναι ένα από τα χιλιάδες άλλα. Η μοναδικότητα του καθένα μας ζωντανεύει μόνο όταν οι άλλοι μας κοιτάζουν αληθινά, με αποδοχή, σεβασμό και αγάπη.
Ιδιαίτερα συγκινητικό για όλους ήταν το κλείσιμο της παράστασης. Η ομάδα τραγούδησε μαζί με τη μουσικοθεραπεύτρια, Μαρία Παπαρδάκη, που διασκεύασε το γαλλικό τραγούδι “Je veux”.
Μπορώ χωρίς πολλά να ζήσω μπορώ
Δεν θέλω παλάτια και κάστρα εγώ
Χαρά μόνο κι αγάπη ζητώ
Τους φίλους μου τους καλούς και μια αγκαλιά
Για να ονειρευτώ με τα μάτια ανοιχτά
Δεν θέλω πολλά, μου φτάνουν αυτά
Μπορώ
(φωτογραφία από τις πρόβες)
Τι μας έδειξε αυτή η παράσταση; Δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ πως οι τέχνες είναι ο πιο υπέροχος τρόπος για να γνωρίσει ένα παιδί, ένας έφηβος, ένας ενήλικας τον εαυτό του, να μάθει να συνεργάζεται, να εξελιχθεί, να γίνει τελικά το καλύτερο που μπορεί να γίνει. Οι διαγνώσεις δεν μας λένε τίποτα για τα θετικά μας στοιχεία, έχουν κάποιο σκοπό μα δεν πρέπει να μένουμε εκεί. Κάθε ειδικός ψυχικής υγείας, κάθε γονιός, ο καθένας από εμάς πρέπει να αναζητά στους άλλους και στον εαυτό του και αυτά που εκ πρώτης όψεως δεν φαίνονται.
Το ουσιαστικό είναι αόρατο στο μάτι….
Και τι είπαν τα ίδια τα μέλη της θεατρικής ομάδας της «Πλοήγησης»:
Έφηβες υποστηρίκτριες:
«Ένιωσα πολύ περήφανη που συμμετείχα στη συγκεκριμένη παράσταση θεατρική παράσταση και συνεργάστηκα με παιδιά, που έχουν κάποιες ιδιαιτερότητες.»
«Ένιωσα πολύ περήφανη, που συμμετείχα σε αυτό το έργο και δούλεψα με τα παιδιά της Πλοήγησης. Η Πλοήγηση για εμάς τους υποστηρικτές είναι πολύ σημαντική γιατί αναπτύσσουμε την υπομονή και την επιμονή μας. Μέσα από τις διαφορετικές προσωπικότητες του κάθε παιδιού καταλαβαίνουμε τον χαρακτήρα και τις δυσκολίες του και προσπαθούμε να το βοηθήσουμε. Επίσης, όλο αυτό το διάστημα συνεργαστήκαμε πολύ καλά. Παρόλη την κούραση και τις δυσκολίες, που αντιμετωπίσαμε θεωρώ πως οι κόποι μας ανταμείφθηκαν και βγήκε ένα πολύ καλό αποτέλεσμα. Αλλά το σημαντικότερο είναι ότι διασκεδάσαμε και περάσαμε δημιουργικό χρόνο με όλα τα παιδιά και αυτό πιστεύω πως το μεταφέραμε στους θεατές.»
«Παρά τις ιδιαιτερότητες και τις δυσκολίες είχαμε ένα εκπληκτικό αποτέλεσμα, το οποίο είμαι σίγουρη πως επέφερε μόνο θετικές κριτικές.»
Έφηβοι και νεαροί ενήλικες υποστηριζόμενοι:
«Πολύ ωραία. Μου άρεσε που με χειροκρότησαν. Είμαι πολύ χαρούμενος, μου άρεσε που είχε μουσική.»
«Πραγματικά υπέροχα. Έμεινα με ανοιχτό το στόμα. Πιστεύω πως όταν δουλεύουμε μαζί πετυχαίνει. Το θέατρο είναι μια ολόκληρη ζωή μέσα από την καρδιά μας.»
«Μου άρεσε που ήρθε κόσμος να με δει και που με χειροκρότησαν. Έδειξα το ταλέντο μου στον κόσμο.»
«Καλά ήταν στο θέατρο. Μου άρεσαν τα χειροκροτήματα και τα φώτα.»
«Μου άρεσε που βάφτηκα. Μου άρεσε η σκηνή με το Ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας. Μου άρεσε που με είδε η μαμά μου να παίζω.»
«Για να είμαι ειλικρινής δεν πίστευα ότι η πρώτη μας παράσταση θα ήταν τόσο καλή. Μετά έγινε η παράσταση και ήταν καλή, είμαι έκπληκτος με το πόσο καλά τα καταφέραμε. Ένιωσα ευχαρίστηση.»
«Μου άρεσε ο ρόλος μου. Μου άρεσε που με ανήγγειλαν τα παιδιά, που με χειροκρότησαν. Κουράστηκα με τις πρόβες αλλά η παράσταση ήταν πολύ ωραία, τέλεια.»
Η Κατερίνα Τζωρτζακάκη είναι Ψυχολόγος και Συγγραφέας.