«Ένα συνάχι που μοιάζει με μπεκάτσα», γράφει σε ένα παλιό και όμορφο βιβλιαράκι της η Μαριανίνα Κριεζή, «παραφυλάει τον κόσμο από την ταράτσα / και πέφτει σκάζοντας στα γέλια πάνω…» στο παιδάκι μας συνήθως, «που τώρα θα καθήσει σπίτι / και μέχρι τη Δευτέρα, Τρίτη / θα κάνει αψού, αψά, αψί / και θα χορεύει στο ταψί»: το φθινόπωρο και ο χειμώνας πάνε αλά μπρατσέτα με τις ιώσεις και μαμάδες και μπαμπάδες καλούμαστε να μάθουμε γι’ αυτές σχεδόν τα πάντα, από το άλφα ως το ωμέγα.

ΑΔΥΝΑΜΙΑ
Συνήθως έρχεται την τρίτη ημέρα της γρίπης. Το παιδί φαίνεται εξουθενωμένο, καταπονημένο και λίγο ανόρεχτο. Όλα αυτά οφείλονται στην άμυνα που «παίζει» το ανοσοποιητικό σύστημά του με τον πυρετό.  Η αδυναμία βεβαίως περισσότερο «πλήττει» εσάς που βλέπετε το παιδί και λιγότερο εκείνο. Να θυμάστε ότι είναι σύνηθες σύμπτωμα της γρίπης, αλλά καλό είναι να βρίσκεστε σε επιφυλακή για το ενδεχόμενο να «κρύβει» κάποια λοίμωξη.

ΑΝΤΙΒΙΩΣΗ
Η εύκολη λύση που έχουν στο μυαλό τους πολλοί γονείς, αλλά όχι πάντοτε η σωστή. Η αντιβίωση δεν θεραπεύει τον ιό της γρίπης, αλλά συγκεκριμένα μικρόβια. Αυτό σημαίνει ότι είναι σωτήρια όταν διαγνωστεί φαρυγγίτιδα, λαρυγγίτιδα ή βρογχίτιδα. Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται η (κατάλληλη) αντιβίωση για το (κατάλληλο) μικρόβιο. Να θυμάστε ότι πρέπει να τηρείτε τις δοσολογίες και το χρονικό διάστημα χορήγησης με ευλάβεια, ειδάλλως τα αποτελέσματα της θεραπείας δεν θα είναι τα αναμενόμενα.

ΒΗΧΑΣ
Είναι σημάδι πως κάτι δεν λειτουργεί σωστά στον παιδικό οργανισμό. Δώστε όμως χρονικό περιθώριο τριών ημερών προτού ανησυχήσετε πολύ! Αν δεν υποχωρήσει και φύγει, τότε ενδέχεται να εξελιχθεί σε φαρυγγίτιδα ή βρογχίτιδα, κάτι που συνεπάγεται φαρμακευτική αγωγή. Μπορείτε όμως να ανακουφίσετε το μικρό σας προσφέροντάς του τσάι με μέλι και λεμόνι, βάζοντάς το να κάνει γαργάρες με χλιαρό αλατόνερο (έχει αντισηπτική δράση) αλλά και εισπνοές με ευκάλυπτο.

ΓΑΤΑΚΙΑ
Το γδάρσιμο του λαιμού κάνει για το παιδί σας κάθε κατάποση έναν συνεχή αγώνα. Ζεστή λεμονάδα αλλά και παγωτό (προσφέρει μια ελαφρά αναισθησία εξαιτίας του κρύου) μπορούν να «ηρεμήσουν» τον ερεθισμένο λαιμό. Προσοχή χρειάζεται μόνο εάν υπάρχει έντονος βήχας.

ΔΙΑΡΡΟΙΑ
Ο έντονος πόνος, ο εμετός κα ο κρύος ιδρώτας θα αποδυναμώσουν το παιδί σας και μπορεί να δημιουργήσουν και τάσεις λιποθυμίας – και σε εκείνο και… σε σας. Οργανώστε την «άμυνά σας» προσεκτικά. Το σημαντικό στη διάρροια είναι να μην αναζωπυρώσετε τη φλεγμονή στο γαστρεντερικό του παιδιού, πράγμα που σημαίνει ότι δεν πρέπει να του χορηγήσετε τροφή για δυο τρεις ώρες μετά τη διαρροϊκή κένωση. Προτιμήστε πολύ μικρές ποσότητες νερού και πράσινου τσαγιού με ελάχιστο λεμόνι σε αραιά διαστήματα. Εάν τα συμπτώματα κρατήσουν πάνω από δύο ημέρες επισκεφθείτε τον γιατρό σας. Όσο για την ευαίσθητη περιοχή, απλώστε μια μικρή ποσότητα βαζελίνης.

ΕΜΒΟΛΙΟ
Απευθύνεται σε παιδικούς οργανισμούς που χρειάζονται μια επιπλέον «εξωτερική» βοήθεια για να αναπτύξουν ισχυρά αντισώματα. Το εποχικό αντιγριπικό εμβόλιο το κάνουν τα παιδιά με χρόνια νοσήματα ή αναπνευστικές διαταραχές. Είναι σημαντικό να ξεκινήσετε την πρόληψη σε σωστό timing. Το αντιγριπικό εμβόλιο χρειάζεται έναν μήνα μέχρι να θωρακίσει το παιδί. Επίσης, εάν έχετε νεογέννητο ή μωρό στο σπίτι τη θωράκιση καλό είναι να την κάνετε εσείς στον δικό σας οργανισμό, ώστε να μειώσετε τις πιθανότητες να του μεταδώσετε τον ιό της γρίπης.

ΖΑΛΑΔΕΣ
Αποτελούν συνήθη ένδειξη ότι θα ακολουθήσουν εμετοί. Πολλές φορές, εκτός από ζαλάδες, μπορεί το παιδί σας να έχει και έντονους πονοκεφάλους. Η καλύτερη αντιμετώπιση είναι ο περιορισμός των εντάσεων. Η ζαλάδα οφείλεται συνήθως σε στομαχικούς ιλίγγους ενώ μπορεί να υπάρξει και απώλεια ισορροπίας. Εάν οι ζαλάδες επιμένουν συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.

ΙΝΦΛΟΥΕΝΤΖΑ
Πρόκειται για τη γνωστή ομάδα των ιών της γρίπης (Α, Β). Είναι η κύρια αιτία για την εμφάνιση μια σειράς συμπτωμάτων όπως υψηλός πυρετός, πόνοι στα κόκαλα, μόνιμη αδυναμία και συνάχι. Διαρκεί τουλάχιστον μία εβδομάδα και μεταφέρεται με… ταχύτητα φωτός.

ΚΡΥΟΛΟΓΗΜΑ
Τα συμπτώματά του είναι παρόμοια με εκείνα της γρίπης. Για την εκδήλωσή του ευθύνονται οι ρινοϊοί. Η μόνη διαφορά είναι ότι ο βήχας, ο πυρετός και το συνάχι, που είναι τα συμπτώματά του, δεν διαρκούν τόσο όσο στη γρίπη. Το κρυολόγημα θα κάνει τον κύκλο του και θα υποχωρήσει. Το μόνο που χρειάζεται το παιδί είναι καλή διατροφή, ξεκούραση και καλός ύπνος.

ΛΑΘΗ
Έχουν σημαντική θέση –δυστυχώς– στο αλφαβητάρι της γρίπης. Τα παιδιά αρρωσταίνουν πολύ συχνά, αλλά έχουν έναν «μαγικό» τρόπο να γίνονται καλά μέσα σε πολύ λίγο χρονικό διάστημα. Είναι βασικό λοιπόν να περιορίζετε τα λάθη στην αντιμετώπιση των ιώσεων. Μην πανικοβάλλεστε με το παραμικρό και μη χορηγείτε αντιβιοτικά ή άλλα φάρμακα που τα έχετε χρησιμοποιήσει άλλες φορές. Προτού δώσετε την πρώτη κουταλιά ενημερώστε τον γιατρό σας.

ΜΠΟΥΚΩΜΕΝΗ ΜΥΤΗ
Η μύτη είναι από τα πιο ευαίσθητα συστήματα του παιδιού, άρα η ταλαιπωρία σε αυτό το σημείο μεγεθύνεται σημαντικά. Η δυσκολία στην αναπνοή το εμποδίζει στον ύπνο και τον ξύπνιο. Αυτό που πρέπει να αποφευχθεί είναι το επίμονο μπούκωμα, ο πονοκέφαλος και ο πυρετός, που μαρτυρούν ιγμορίτιδα, γιατί τότε χρειάζεται ειδική αγωγή. Το απλό μπούκωμα όμως μπορεί να υποχωρήσει με πολύ ορό στη μύτη, με ειδικά αποσυμφορητικά, και εισπνοές σε ατμούς ευκαλύπτου.

ΟΡΕΞΗ
Η θέα της αγαπημένης του λιχουδιάς κάνει το παιδί να σας γυρίζει την πλάτη. Σας κυριεύει πανικός! Φυσικά και δεν ήρθε το τέλος του κόσμου, καθώς πρόκειται για μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού, ο οποίος βρίσκεται σε «πόλεμο» και θέλει να φάει μόνο τα απαραίτητα. Προτιμήστε απλά φαγητά, όπως κρέμα, φρούτα, γιαούρτια κ.ά. και φυσικά τα ζεστά αφεψήματα και τους δυναμωτικούς χυμούς.

ΠΥΡΕΤΟΣ
«Χτυπάει» ύπουλα, ανεβαίνει γρήγορα και αρχικά δημιουργεί αδυναμία. Αποφύγετε να φορτώσετε το παιδί σας με αντιπυρετικά, κρατώντας τον κανόνα για τη χορήγησή τους στην περίπτωση που η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 38,5 βαθμούς Κελσίου. Αρχικά δοκιμάστε φυσικές λύσεις, όπως χλιαρά μπάνια, πολλά υγρά, κομπρέσες. Προσοχή χρειάζεται εάν παρατηρήσετε ακαμψία του αυχένα, εξανθήματα ή απότομη άνοδο του πυρετού. Τότε επικοινωνείτε με τον γιατρό. Αμέσως!

ΡΙΓΗ
Είναι η πρώτη ένδειξη ότι κάτι συμβαίνει στον μηχανισμό θερμορύθμισης του οργανισμού. Κρυάδες και ρίγη εμφανίζονται όταν ο πυρετός ανεβαίνει. Σε γενικές γραμμές, είναι φυσιολογικό σύμπτωμα, λοιπόν, που μπορείτε να αντιμετωπίσετε σκεπάζοντας πιο ζεστά το παιδί. Αυτό που πρέπει να προσέξετε είναι τα ρίγη που εμφανίζονται στον υψηλό πυρετό, που δεν υποχωρεί με τα συνηθισμένα αντιπυρετικά φάρμακα.

ΣΠΑΣΜΟΙ
Εμφανίζονται σπάνια, αλλά προκαλούν μεγάλη ανησυχία. Συνήθως έρχονται την πρώτη ημέρα του πυρετού λόγω της ραγδαίας αύξησης της θερμοκρασίας και διαρκούν ένα δύο λεπτά (που μοιάζουν με αιωνιότητα). Επίσης, φαίνεται ότι προτιμούν τα μικρά παιδιά, ηλικίας κάτω των πέντε ετών. Σε περίπτωση που εμφανιστεί σπασμός, τοποθετήστε το παιδί στο πάτωμα, πλάι ή μπρούμυτα, και αφαιρέστε οτιδήποτε έχει στο στόμα του για να μην το καταπιεί.  Εννοείται ότι πυρετικοί σπασμοί που διαρκούν πάνω από μία ώρα ή επαναλαμβάνονται σε τακτά διαστήματα οδηγούν αμέσως στον γιατρό.

ΤΑΣΗ ΓΙΑ ΕΜΕΤΟ
Συνήθως είναι η πρώτη προειδοποίηση ότι έχει χτυπήσει ο ιός του γαστρεντερικού συστήματος. Αποφύγετε τη χορήγηση αντιεμετικών γιατί παγιδεύουν τον ιό στον οργανισμό. Δώστε μικρές δόσεις υγρών, κατά προτίμηση χαμομηλιού με λίγη μέντα. Να θυμάστε ότι ο εμετός έχει μια κλίμακα κινδύνου όταν συνοδεύεται από πυρετό, συνεχείς διάρροιες, αίμα, δυσκολία στη λήψη υγρών, αφυδάτωση. Τα αντανακλαστικά σας πρέπει να είναι άμεσα σε τέτοια συμπτώματα.

ΥΠΟΘΕΡΜΙΑ
Πρόκειται για την κατάσταση κατά την οποία η θερμοκρασία του σώματος είναι κάτω από το φυσιολογικό. Πολλές φορές με την πτώση του πυρετού μπορεί να παρατηρηθεί υποθερμία στο παιδί, αλλά συνήθως είναι παροδικό και η θερμοκρασία επανέρχεται στο φυσιολογικό επίπεδο. Η υποθερμία έχει σημασία αν οφείλεται σε έκθεση του παιδιού σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος ή αν το παιδί είναι άτονο, νωθρό, μελανιασμένο. Στην περίπτωση αυτή το πρώτο που πρέπει να κάνετε είναι να το ζεστάνετε και να επικοινωνήσετε αμέσως με τον παιδίατρο.

ΦΑΡΜΑΚΑ
Μέτρον άριστον: τα μόνα φάρμακα που μπορείτε να χορηγείτε χωρίς ιατρική συνταγή είναι τα αντιπυρετικά –κι αυτά βεβαίως με προϋποθέσεις και όρους. Αποφύγετε την άσκοπη χρήση σπρέι και σιροπιών για τον λαιμό διότι η αντιβιοτική δράση τους είναι τοπική και διαταράσσει την ισορροπία της περιοχής, με αποτέλεσμα ο ιός να βρίσκει γόνιμο έδαφος για την επόμενη φορά. Αποκλείστε επίσης την ασπιρίνη για το σύνδρομο REYE και διαβάστε καλά τις οδηγίες για τα παυσίπονα.

ΧΕΙΜΩΝΑΣ
Είναι η εποχή που η γρίπη έχει την τιμητική της. Παλαιότερα ενοχοποιούταν το κρύο για τις ιώσεις, αλλά τώρα πλέον γνωρίζουμε ότι το κρύο αποδεκατίζει τα μικρόβια και ότι οι ιώσεις οφείλονται στον συγχρωτισμό που φέρνουν οι χειμερινοί μήνες. Εάν έχετε μωρά και μικρά παιδιά καλό είναι να αποφεύγετε τον συγχρωτισμό και τον συνωστισμό. Επίσης, μην παραλείπετε ποτέ να εφαρμόζετε –μικροί, μεγάλοι– τους κανόνες υγιεινής (πλύσιμο χεριών, χαρτομάντιλα για κάθε χρήση, αερισμός εσωτερικών χώρων).

ΨΥΧΟΣ
Τα παιδιά δεν κρυολογούν, επειδή θα παίξουν έξω με κρύο καιρό! Για το κοινό κρυολόγημα και τη γρίπη ευθύνονται οι ιοί, η ανάπτυξη των οποίων δεν σχετίζεται άμεσα με το πόσο θα εκτεθεί στο κρύο ένας οργανισμός. Αντίθετα, είναι πολύ πιο πιθανό για ένα παιδί να αναπτύξει κρυολόγημα ή ίωση, εάν τρέχει και ιδρώνει, μαζί με άλλα παιδιά, μέσα σε κλειστό χώρο, που δεν αερίζεται!

ΩΤΙΤΙΔΑ
Η μία ωτίτιδα είναι αναμενόμενη, αλλά η υποτροπή του μικρού στην ασθένεια πρέπει να σας κινητοποιήσει. Ενδεχομένως υπάρχει χρόνια ευαισθησία, π.χ. στις αμυγδαλές ή στα κρεατάκια, που πρέπει να αντιμετωπιστεί πιο ριζικά. Σε κάθε περίπτωση, ζητήστε την ιατρική βοήθεια για να απαλύνετε τα συμπτώματα του παιδιού, ιδίως τον πόνο στο αυτί και τον πυρετό.